na północy: linia prosta na północ od zakładów BEFADO, linia kolejowa nr 139, ulica Gałczyńskiego, Poniatowskiego, Żywiecka i Łagodna, nieregularna linia zbliżona do przebiegu ulicy Akademii Umiejętności i Dobrej oraz biegnąca na południe od Szkoły Podstawowej nr 33 i następnie od skrzyżowania z Zygmunta III Wazy ponownie ulica Łagodna – granica z Osiedlem Grunwaldzkim i Złotymi Łanami
Niemal cały ten obszar wchodzi w skład obrębu ewidencyjnego Lipnik, z wyjątkiem kilku parcel przy ulicy Wczasowej przynależnych do Mikuszowic Krakowskich oraz terenu w zakolu Białej, na którym leży jednostka wojskowa, część Gemini Parku i dawne zakłady APENA – jako niegdysiejsza prawobrzeżna enklawa Bielska należy on do obrębu Żywieckie Przedmieście[2].
Historia
Koszary c.k. kawalerii w 1904Szkoła Towarzystwa Szkoły Ludowej w 1906
Leszczyny powstały jako przysiółek wsi Lipnik. W 1815 składały się z trzynastu domów skoncentrowanych w rejonie dzisiejszego skrzyżowania ulic Prusa i Żywieckiej[3]. Ta druga powstała w obecnym kształcie jako tzw. szosa cesarska łącząca Białą i Żywiec w latach 1818–1820[4], zastępując starą drogę na Żywiec tworzoną przez dzisiejszą ulicę Leszczyńską[5]. Według parafialnego spisu ludności z 1825 mieszkało na Leszczynach 165 osób[6]. Do roku 1843 liczba mieszkańców wzrosła do 230[7], a do 1869 do 408 w 22 budynkach[8]. W 1845 Franz Ludwig Strzygowski nabył młyn w zachodniej części Leszczyn, przy rzece Białej, i z wykorzystaniem jego zabudowań założył fabrykę włókienniczą, której kontynuacją były później Zakłady Przemysłu Wełnianego WELUX[9]. Do postaci fabrykanta nawiązuje do dziś nazwa nadrzecznego Parku Strzygowskiego.
W 1878 uruchomiono linię kolejową Bielsko – Żywiec przebiegającą przez Leszczyny[10]. W 1900 przysiółek liczył 774 mieszkańców[11]. W 1901 otwarta została filia niemieckiej szkoły podstawowej, a rok później polska placówka Towarzystwa Szkoły Ludowej[12]. W 1902 zaczyna się też budowa koszar c. k.kawalerii (współcześnie zajmowane przez 18 Batalion Powietrznodesantowy) w zakolu rzeki Białej, na obszarze, który stanowił wtedy prawobrzeżną enklawę bielskiego Żywieckiego Przedmieścia, a dziś należy do osiedla samorządowego Leszczyny i jest zwyczajowo postrzegany jako część tej dzielnicy[13].
W 1925 Leszczyny zostały wraz z całą gminą Lipnik włączone w skład miasta Biała Krakowska, w tym czasie były zamieszkiwane przez 889 osób w 61 budynkach[14]. Rozpoczął się okres intensywnej urbanizacji zapoczątkowany wytyczyniem po obu stronach ulicy Żywieckiej nowych kwartałów pod zabudowę jednorodzinną[15]. Wybudowana też została kolonia robotnicza leszczyńskiego Kółka Rolniczego[16]. Założone w międzywojniu na północnych peryferiach dzielnicy, przy dzisiejszej ulicy Sempołowskiej, olejarnia i fabryka kapeluszy dały początek późniejszym Zakładom Tłuszczowym BIELMAR oraz Bielskim Zakładom Obuwia BEFADO.
Po II wojnie światowej dzielnica rozwinęła się w kierunku południowym i wschodnim. Po północnej stronie ulicy Górskiej powstało w „czynie społecznym młodzieży socjalistycznej” tzw. osiedle Młodości. Zagospodarowano też brzegi potoku Straconka, wzdłuż których powstała strefa rekreacyjna nazywana Bulwarami Straceńskimi lub Bulwarami Młodości[17]. Wybudowane w latach 70. XX wieku wielkopłytowe osiedle Złote Łany płynnie przechodzi w zabudowę Leszczyn. Nieduże osiedle bloków powstało też w zachodniej części dzielnicy, wzdłuż ulicy Leszczyńskiej w sąsiedztwie rozbudowywanej Fabryki Aparatów Elektrycznych APENA, którą założono w 1948[18]. Od 1951 r. Leszczyny weszły razem z Białą Krakowską w skład Bielska-Białej. W 1985 po kilkunastu latach budowy i zmianie pierwotnego przeznaczenia (miał to być hotel pracowniczy FSM) otwarto przy skrzyżowaniu ulic Żywieckiej i Łagodnej orbisowski hotel Magura (obecnie Ibis Styles, budynek ma formę ośmiopiętrowego wysokościowca)[19]. W latach 1982–1990 wybudowano w miejscu dawnej kaplicy z lat 20. przy ulicy Straconki nowy katolicki kościół parafialny pod wezwaniem Chrystusa Króla[20].
Gemini Park w pierwotnym kształcie (przed rozbudową w latach 2012–2014)
Wyraźnym przekształceniem układu komunikacyjnego i przestrzennego Leszczyn była budowa w latach 2000–2002 ulicy Bora-Komorowskiego, która połączyła skrzyżowanie przy Magurze z lewobrzeżną częścią miasta poprzez nowy most na Białej[21]. W 2009 otwarto przy niej, w miejscu zlikwidowanych zakładów włókienniczych WELUX, centrum handlowo-rozrywkowe Gemini Park[22]. W tym samym roku po sąsiedzku oddano do użytku nową siedzibę bielskiej straży pożarnej[23].
↑Piotr Kenig, Wojciech Kominiak: Bielsko-Biała i okolice na dawnej pocztówce w czasach monarchii austro-węgierskiej. Wyd. II. Bielsko-Biała: WMW, 2008, s. 119. ISBN 978-83-915603-0-3.
↑Jacek Kachel: Od szlaków handlowych po autostrady. Zarys dziejów drogownictwa w Bielsku-Białej. Bielsko-Biała: Miejski Zarząd Dróg w Bielsku-Białej, 2020, s. 177, 181, 183. ISBN 978-83-956843-0-2.
Bielsko-Biała. Monografia miasta. Idzi Panic (red.). Bielsko-Biała: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, 2010. ISBN 978-83-60136-26-3. Brak numerów stron w książce
Jerzy Polak: Zarys dziejów Lipnika. Bielsko-Biała: Stowarzyszenie Lipnik, 2002. ISBN 978-83-912192-0-1. Brak numerów stron w książce
.jpg)
_01.jpg)
