Mollalı (Qafan)

Tarixi Zəngəzur əraziləri
Gığı dərəsi
Ümumi məlumatlar
Ölkə	Ermənistan
Bölgə	Mərz: Sünik mərzi Rayon: Qafan rayonu (1930-1995)
İnzibati mərkəz	Qafan
Ləğv edilib	1939 (Qovşud kəndinə birləşdirilib)
İndiki adı	rəsmi sənədlərdə Qovşud adı ilə adlandırılır
Adının dəyişdirilmə tarixi	1939
Əhalisi	17[1] ailə (1950-ci illər) 46[2] (1931)

Mollalı — Ermənistan Respublikasının cənubunda, keçmiş Qafan rayonu ərazisində, Gığı dərəsində yerləşən kənd.

Azərbaycanlılar yaşamış kənd Qafan şəhərindən 15 km şimal-qərbdə Gığıçayının orta axarında, çayın bilavasitə sağ sahilində yerləşir.^[3][4] Mollalı kəndi Qovşud kəndi ilə qonşu, birləşmiş kənd olduğundan rəsmi sənədlərdə Qovşud adlanır.^[1]

Tarixi

1939-cu ilə qədər ayrı kənd olmuş, 1939-cu ildən sonra Qovşud kolxozu ilə birləşərək kənd ləğv edilmişdir. İkinci dünya müharibəsindən sonra yenidən bərpa edilən kənd 17 təsərrüfatdan ibarət olmuşdur.

Qovşud kəndi çay kənarına enəndən sonra Mollalı kəndi ilə qarışıq kənd olmuş, bütün sənədlərdə Qovşud kimi adlandırılmışdır.

1918-ci il qırğınları vaxtı kənd dağıdılmış, əhalisinin sağ qalanları Naxçıvana pənah aparmışdır. Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra salamat qalan əhali öz yerlərinə qayıtmışlar. 1950-ci illərdən sonra kənddə tikinti işləri getmiş və orada əvvəldən yaşayanlar öz yerlərinə qayıtmışlar.^[1]

Adı

Toponim qaraçorlu türk tayfasının əliyanlı tirəsinə mənsub olan mollalı etnonimindən əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir, quruluşca sadə toponimdir.^[2]

Əhalisi

Mollalı kəndində 1897-ci ildə 34 nəfər, 1914-cü ildə 156 nəfər yaşamışdır. 1918-ci il hadisələri vaxtı kəndi tərk etməli olan azərbaycanlıların geri qayıdış Ermənistanda sovet hökumətinin qurulmasından sonra mümkün olur. Mollalıda 1922-ci ildə 45 nəfər, 1926-cı ildə 38 nəfər, 1931-ci ildə 46 nəfər azərbaycanlı əhali yaşamışdır.^[2]

1988-ci il deportasiyası zamanı bölgənin digər azərbaycanlı əhalisi kimi mollalılar da kəndi tərk etməli olurlar.

Siyahıyaalınma ili və müvafiq sayımların yekunlarına əsasən Mollalı kəndində əhalinin sayı
illər	1897	1914	1922	1926	1931	1950-ci illər[1]
say	34	156	45	38	46	17 ailə

Həmçinin bax

• Qafan rayonu
• Gığı dərəsi
• Qovşud

İstinadlar

1. Səməd Qarayev. «Qazangöl həsrəti», Bakı, "Azərbaycan Nəşriyyatı", 2002. səh. 332.
2. İbrahim Bayramov. «Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri» Arxivləşdirilib 2018-09-20 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm" nəşriyyatı, 2002. səh. 229. ISBN 5-8066-1452-2 Arxivləşdirilib
3. Akif Muradverdiyev. «Zəngəzur. Tariximizin yaddaşı» Arxivləşdirilib 2022-04-05 at the Wayback Machine, Bakı, "Xəzər" nəşriyyatı, 2007. səh. 424-425.
4. Sabir Əsədov. «Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası» Arxivləşdirilib 2021-01-18 at the Wayback Machine (kiril əlif. «Ермәнистан азәрбајҹанлыларынын тарихи ҹоғрафијасы»), Bakı, "Gənclik" nəşriyyatı, 1995. səh. 150. ISBN 5-8020-0852-0