יוסף טוב עלם

יוסף טוב עלם
Joseph Tov Elem
לידה 980? עריכת הנתון בוויקינתונים
פטירה 1050? (בגיל 70 בערך) עריכת הנתון בוויקינתונים
מדינה צרפת עריכת הנתון בוויקינתונים
תקופת הפעילות ?–1050 עריכת הנתון בוויקינתונים
לעריכה בוויקינתונים שמשמש מקור לחלק מהמידע בתבנית

הרב יוֹסֵף (ב"ר שמואל) טוּב עֶלֶםר"ת: ריט"ע; מכונה לעיתים הגדול; שם משפחתו הוא תרגום מצרפתית: Bon fils;‏ סביבות 9801050 בערך) היה פוסק ופייטן צרפתי בולט, שחי ופעל בתחילת המאה ה-11. על פי חתימתו באחד מפיוטיו, גר בעיר לימוז'.

חייו

לא ידוע רבות על אודות הביוגרפיה שלו, אך נודע כי מוצאו מנרבונה שבפרובאנס וכי חי בלימוז', ולפי המובא בספר "שיבולי הלקט", היה בר פלוגתא של רבי אליהו הזקן בעניין ה"קרובות".[1]

יצירתו

רוב חיבוריו אבדו, אך היה לו פירוש על המקרא ועל התלמוד הבבלי, ופירושו לתלמוד מצוטט לעיתים בפירושי ראשונים שונים על התלמוד, ביניהם בפירוש רש"י לתלמוד.[2] כמה מתשובותיו נשתמרו אצל חכמי אשכנז.[3] עסק בהעתקה, עריכה ופרסום של ספרי חכמים שקדמו לו, ביניהם "הלכות גדולות", "קובץ תשובות הגאונים" ו"סדר תנאים ואמוראים". על פי ספר יוחסין השלם, חיבר גם את סדר עולם זוטא. חיבר גם סדר "תיקון שטרות" העוסק בנוסח השטרות השונים.[4]

חסל סידור פסח, נוסח אשכנז, שרים בנימין הרטמן ויצחק אונגר, הוקלט בבני ברק בבית משפחת אונגר, ב-25 באפריל 1978.

ספרו של הרב יוסף טוב עלם על המקרא שאבד מצוטט בספר "מנחת שי".[5]

מפיוטיו

  • קרובת "אלהים בצעדך הכות פתרוס" לשבת הגדול, סדרת פיוטים מסוג קדושתא הכוללת סדר הלכה "אלהי הרוחות לכל בשר". קרובה זו נאמרת במנהג אשכנז המזרחי,[6] והראשונים דנים בדינים שבסדר ההלכה בכמה וכמה מקומות.

סיומה של קרובה זו הוא הפיוט המפורסם "חסל סידור פסח":

חֲסַל סִדּוּר פֶּסַח כְּהִלְכָתוֹ
כְּכָל מִשְׁפָּטוֹ וְחֻקָּתוֹ
כַּאֲשֶׁר זָכִינוּ לְסַדֵּר אוֹתוֹ
כֵּן נִזְכֶּה לַעֲשׂוֹתוֹ
זָךְ שׁוֹכֵן מְעוֹנָה
קוֹמֵם קְהַל עֲדַת מִי מָנָה
בְּקָרוֹב נַהֵל נִטְעֵי כַנָּה
פְּדוּיִם לְצִיּוֹן בְּרִנָּה
  • מעריב "וירד אביר יעקב", הנאמר בשני מנהגי אשכנז בליל ראשון של שבועות.[7]
  • מעריב "אוחזי בידם ארבעה מינים", הנאמר בשני מנהגי אשכנז בליל ראשון של סוכות.[8]
  • קרובה לשבועות "אמרות יי אמרות טהורות".[9]
  • מחזור קרובות לכל ימי הפסח.
  • כמה פיוטי מערכת יוצר, חלקם בענייני שיעבוד מלכיות.
  • היוצר לשבת הגדול "אאמיר מסתתר במעון חביון" היה מיוחס לו, אבל שולמית אליצור הוכיחה שהוא באמת מיצירתו של ר' יוסף אבן אביתור.[10]

לקריאה נוספת

  • אברהם גרוסמן, חכמי צרפת הראשונים, ירושלים תשס"א, עמ' 73–81
  • אסתר מלחי, "ר' יוסף טוב-עלם - דמותו ויצירתו", מכלול כו, תש"ע, עמ' 7–24

