Zamek w Chudowie

Zamek w Chudowie

nr rej. A/568 z 5.02.1966[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Chudów
Adres	ul. Podzamcze 6
Rozpoczęcie budowy	XVI w.
Ważniejsze przebudowy	XIX w.
Pierwszy właściciel	Jana Saszowski z Gierałtowic (vel Gierałtowski z Gierałtowic)
Położenie na mapie gminy Gierałtowice Zamek w Chudowie
Położenie na mapie Polski Zamek w Chudowie
Położenie na mapie województwa śląskiego Zamek w Chudowie
Położenie na mapie powiatu gliwickiego Zamek w Chudowie
50°13′25,76″N 18°46′20,63″E
Strona internetowa

Zamek w Chudowie – ruiny renesansowego zamku w Chudowie z lat 30. XVI wieku, wzniesionego przez szlachcica Jana Saszowskiego z Gierałtowic (vel Gierałtowski z Gierałtowic, z Domu Saszowskich herbu Saszor)^[2][3][4][5] na miejscu drewnianej wieży obronnej. Obiekt murowany z kamienia i cegły, pierwotnie na planie prostokąta, z dziedzińcem centralnym z krużgankami i studnią. Założenie miało dwa trzykondygnacyjne budynki mieszkalne, przekryte wysokimi dachami dwuspadowymi oraz czworoboczną, pięciokondygnacyjną wieżę, przekrytą wysokim dachem czterospadowym, z wejściem głównym od strony południowo-zachodniej z drewnianym mostem nad fosą zamkową. Szósta kondygnacja została dodana podczas XIX-wiecznej przebudowy, dokonanej przez ówczesnego właściciela zamku – Aleksandra von Bally. W 1874 zamek spłonął.

Ruiny zamku w okresie przed rozpoczęciem prac rekonstrukcyjnych

W roku 1995 powołana została Fundacja „Zamek Chudów”, której założycielem i pierwszym prezesem był Andrzej Sośnierz. Po przejęciu obiektu w roku 1999 fundacja zaczęła prowadzić prace rekonstrukcyjne i wykopaliskowe. Do 2004 roku odbudowano i zadaszono zamkową wieżę, w której obecnie mieści się muzeum zamku w Chudowie, prezentujące zabytki pozyskane podczas badań archeologicznych obiektu. Podniesiono również mury wokół dziedzińca i odnowiono bramy. Podjęte zostały także badania archiwalne, w efekcie których nakładem prowadzonego przez fundację wydawnictwa ukazały się publikacje dotyczące historii zamku^[6]. Począwszy od roku 1996 na terenie zamku organizowane są plenerowe imprezy kulturalno-oświatowe (Spotkania na Zamku w Chudowie), obejmujące inscenizacje historyczne, zloty, koncerty, projekcje filmowe, występy kabaretowe. Wizytówką i najstarszym elementem Spotkań jest sierpniowy Jarmark Średniowieczny.

Zabytkowa topola odmiany 'Robusta'

W odległości ok. 150 metrów od zamku rośnie najstarsza w Polsce topola bujna, nazywana Teklą. Drzewo ma w przyziemnej części pnia wielką, pustą przestrzeń zaaranżowaną na „Chatkę Puchatka”. Topola od 1981 r. ma status pomnika przyrody^[7].

Zobacz też

• Spichlerz w Chudowie

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 .
2. Franciszek Bohomolec, Marcin Bielski: Zbior dzieiopisow polskich: Kronika Marcina Bielskiego. T. I. Warszawa: W Drukarni J.K. Mci y Rzeczypospolitey, 1764, s. 587.
3. Szymon Okolski: Orbis Polonus splendoribus coeli, triumphis mundi, pulchritudine animantium condecoratus, in quo antiqua Sarmatorum gentiliata pervetusta nobilitatis insignia etc. specificantur et relucent. T. III. Kraków: In Officina Typographica Francisci Cæsarii, 1641–43, s. 94–98. (łac.).
4. Kasper Niesiecki: Korona polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa klejnotami... ozdobiona, potomnym zaś wiekom na zaszczyt i nieśmiertelną sławę pamiętnych w tej ojczyźnie synów podana... roku wolności ludzkiej przez wcielonego Boga windykowanej. T. III. Lwów: w drukarni Collegium Lwowskiego Societatis Jesu, 1740, s. 479.
5. Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków: nakł. Biblioteka Polska (przedruk 1858), 1584, s. 710–711.
6. D. Adamska, R. Heś, R. Szołtysek, Dzieje zamku w Chudowie oraz J. Horwat, J. Szymański, Pan na Chudowie.
7. Chudów – Topola „Tekla” – zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2022-01-28] .