Stellan John Skarsgård
13 czerwca 1951 Göteborg
aktor
My Skarsgård(1975–2007; rozwód)Megan Everett(od 2009)
od 1968
Stellan John „Skarzie” Skarsgård[1][2] (ur. 13 czerwca 1951 w Göteborgu) – szwedzki aktor filmowy, teatralny i telewizyjny. Okazjonalnie zajmuje się również produkcją filmową[3].
Urodził się w Göteborgu[4] jako syn Gudrun (z domu Larsson) i Jana Skarsgårda[5]. W dzieciństwie często wraz z rodziną przeprowadzał się i mieszkał, między innymi, w takich miejscowościach jak Helsingborg, Totebo, Kalmar, Marielund i Uppsala[6].
W wieku siedemnastu lat zadebiutował na szklanym ekranie w serialu dla młodzieży Bombi Bitt och jag (Bombi Bitt i ja, 1968), a tytułowa rola Bombi Bitta przyniosła mu dużą popularność wśród masowej widowni[7].
W 1972 dołączył do Królewskiego Teatru Dramatycznego w Sztokholmie[8], gdzie grał m.in. w sztukach Augusta Strindberga – Ett drömspel (1986) czy Mistrz Olof (1988). Przez całe lata 70. i 80. występował w szwedzkich produkcjach teatralnych i filmowych, m.in. u Allana Edwalla, Bo Widerberga i Carla-Gustava Nykvista.
Międzynarodowy rozgłos zyskał dzięki rolom w Prostodusznym mordercy (1982) Hansa Alfredsona, za którą otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora na 32. MFF w Berlinie, oraz w nominowanym do Oscara filmie Wół (1991) Svena Nykvista[9]. Ponadto do jego osiągnięć z tego okresu zalicza się rolę Raoula Wallenberga z obrazu Dobry wieczór, panie Wallenberg (1990)[10].
Pod koniec lat 80. rozpoczął pracę w Stanach Zjednoczonych[11]. Pojawił się w niewielkich rolach inżyniera w Nieznośnej lekkości bytu (1988) Philipa Kaufmana i rosyjskiego wojskowego Tupolewa w Polowaniu na Czerwony Październik (1990) Johna McTiernana.
Na szybkim rozwoju jego kariery w dużym stopniu zaważyło spotkanie z Larsem von Trierem. Wystąpił w pięciu jego filmach. W Przełamując fale (1996)[12] zagrał toksycznego, sparaliżowanego męża głównej bohaterki, kreowanej przez Emily Watson. Ponadto pojawił się w epizodach w Królestwo II (1996), Tańcząc w ciemnościach (2000), Dogville (2002) i Melancholii (2011)[13].
Koniec lat 90. i początek XXI wieku zaowocowały interesującymi rolami w ambitnych obrazach amerykańskich, takich jak Buntownik z wyboru (1997) Gusa van Santa (profesor matematyki), Amistad (1997) Stevena Spielberga (idealistyczny abolicjonista), Time Code (2000) Mike’a Figgisa (spec od reklamy z problemem alkoholowym) czy Duchy Goi (2006) Miloša Formana (Francisco Goya). Skarsgård nie stroni również od produkcji czysto komercyjnych. Pojawił się u boku Roberta De Niro i Jeana Reno w Roninie (1998) Johna Frankenheimera, a także w horrorach Renny'ego Harlina: Piekielna głębia (1999) i Egzorcysta: Początek (2004).
W 2006 dołączył do obsady popularnej serii Piraci z Karaibów. Dotychczas w roli awanturnika-ojca Willa Turnera wystąpił w dwóch częściach: Skrzyni umarlaka (2006) i Na krańcu świata (2007)[14].
Ma za sobą także przygodę z musicalem. W Mamma Mia! (2008) Phyllidy Lloyd, gdzie zagrał obok Meryl Streep, Pierce’a Brosnana i Colina Firtha, zaśpiewał piosenki „Our Last Summer” i „Take a Chance on Me” z repertuaru ABBY. W 2018 roku powrócił do musicalu w roli Billa w kontynuacji opowieści o Donnie i jej córce w filmie Ola Parkera Mamma Mia: Here We Go Again![15].
Mimo intensywnej pracy w Stanach Zjednoczonych nie zrezygnował z udziału w produkcjach rodzimych. Wystąpił w głównej roli w Bezsenności (1997) Erika Skojldbjaerga, której amerykański remake kilka lat później nakręcił Christopher Nolan. Za rolę alkoholika Tomasa z Aberdeen (2000) Hansa Pettera Molanda dostał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej[16]. W następnym roku otrzymał to samo wyróżnienie, tym razem za rolę Wilhelma Furtwänglera, słynnego niemieckiego kompozytora, decydującego się na pozostanie w hitlerowskich Niemczech, w obrazie Istvána Szabó Sztuka wyboru (2001)[17]. Pojawił się w teledysku Lykke Li do piosenki „Sadness is a blessing” (2011).
27 kwietnia 1975 poślubił My Sonję Marie Agnes, z którą ma sześcioro dzieci: pięciu synów – Alexandra (ur. 25 sierpnia 1976), Gustafa (ur. 12 listopada 1980), Sama (ur. 5 czerwca 1982), Billa (ur. 9 sierpnia 1990) i Valtera (ur. 25 października 1995) oraz córkę Eiję (ur. 27 lutego 1992)[18]. 1 maja 2007 doszło do rozwodu. 12 stycznia 2009 ożenił się z Megan Everett[19]. Mają dwóch synów: Ossiana (ur. 26 kwietnia 2009) i Kolbjörna (ur. 24 sierpnia 2012).
Jest zdeklarowanym humanistą i ateistą[20]. Stwierdził, że jeśli „Bóg jest tak próżny, że wymaga dla siebie uwielbienia, to nie jest tego uwielbienia godny”.