קישורים חיצוניים

הערות שוליים

  1. ^ הלכות תפילה, סימן כח
  2. ^ ראו: תוספות על תלמוד בבלי, מסכת פסחים, דף קט"ו, עמוד ב', בפסקה למה; רש"י בכתובות י"ד ע"א, מרדכי, על מסכת בבא בתרא, סימן ת"צ; "הגהות מיימוניות" על משנה תורה לרמב"ם, הלכות חמץ ומצה, פרק ז, אות א'; אבודרהם, הלכות ברכות, תחילת שער ד'
  3. ^ ראו למשל שו"ת מהר"ם מרוטנבורג, דפוס לבוב, סימן תעד (תכג), ראו אודותיה גם: תקנות הקהילה; סידור רש"י סימן קע"ב, מחזור ויטרי סימן ש"כ
  4. ^ תלמוד בבלי, מסכת גיטין, דף פ"ה, עמוד ב', תוס' ד"ה דתהויין.
  5. ^ מנחת שי על ספר דברים, פרק י', פסוק י"ב: "ועתה ישראל מה ה' אלהיך שאל מעמך – כתב בעל הטורים שיש בפסוק מאה אותיות כנגד מאה ברכות וכן בערוך ערך מאה... וכן כתב הרמב"ן בפירושו על ספר יצירה דף כ"ג שכן כתב המקובל הרב ר' י"ט בספר הנקרא כתם פז בשם הרב ר' אליהו המקובל דמלת שואל מלא וחשבון מאה יש בפסוק זה עכ"ל... עוד ראיתי מי שרצה להוסיף וא"ו על מלת ללכת שבפסוק כדי להשלים המנין וכתב שכן הוא בספר רבי יוסף טוב עלם ואין לסמוך על זה כלל ועיקר".
  6. ^ סדר עבודת ישראל, נוסח פולין, רעדלהיים תרכ"ח, עמ' 711 ואילך.
  7. ^ מחזור לחג השבועות, רעדלהיים תקצ"ב, דף ג ע"א ואילך.
  8. ^ דניאל גולדשמידט, מחזור סוכות, ירושלים תשמ"א, עמ' 5 ואילך.
  9. ^ נדפס אצל יונה פרנקל, מחזור שבועות, ירושלים תש"ס, עמ' 273 ואילך.
  10. ^ שולמית אליצור, "בין יוסף ליוסף: לזהות מחברו של יוצר קדום", תרביץ עא [א–ב] (תשרי–אדר תשס"ב), עמ' 67–86, באתר אוצר החכמה.

Read other articles:

Stardew Valleykarya seni promosiInformasi produksiPengembangConcernedApePenerbitConcernedApe[a]PerancangEric Barone[b] Data permainanMesinMonoGamePaint.NETReason PlatformMicrosoft WindowsMacOSPlayStation 4Xbox OneNintendo SwitchPlayStation VitaAndroidiOSGenrePermainan peran video, permainan simulasiModePemain tunggal, pemain jamak PerilisanTanggal rilis 26 Februari 2016 Microsoft Windows26 Februari 2016 macOS, Linux29 Juli 2016 PlayStation 413 Desember 2016 Xbox One14 Des...

 

Wakil Bupati Tanah LautPetahanaAbdi Rahman, S.Pd.sejak 19 September 2018Masa jabatan5 tahunDibentuk2003Pejabat pertamaH. Ikhsanudin HusinSitus webportal.tanahlautkab.go.id Berikut ini adalah daftar Wakil Bupati Tanah Laut dari masa ke masa. No Wakil Bupati Mulai Jabatan Akhir Jabatan Prd. Ket. Bupati 1 H.Ikhsanudin Husin 2003 2008 1   Drs. H.Adriansyah 2 Drs. H.Atmari 2008 2013 2   3 Drs. H.SukamtaM.AP. 24 Juli 2013 15 Februari 2018 3 [Ket. 1] H.Bambang AlamsyahS.T. Jab...

 

انكران تقسيم إداري البلد المغرب  الجهة سوس ماسة الإقليم تيزنيت الدائرة تافراوت الجماعة القروية أفلا اغير المشيخة أفلا إغير السكان التعداد السكاني 144 نسمة (إحصاء 2004)   • عدد الأسر 30 معلومات أخرى التوقيت ت ع م±00:00 (توقيت قياسي)[1]،  وت ع م+01:00 (توقيت صيفي)[1]  تعدي

この項目では、高知競馬の調教師(元騎手)について説明しています。長野県出身のシンガーソングライターについては「宮川真衣」をご覧ください。 別府真衣(宮川真衣) 基本情報国籍 日本出身地 高知県生年月日 (1987-12-08) 1987年12月8日(35歳)血液型 O型騎手情報所属団体 高知県競馬組合所属厩舎 別府真司(高知)勝負服 胴赤・青山形一本輪、袖白・赤星散らし初...

 

2001 studio album by Kottonmouth KingsHidden Stash II: The Kream of the KropStudio album by Kottonmouth KingsReleasedOctober 9, 2001 (2001-10-09)Recorded2001Studio211 Hip-Hop ShackElectric Ghetto StudiosThe Green Room (Los Angeles, CA)The Jungle RoomGenreRap rockLength1:09:48LabelSuburban NoizeCapitolProducerDaddy X (also exec.)DJ Bobby BD-LocMichael KumagaiKottonmouth Kings chronology High Society(2000) Hidden Stash II: The Kream of the Krop(2001) Rollin' Stoned(2002) ...

 

En este artículo sobre geografía se detectaron varios problemas. Por favor, edítalo y/o discute los problemas en la discusión para mejorarlo: Necesita ser wikificado conforme a las convenciones de estilo de Wikipedia. Carece de fuentes o referencias que aparezcan en una fuente acreditada. Este aviso fue puesto el 10 de enero de 2010. Santa Rita de Manapire Parroquia Plaza Juan José Rondón Santa Rita de ManapireLocalización de Santa Rita de Manapire en Venezuela Santa Rita de Manap...

Sede social de Huracán Sede social de HuracánLocalizaciónPaís  ArgentinaLocalidad Buenos Aires, ArgentinaCoordenadas 34°38′15″S 58°24′30″O / -34.6376, -58.4084Detalles generalesNombre completo Sede social del Club Atlético HuracánDimensiones 4000 m² mPropietario Club Atlético HuracánConstrucciónApertura 27 de enero de 1940Equipo diseñadorArquitecto Miguel CuruchetEquipo local Club Atlético Huracán[editar datos en Wikidata] La sede soc...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (ديسمبر 2020) روجر إتش. زيون (بالإنجليزية: Roger H. Zion)‏    معلومات شخصية الميلاد 17 سبتمبر 1921  إسكانابا  الوفاة 24 سبتمبر 2019 (98 سنة) [1]  إيفانسفيل[1]  مواطنة

 

робітниче селище Угловка Угловка Країна  Росія Суб'єкт Російської Федерації Новгородська область Муніципальний район Окуловський район Поселення Угловське міське поселення Код ЗКАТУ: 49228562000 Код ЗКТМО: 49628162051 Основні дані Населення ▼ 2173 Поштовий індекс 174360 Географічн

جهاز متقدم لقياس الانبعاث الحراري والانعكاس الإشعاعيمعلومات عامةجزء من تيرا الكتلة 406 كيلوغرام الصانع ناساMinistry of International Trade and Industry (en) أحداث مهمة 18 ديسمبر 1999 : إطلاق صاروخ نقطة البداية Vandenberg Space Force Base Space Launch Complex 3 (en) مركبة الإطلاق الفضائية Atlas II (en) نوع المدار مدار أرضي من...

 

Pulo BayuNagoriKantor Pangulu Nagori Pulo BayuNegara IndonesiaProvinsiSumatera UtaraKabupatenSimalungunKecamatanHuta Bayu RajaKode pos21182Luas... km²Jumlah penduduk... jiwaKepadatan... jiwa/km² Pulo Bayu merupakan salah satu nagori yang ada di kecamatan Huta Bayu Raja, kabupaten Simalungun, provinsi Sumatera Utara, Indonesia. Galeri Gereja HKBP Bangun Putih di Huta Bangun Putih lbsKecamatan Hutabayu Raja, Kabupaten Simalungun, Sumatera UtaraKelurahan Huta Bayu Nagori Bahal Batu Bosar ...

