Juliusz Poniatowski

Juliusz Poniatowski

Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1886 Petersburg, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	16 listopada 1975 Warszawa, Polska
Minister rolnictwa i dóbr państwowych
Okres	od 27 lipca 1920 do 17 lutego 1921
Przynależność polityczna	PSL „Wyzwolenie”
Poprzednik	Franciszek Bujak
Następca	Józef Raczyński
Minister rolnictwa i reform rolnych
Okres	od 28 czerwca 1934 do 30 września 1939
Poprzednik	Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski
Następca	vacat (Rząd RP na uchodźstwie)
Odznaczenia

Grób Juliusza Poniatowskiego na cmentarzu Powązkowskim

Juliusz Poniatowski (ur. 17 stycznia 1886 w Petersburgu, zm. 16 listopada 1975 w Warszawie) – ekonomista polski, działacz ruchu ludowego i niepodległościowego, od 1934^[1] minister rolnictwa i reform rolnych II RP, wicemarszałek Sejmu, piłsudczyk związany z PSL „Wyzwolenie”, członek zarządu powołanego w Palestynie Związku Pracy dla Państwa^[2].

Życiorys

Wychował się w Wilnie, gdzie uzyskał maturę w gimnazjum realnym. Ukończył Studium Rolnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Studiował w Brukseli i Pradze; był członkiem „Strzelca”. Po powrocie do kraju od listopada 1914 walczył w Legionach – wtedy znalazł się w gronie współpracowników Józefa Piłsudskiego. Należał także do Polskiej Organizacji Wojskowej.

W 1915 przyczynił się do powstania PSL „Wyzwolenie” – odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu programu agrarnego Stronnictwa. Od 1917 zasiadał w zarządzie głównym, a w latach 1918–1926 był wiceprezesem partii. Członek Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (VII 1916 – V 1917)^[3] Był jednym z czołowych działaczy Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych^[4]. Był posłem na Sejm Ustawodawczy oraz I kadencji w latach 1919–1927, a także sześciokrotnie ministrem rolnictwa: w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej w Lublinie, w pierwszym rządzie Witosa, w rządach Kozłowskiego, Sławka, Zyndrama-Kościałkowskiego i Sławoja Składkowskiego. W latach 1922–1927 piastował stanowisko wicemarszałka Sejmu I kadencji. Później wystąpił z PSL „Wyzwolenie”.

W latach 1922–1924 twórca szkoły rolniczej w Czarnocinie^[5]. W latach 1927–1934 kurator Liceum Krzemienieckiego, następnie od 1934 do 1935 na podobnym stanowisku w Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie. Od września 1939 do grudnia 1957 przebywał na emigracji (jako Onufry Zawada) w Turcji, Palestynie, Rzymie, Paryżu i w Wielkiej Brytanii. Po powrocie do kraju związany z PAN, SGGW i ART w Olsztynie. Jest pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera: Aleja Zasłużonych 1-151)^[6].

Jego bratem stryjecznym był Józef Maria Poniatowski.

Żoną Juliusza Poniatowskiego była Zofia Pohoska (1888–1942)^[7], która studiowała w Brukseli i Lozannie z Marią Dąbrowską^[8]. 13 marca 1913 roku urodziła się ich córka Barbara, zamordowana w czasie powstania warszawskiego^[9].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1927)^[10]
• Odznaka „Za wierną służbę”

Przypisy

1. AnnaA. Mieszczanek AnnaA., Przedwojenni. Historia ziemian, Warszawa 2020, s. 120 .
2. Alicja Bieńkowska, Działalność Związku Pracy dla Państwa na Bliskim Wschodzie w czasie II wojny światowej, [w:] Archiwum Emigracji, Studia — Szkice — Dokumenty, Toruń, Rok 2009, Zeszyt 1 (10), s. 76.
3. Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003, s. 246 ISBN 83-7133-208-4.
4. Jerzy Z. Pająk, Zjazdy Okręgowej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Niepodległościowych w Kielcach w listopadzie 1917 roku, [w:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne pod red. K. Brachy i S. Wiecha, t. 1, 2000, s. 305 Repozytorium UJK - wersja elektroniczna.
5. Stefan Artymowski, Droga Juliusza Poniatowskiego do funkcji Kuratora Liceum Krzemienieckiego, „Dialog dwóch kultur”, 2020 nr 1, Sulejówek 2021, s. 173.
6. Cmentarz Stare Powązki: ZOFIA PONIATOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-17] .
7. Artur Patek: Polski cmentarz w Jerozolimie. Polacy pochowani na cmentarzu katolickim na górze Syjon. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2009, s. 57. ISBN 978-83-62261-00-0. [dostęp 2023-04-25]. (pol.).
8. AnnaA. Mieszczanek AnnaA., Przedwojenni, Warszawa: Muza, 2020, s. 52 .
9. Stefan Artymowski, Droga Juliusza Poniatowskiego do funkcji Kuratora Liceum Krzemienieckiego, „Dialog dwóch kultur”, 2020 nr 1, Sulejówek 2021, s. 171.
10. M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 706 „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej i społecznej”.

Bibliografia

• Kto był kim w II Rzeczypospolitej, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego. Warszawa 1994. wyd I.
• Marek Marian Drozdowski: Juliusz Poniatowski (1886–1975). Warszawa: 2012. Brak numerów stron w książce
• Alicja Bieńkowska: Juliusz Poniatowski. Biografia polityczna. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2012. ISBN 978-83-7543-241-1. Brak numerów stron w książce

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000111790974
• VIAF: 162642592
• LCCN: no2012055381
• GND: 1025974077
• BnF: 11210732d
• SUDOC: 110883438
• NKC: js2013799024
• PLWABN: 9810604884205606
• NUKAT: n98703837
• J9U: 987007585580905171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3960312