Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) – masowa polska organizacja paramilitarna powołana w 1928 z połączenia założonej w 1923 Ligi Obrony Powietrznej Państwa i założonego w 1922 Towarzystwa Obrony Przeciwgazowej. Miała na celu promowanie lotnictwa sportowego, komunikacyjnego i wojskowego. Działała do wybuchu II wojny światowej w 1939.
Liga Obrony Powietrznej Państwa została zorganizowana z inicjatywy członków władz Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej, jako niezależna od Aeroklubu powszechna organizacja mająca na celu rozwój lotnictwa w Polsce[1]. Nazwę organizacji zaproponował pisarz Andrzej Strug[1]. 22 maja 1923 przyjęto statut Ligi, a 4 sierpnia 1923 ukonstytuowały się jej pierwsze władze. Pierwszym prezesem Zarządu Głównego był Zygmunt Jastrzębski[1], sekretarzem generalnym January Grzędziński[2].
W 1933[3] uchwalono nowy statut, wiążący w znacznym stopniu Ligę z organami władzy państwowej (ministerstwem spraw wewnętrznych i ministerstwem spraw wojskowych), a w 1934 została ona uznana za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej[1]. Wiązało się to z popieraniem i propagowaniem działalności Ligi przez władze państwowe i jej znacznym rozwojem liczebnym. Biedni uczniowie byli zmuszani do członkostwa i składek. Prezesem Zarządu Głównego w tym okresie został, mianowany przez władze państwowe, generał dywizji Leon Berbecki, a honorowym członkiem był Prezydent RP Ignacy Mościcki[1].
Podstawową komórką organizacyjną Ligi Obrony Powietrznej Państwa, następnie Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, były koła terenowe tworzone w szkołach, na uczelniach, w przedsiębiorstwach i organach władz. Koła podlegały komitetom powiatowym lub miejskim, które podlegały komitetom wojewódzkim, podlegającym Zarządowi Głównemu. Działały w niej ponadto Komitet Kół Kobiecych i Komitet im. Żwirki i Wigury[1]. W skład władz Ligi wchodziła też Rada Główna. W 1935 LOPP liczyła 1,5 miliona członków w 13 761 kołach, z budżetem 6.894.204 zł[4]. W 1939 liczyła ok. 2 miliony członków i do tej pory przekazała na rzecz rozwoju lotnictwa ponad 70 milionów złotych[1].
Liga Obrony Powietrznej Państwa, następnie Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej popierała propagandowo i finansowo zakupy sprzętu lotniczego, sport lotniczy, badania i rozwój konstrukcji lotniczych oraz publikatory o tematyce lotniczej. Niemały był też udział organizacyjny, techniczny i finansowy Ligi w rozbudowie lotnisk, jak również szkolenie lotnicze mechaników lotniczych i pilotów. Szczególna rola przypada też na działalność Komitetu Żwirki i Wigury w samej Lidze. Działalność LOPP, skierowana głównie do młodzieży, miała na celu wyrobienie w społeczeństwie zrozumienia i poparcia dla rozwoju lotnictwa. LOPP między innymi ufundowała Instytut Aerodynamiczny w Warszawie, wspomagała lub inicjowała budowę tunelu aerodynamicznego przy Politechnice Lwowskiej, budowę Szkoły Pilotów w Radomiu, szkół mechaników w Bydgoszczy i Lwowie, obserwatorium meteorologicznego na górze Pop Iwan, Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa na Okęciu, Doświadczalnych Warsztatów Lotniczych na Okęciu, kilkudziesięciu lotnisk i szybowisk, wspomagała działalność ośrodków Przysposobienia Wojskowego Lotniczego[4]. W latach 1933–1939 LOPP zakupiła i przekazała szkołom lotniczym i aeroklubom 326 samolotów oraz znaczną liczbę szybowców[1], w większości konstrukcji polskiej. W 1936 LOPP posiadała 120 Kół Szybowcowych wśród których najwięcej było harcerskich i kolejowych.
W styczniu 1936 prezes L.O.P.P. gen. Leon Berbecki wręczył polskim pilotom specjalny medal wybity z okazji zdobycia przez Polskę Pucharu Gordona Bennetta na własność. Powodem było trzecie zwycięstwo z rzędu jakie miało miejsce podczas XXIII zawodów. Autorką projektu była Olga Niewska[5].
W styczniu 1939 kierownikiem referatu szybowcowego przy Zarządzie Głównym LOPP był Kazimierz Plenkiewicz[6]. LOPP w tym czasie prowadziła 24 szkoły szybowcowe, 26 ośrodków szybowcowych i 5 szkół pilotów samolotowych Przysposobienia Wojskowego Lotniczego[1].
Do najważniejszych osiągnięć można zaliczyć wybudowanie 17 wież spadochronowych w okresie międzywojennym. Również dzięki LOPP powstały Doświadczalne Warsztaty Lotnicze.
Według zdania historyka polskiego lotnictwa – Edwarda Kocent-Zielińskiego: Wojskowe Warsztaty Lotnicze powstały z inspiracji niedoścignionego do dziś wzoru organizacji lotniczej jakim była polska Liga Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej. (...) Tego typu organizacji budującej z takim rozmachem szkoły lotnicze, instytuty naukowe, finansującej budowę samolotów to chyba na świecie nie było[7].
Organizacja popularyzowała tematykę lotniczą w Polsce podejmując również działalność wydawniczą. Wydawała własny miesięcznik „Przegląd Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej”, a także dwa dwutygodniki „Lot Polski” oraz „Lot i obrona przeciwlotniczo gazowa Polski”[1]. Na jego łamach tego ostatniego od 1936 ukazywała się w odcinkach Mała encyklopedia lotnicza (Ilustrowany słownik lotniczy), która wydana została w formie książki w 1938[8] .
W 1938 wydana została Księga pamiątkowa XV-lecia L. O. P. P.[9].
Liga posiadała nie tylko własne godło, lecz również hymn, sztandar, pieczęcie, odznaki, medale i plakietki.