Ξενοφών Ζολώτας

Ξενοφών Ζολώτας
Ο Ξενοφών Ζολώτας το 1989
Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας
Περίοδος 23 Νοεμβρίου 1989 – 11 Απριλίου 1990
Πρόεδρος	Χρήστος Σαρτζετάκης
Προκάτοχος	Ιωάννης Γρίβας
Διάδοχος	Κωνσταντίνος Μητσοτάκης
Υπουργός Συντονισμού
Περίοδος 24 Ιουλίου 1974 – 21 Νοεμβρίου 1974
Πρωθυπουργός	Κωνσταντίνος Καραμανλής
Διάδοχος	Παναγής Παπαληγούρας
Περίοδος 11 Οκτωβρίου 1952 – 19 Νοεμβρίου 1952
Πρωθυπουργός	Δημήτριος Κιουσόπουλος
Προκάτοχος	Γεώργιος Καρτάλης
Διάδοχος	Σπυρίδων Μαρκεζίνης
Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος
Περίοδος 26 Νοεμβρίου 1974 – 3 Νοεμβρίου 1981
Προκάτοχος	Παναγής Παπαληγούρας
Διάδοχος	Γεράσιμος Αρσένης
Περίοδος 5 Φεβρουαρίου 1955 – 7 Αυγούστου 1967
Προκάτοχος	Γεώργιος Μαντζαβίνος
Διάδοχος	Δημήτριος Γαλάνης
Περίοδος 12 Οκτωβρίου 1944 – 8 Ιανουαρίου 1945
Μαζί με	Κυριάκος Βαρβαρέσος
Προκάτοχος	Κυριάκος Βαρβαρέσος
Διάδοχος	Κυριάκος Βαρβαρέσος
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	26 Απριλίου 1904 (1904-04-26), Αθήνα
Θάνατος	10 Ιουνίου 2004 (100 ετών) Αθήνα
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Πολιτικό κόμμα	Ανεξάρτητος
Σύζυγος	Καλλιρρόη Ρίτσου (ν. 1958)
Σπουδές	Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πανεπιστήμιο της Λειψίας Πανεπιστήμιο του Παρισιού
Επάγγελμα	οικονομολόγος πολιτικός τραπεζίτης διδάσκων πανεπιστημίου
Βραβεύσεις	Μεγαλός Ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με αστέρα
Σχετικά πολυμέσα

Ο Ξενοφών Ζολώτας (Αθήνα, 26 Απριλίου 1904 - 10 Ιουνίου 2004) ήταν Έλληνας οικονομολόγος και ακαδημαϊκός. Διετέλεσε τρεις φορές διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στις 26 Απριλίου 1904 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Ευθύμιος, χρυσοχόος και ιδρυτής του γνωστού οίκου κοσμημάτων Ζολώτας ήταν γιός εμπόρου από τη Σπερχειάδα.^[1]

Απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής Αθηνών, σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τη Λειψία και οικονομικά στο Παρίσι. To 1924 πήρε πτυχίο από την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή της Λειψίας. Το 1925 ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λειψίας με τη διδακτορική του διατριβή «Η Ελλάς εις το στάδιον της εκβιομηχανίσεως». Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στην Αγγλία. Το 1928 έγινε Υφηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ίδιο έτος εξελέγη, σε ηλικία μόλις 24 ετών, Καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο νεοϊδρυθέν τότε Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε τρία χρόνια. Το 1931 εξελέγη τακτικός καθηγητής στην έδρα της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από όπου απομακρύνθηκε από τη Δικτατορία το 1968. Η έναρξη της πανεπιστημιακής του καριέρας συνέπεσε με την τετραετία 1928-1932 του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος του πρότεινε να αναλάβει τη Γενική Γραμματεία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου. Όμως, ο Ξενοφών Ζολώτας αρνήθηκε την πρόταση, προτιμώντας να συνεχίσει το πανεπιστημιακό του έργο. Έτσι, περιορίσθηκε στη συμμετοχή του στο Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο ως Μέλος.^[2]

Το έργο του

Ο Ξενοφών Ζολώτας επέδειξε πλούσιο συγγραφικό έργο, κυρίως οικονομικού περιεχομένου, ένα μεγάλο μέρος του οποίου έχει μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Το 1952 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.^[3] Κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τη Νομισματική Επιτροπή και την Οικονομική Επιτροπή της Ευρώπης. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του, ως Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, στη Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας- ΕΟΚ το 1962, σύμφωνα με την οποία η χώρα κατέστη το πρώτο συνδεδεμένο κράτος με την κοινότητα.^[4]

