Olga Krzyżanowska

Olga Krzyżanowska

Data i miejsce urodzenia	10 września 1929 Warszawa
Data i miejsce śmierci	22 czerwca 2018 Gdańsk
Miejsce spoczynku	cmentarz Srebrzysko
Zawód, zajęcie	lekarka, polityk
Alma Mater	Akademia Medyczna w Gdańsku
Stanowisko	posłanka na Sejm X, I, II i III kadencji (1989–2001), wicemarszałek Sejmu X i II kadencji (1989–1991, 1993–1997), senator V kadencji (2001–2005)
Partia	UD, UW, PD
Rodzice	Aleksander Krzyżanowski
Małżeństwo	Jerzy Krzyżanowski
Dzieci	Magdalena
Odznaczenia

Działacze opozycji demokratycznej w PRL w trakcie kampanii wyborczej w 1989. Od lewej stoją: Olga Krzyżanowska, Roman Szymon Pawlicki, Bogdan Lis i Lech Kaczyński

Wizerunek Olgi Krzyżanowskiej na muralu „Kobiety Wolności” w Gdańsku

Grób Olgi Krzyżanowskiej na cmentarzu Srebrzysko

Olga Teresa Krzyżanowska (ur. 10 września 1929 w Warszawie, zm. 22 czerwca 2018 w Gdańsku^[1]) – polska lekarka, polityk i działaczka społeczna. Posłanka na Sejm X, I, II i III kadencji (1989–2001), wicemarszałek Sejmu X i II kadencji, senator V kadencji.

Życiorys

W okresie II wojny światowej była harcerką Szarych Szeregów, używała pseudonimu „Żabusia”. Brała udział w powstaniu warszawskim^[2], została odznaczona Krzyżem Walecznych. W 1952 ukończyła studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku. Pracowała w szpitalu powiatowym w Pucku, szpitalu wojewódzkim i AM w Gdańsku. Do 1989 kierowała Wojewódzką Przychodnią Przemysłową w Gdańsku. W 1980 wstąpiła do „Solidarności”, zasiadała w Krajowej Komisji Koordynacyjnej Służby Zdrowia NSZZ „S”.

Od 1989 do 2001 sprawowała mandat posłanki na Sejm z ramienia Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Była wicemarszałkiem Sejmu X i II kadencji, przewodniczyła Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Komisji Etyki Poselskiej, pełniła funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych, reprezentowała Sejm w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy w latach 1990–1993. W 2001 z ramienia komitetu Blok Senat 2001 została wybrana na senatora V kadencji z okręgu gdańskiego, zasiadała w Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia^[3]. W 2004 bez powodzenia kandydowała do Parlamentu Europejskiego. W 2005 nie ubiegała się o reelekcję w wyborach parlamentarnych.

Była członkinią rady Fundacji im. Stefana Batorego. W 2005 przystąpiła do Partii Demokratycznej – demokraci.pl. W 2005 została prezesem zarządu Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. Była członkinią rady programowej Kongresu Kobiet, a od 2011 „ministrem zdrowia” w gabinecie cieni Kongresu Kobiet. Była członkinią komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015^[4][5].

30 czerwca 2018 została pochowana na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku^[6] (rejon IV, taras I, rząd 1a, grób 36)^[7].

Życie prywatne

Córka generała Aleksandra Krzyżanowskiego (pseudonim „Wilk”), dowódcy Armii Krajowej na Wileńszczyźnie, i Janiny^[8]. Była żoną Jerzego Krzyżanowskiego, profesora i pracownika Polskiej Akademii Nauk. Miała córkę Magdalenę.

Odznaczenia i upamiętnienie

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (w uznaniu wybitnych osiągnięć w działalności niepodległościowej, państwowej i publicznej, za zasługi na rzecz ochrony zdrowia i przemian demokratycznych w Polsce, 2014)^[9]
• Krzyż Walecznych
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” (2016)^[10]
• Medal Księcia Mściwoja II (2015)^[11]

Upamiętnienie

W 2019 jej wizerunek znalazł się na muralu „Kobiety Wolności” na stacji PKM Strzyża w Gdańsku^[12]. W 2021 jej imieniem nazwano salę nr 412 w budynku U w kompleksie budynków Sejmu przy ul. Wiejskiej 1^[13], a w 2023 aleję parkową w parku Tadeusza Mazowieckiego w Warszawie^[14].

Przypisy

1. Maciej Sandecki: Zmarła Olga Krzyżanowska, była wicemarszałek Sejmu, lekarka, działaczka „Solidarności”. wyborcza.pl, 22 czerwca 2018. [dostęp 2018-06-23].
2. Olga Krzyżanowska. 1944.pl. [dostęp 2023-03-26].
3. Biogram na stronie Senatu (V kadencja). [dostęp 2014-04-26].
4. Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 2015-03-15].
5. Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego. dziennik.pl, 15 marca 2015. [dostęp 2015-03-15].
6. W sobotę pogrzeb Olgi Krzyżanowskiej, wicemarszałek Sejmu, lekarki, działaczki „Solidarności”. wyborcza.pl, 29 czerwca 2018. [dostęp 2021-09-30].
7. Olga Krzyżanowska. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-05-22].
8. Olga Krzyżanowska. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2021-04-21].
9. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 maja 2014 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2014 r. poz. 913).
10. Olga Krzyżanowska. brpo.gov.pl, 8 września 2016. [dostęp 2023-12-22].
11. Laureaci medalu księcia Mściwoja II. bip.gdansk.pl. [dostęp 2024-10-01].
12. Izabela Biała: Kobiety Wolności – niezwykły mural na stacji PKM Strzyża przypomina polskie opozycjonistki. gdansk.pl, 5 lipca 2019. [dostęp 2021-05-14].
13. Uroczystość nadania imienia Olgi Krzyżanowskiej sali nr 412 w bud. „U” Kancelarii Sejmu. sejm.gov.pl, 22 czerwca 2021. [dostęp 2021-09-30].
14. Uchwała nr LXXXVI/2823/2023 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 31 sierpnia 2023 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr 10297, 15 września 2023. [dostęp 2024-05-16].

Bibliografia

• Adam Borowski: Olga Krzyżanowska. Encyklopedia Solidarności. [dostęp 2014-04-26].
• Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2014-04-26].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 311488889
• LCCN: no2021145925
• GND: 119816056X
• NKC: js20231190537
• PLWABN: 9810601565105606
• NUKAT: n2019047948
• LIH: LNB:jW9;=Bg

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3928296