 

此條目或章節為有关籌備中,拍攝中或待播的電視節目。未有可靠来源的臆測內容可能會被移除。目前記載或許與實際節目播出之內容有所出入,亦可能會隨節目的播出而變化並增添更多有效信息。 法證先鋒6 倖存者的救贖Forensic Heroes 6类型時裝懸疑查案[來源請求]编剧方世強(總編審)[1]、葉泳洪、周俊傑[來源請求]主演黃宗澤、袁偉豪、蔡潔、蔣祖曼、傅

Place in Vas, HungaryKondorfaKondorfaLocation of KondorfaCoordinates: 46°53′42″N 16°23′50″E / 46.89509°N 16.39729°E / 46.89509; 16.39729Country HungaryCountyVasArea • Total21.61 km2 (8.34 sq mi)Population (2004) • Total618 • Density28.59/km2 (74.0/sq mi)Time zoneUTC+1 (CET) • Summer (DST)UTC+2 (CEST)Postal code9943Area code94 Kondorfa (Slovene: Kradanovci, German: Kradendorf) is a...

 

Mountain in North Carolina, United States Table RockA view of Table Rock from the ChimneysHighest pointElevation3,940 ft (1,200 m)[1]Coordinates35°53′10″N 81°53′04″W / 35.886°N 81.8845°W / 35.886; -81.8845[2]GeographyTable RockBurke County, North Carolina, U.S. Parent rangeBlue Ridge MountainsTopo mapUSGS Linville Falls QuadClimbingEasiest routeHike Table Rock is a mountain in the east rim of Linville Gorge, part of Pisgah Nat...

 

When We Were YoungSingel oleh Adeledari album 25Dirilis22 Januari 2016Direkam2015StudioDean Street Studios (London)GenreSoul[1]Durasi4:50Label XL Columbia Pencipta Adele Adkins Tobias Jesso Jr. ProduserAriel RechtshaidKronologi singel Adele Hello (2015) When We Were Young (2016) Send My Love (To Your New Lover) (2016) Video penampilan langsungWhen We Were Young di YouTube When We Were Young adalah sebuah lagu yang direkam oleh penyanyi-penulis lagu asal Inggris Adele. Lagu ini dirilis...

Music of African heritage in Cuba derives from the musical traditions of the many ethnic groups from different parts of West and Central Africa that were brought to Cuba as slaves between the 16th and 19th centuries. Members of some of these groups formed their own ethnic associations or cabildos, in which cultural traditions were conserved, including musical ones. Music of African heritage, along with considerable Iberian (Spanish) musical elements, forms the fulcrum of Cuban music. Much of ...

 

Clade of vertebrates RhipidistiansTemporal range: Early Devonian - Present, 416–0 Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Clade: Sarcopterygii Clade: Rhipidistia Subgroups Dipnomorpha †Porolepiformes Dipnoi (lungfish) Tetrapodomorpha Rhipidistia, also known as Dipnotetrapodomorpha,[1] is a clade of lobe-finned fishes which includes the tetrapods and lungfishes. Rhipidistia formerly referred to a subgrou...

 

Rock music of Bangladesh This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Bangladeshi rock – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2022) (Learn how and when to remove this template message) Bangladeshi rock musicStylistic originsRock and rollpop rockblues rockhard rockheavy metalfolk rockalte...

Australian rules footballer, born 1970 Australian rules footballer John Longmire Longmire in June 2017Personal informationFull name John LongmireNickname(s) HorseDate of birth (1970-12-31) 31 December 1970 (age 52)Place of birth Corowa, New South WalesOriginal team(s) Corowa Rutherglen (OMFL)Height 194 cm (6 ft 4 in)Weight 102 kg (225 lb)Position(s) Full-forward, Full-back, RuckmanPlaying career1Years Club Games (Goals)1988–1999 North Melbourne 200 (511)Co...

 

Long-distance trail in the US Oregon Coast TrailThe Oregon Coast Trail at Floras Lake, looking north to the BLM's New River Area of Critical Environmental Concern (ACEC)Length425 mi (684 km)LocationPacific Ocean coast of Oregon, United StatesTrailheadsMouth of the Columbia River/California borderUseHikingDifficultyEasy to moderate The Oregon Coast Trail (OCT) is a long-distance hiking route along the Pacific coast of the U.S. state of Oregon in the United States. It follows the coas...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!