Κυβερνητικό αξίωμα ανέλαβε για πρώτη φορά ως υπουργός Συντονισμού στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Δημητρίου Κιουσόπουλου.^[5] Υπουργός Συντονισμού διετέλεσε επίσης από τον Ιούλιο του 1974 έως το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή.^[6] Αμέσως μετά το 1974, διορίστηκε Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος για τρίτη φορά, από την οποία αποχώρησε το 1981 με τον τίτλο του επίτιμου πρόεδρου της.^[7] Οι δύο προηγούμενες περίοδοι του ήταν μεταξύ Οκτωβρίου 1944 και Ιανουαρίου 1945 (διορισμένος από τον Γεώργιο Παπανδρέου) ως συνδιοικητής με τον Κυριάκο Βαρβαρέσο και μεταξύ Φεβρουαρίου 1955 και Αυγούστου 1967 (διορισμένος από τον Αλέξανδρο Παπάγο).^[8]

Τέλος, στις 23 Νοεμβρίου του 1989 ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας έως τις 11 Απριλίου του 1990 ως πρόεδρος της Οικουμενικής κυβέρνησης που στήριζαν από κοινού η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου.^[9]

Στον Ξενοφώντα Ζολώτα αποδίδεται η ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς αυτός κατάφερε με πρωτοποριακά νομισματικά μέτρα να στηρίξει ξανά την μεταπολεμική οικονομία.

Προσωπική ζωή και θάνατος

Το 1958 παντρεύτηκε στην Λωζάνη την ελληνίδα ομογενή των ΗΠΑ κοσμικό Καλλιρρόη (Λόλα) Ρίτσου (1923–2016). Από τότε, έως τους θανάτους τους ζούσαν σε διαμέρισμα στην Οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Δεν απέκτησαν τέκνα.

Ο Ξενοφών Ζολώτας απεβίωσε από πολυοργανική ανεπάρκεια στις 10 Ιουνίου 2004 σε ηλικία 100 ετών. Κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους σε οικογενειακό τάφο στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Οι ιστορικοί λόγοι του

Ιστορικοί θεωρούνται^[10] δύο λόγοι που ο Ξενοφών Ζολώτας είχε εκφωνήσει ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και διαχειριστής του ελληνικού Δημοσίου Χρέους, στην Ουάσινγκτον, στις 26 Σεπτεμβρίου 1957 και στις 2 Οκτωβρίου 1959, η γλώσσα των οποίων ήταν η αγγλική, αλλά, με την εξαίρεση λίγων συνδέσμων, άρθρων και προθέσεων, όλες οι χρησιμοποιούμενες λέξεις ήταν ελληνικής προέλευσης. Ο λόγοι του έκαναν μεγάλη εντύπωση, ωστόσο επρόκειτο περισσότερο για ένα διανοητικό παιχνίδι, σχεδιασμένο για να τέρψει την ελίτ των τραπεζιτών και των ισχυρών της παγκόσμιας οικονομίας και να τους υπενθυμίσει την ύπαρξη της Ελλάδας, η οποία μόλις είχε βγει από τον Εμφύλιο πόλεμο εντελώς κατεστραμμένη.^[11]

Παραπομπές

1. «Η ιστορία του οίκου Ζολώτα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2022. 
2. «Ζολώτας, Ξενοφών». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
3. «Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής | Academy of Athens». www.academyofathens.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
4. Χατζηβασιλείου, Ευάνθης (2010). Ελληνικός Φιλελευθερισμός: το ριζοσπαστικό ρεύμα, 1932-1979. Αθήνα: εκδόσεις Πατάκη. σελ. 364-369. ISBN 9789601637310. 
5. «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση ΚΙΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (1952)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
6. «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (1974)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
7. «Επίτιμοι Διοικητές - Τράπεζα της Ελλάδας» (PDF). www.bankofgreece.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2016. 
8. «Διοικητές Τράπεζας της Ελλάδας» (PDF). www.bankofgreece.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2016. 
9. «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Οικουμενική Κυβέρνηση ΖΟΛΩΤΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ (1989)». www.ggk.gov.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
10. «Ξενοφών Ζολώτας». www.sansimera.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
11. «Οι ελληνικές λέξεις του κυρίου καθηγητή». www.sarantakos.com. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2016. 

Δείτε επίσης

• Κυβέρνηση Ξενοφώντα Ζολώτα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Ξενοφών Ζολώτας στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
• Οι ιστορικοί λόγοι του

Προκάτοχος: Ιωάννης Γρίβας

Πρωθυπουργός της Ελλάδας 23 Νοεμβρίου 1989–11 Απριλίου 1990

Διάδοχος: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης