Organizację Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich (SPLdM) w Bydgoszczy rozpoczęto na podstawie rozkazu Departamentu Aeronautyki Ministra Spraw Wojskowych Ldz. 8635/30 z dnia 7 sierpnia 1930 roku[1]. Oficerem wyznaczonym do tego zadania był dowódca eskadry szkolnej Szkoły Podoficerów Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy (SPML) kpt. pil. Adam Zaleski. Na potrzeby szkoły Liga Obrony Powietrznej Kraju ofiarowała nowy budynek stawiany na terenie bydgoskiego lotniska[2] (bursa Cywilnej Szkoły Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy)[3]. Warunki naboru do Szkoły zostały podane do publicznej wiadomości na łamach sierpniowego numeru Lotnika[4]. Pierwszy kurs SPLdM uruchomiono 1 listopada 1930 roku (111 uczniów). Szkoła wchodziła w skład Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy, od 1 października 1934 Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa, a od czerwca 1937 – Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa nr 2 w Bydgoszczy. 23 kwietnia 1931 uruchomiono pierwszy dywizjon szkolny SPLdM (dowódca kpt. pil. Adam Zaleski), w którego skład wchodziły 2 eskadry szkolne[1].
3 października 1933 roku przy 3. eskadrze szkolnej SPLdM utworzono pluton podchorążych, do którego przydzielono 30 podchorążych powołanych na dwuletni kurs w Szkole Podchorążych Lotnictwa w grupie technicznej w CWPL[1]. 6 lipca 1937 wyodrębniono Szkołę Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich jako samodzielną jednostkę z Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa nr 2 w Bydgoszczy[1]. Statut SPLdM zatwierdzono w lutym 1938 roku. W związku z dużą liczbą uczniów 1 września 1937 dywizjon szkolny w składzie dwóch eskadr pierwszego rocznika przeniesiono do koszar w Świeciu nad Wisłą[1].
W 1938 roku, w związku z zagrożeniem Polski ze strony Niemiec, władze wojskowe zdecydowały się na organizację nowego ośrodka szkolenia personelu lotniczego w południowej części kraju. 1 września 1938 po likwidacji Komendy Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa nr 2 w Bydgoszczy, Szkołę Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich podporządkowano bezpośrednio komendantowi Grupy Szkół Lotniczych w Warszawie[1]. W październiku 1938 całą kadrę i sprzęt dyslokowano do Krosna, pozostawiając w Bydgoszczy tylko warsztaty remontowe samolotów[5]. W ślad za przeprowadzką szkoły z Bydgoszczy do Krosna, przeniesiono także jej zapasowe lotnisko z Sobiejuch koło Żnina do Moderówki koło Jasła[5].
Wokół lotniska w Krośnie zbudowano pomieszczenia dowództwa, kasyno i hotel oficerski, izby chorych, kwatery dla podoficerów, instruktorów i uczniów, sale wykładowe, kuchnie, laboratoria, warsztaty elektro- i radiomechaników oraz strzelców radiotelegrafistów oraz hangary[5]. Szkoła funkcjonowała w nowej lokalizacji od listopada 1938 do wybuchu II wojny światowej.
System szkolenia
Zadaniem szkoły było wyszkolenie podoficerów pilotów, mechaników samolotowych i techników obsługi naziemnej i pokładowej[1]. Od 1932 kształcono uczniów także na elektro- i radiomechaników oraz strzelców pokładowych i radiotelegrafistów potrzebnych dla obsługi wieloosobowych samolotów nowej generacji[6].
Uczniowie pierwszego rocznika kształcili się w przedmiotach wojskowych i ogólnokształcących, na drugim roku wyłącznie w przedmiotach wojskowych, a na trzecim roku pogłębiano umiejętności w wybranych specjalnościach oraz składano przysięgę wojskową[2]. Po drugim roku szkolenia uczniowie przechodzili szkolenie szybowcowe w Ustianowej oraz samolotowe w Radomiu lub Grudziądzu[2]. W połowie lat 30. utworzono filie szkoły w Świeciu nad Wisłą i w Sobiejuchach koło Żnina, gdzie kształcono od 150 do 400 elewów[2].
Latem 1938 roku wprowadzono nowy system szkolenia skracając czas przeznaczony na wyszkolenie ogólne, a zwiększając wykłady i praktyczną naukę przedmiotów fachowych z dziedziny lotnictwa[5].
↑Płk lek. dr Julian Emil Niedźwirski (ur. 30 września 1900 we Lwowie, zm. 2 stycznia 1994 w Londynie). Był odznaczony Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Lotniczym (czterokrotnie)[10][11]. Urząd Wojewódzki we Lwowie rozporządzeniem L. 2867.7.1923 II.2 z 17 kwietnia 1923 roku zezwolił por. Emilowi Julianowi Berenhautowi z 6 baonu sanitarnego na zmianę nazwiska rodowego „Berenhaut” na nazwisko „Niedźwirski”[12].
↑Maksymilian Roguszka (ur. 1 września 1906) na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 31. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[23].
↑Arkadiusz Kaliński: Działalność I Cywilnej Szkoły Mechaników Lotniczych i kursów lotniczych przy Szkole Przemysłowej w Bydgoszczy (1924-1930) [w:] Kronika Bydgoska XXIII
