Orbis – polskie przedsiębiorstwo z branży nieruchomości, inwestujące w nieruchomości hotelowe w Polsce oraz 5 innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Od końca 2019 r. po odsprzedaży do Accor działalności operacyjnej hoteli spółka Orbis nie prowadzi już bezpośrednio działalności hotelarskiej ani turystycznej i skupia się już wyłącznie na budowie nowych hoteli oraz modernizacji już posiadanych.[3] Nazwa pochodzi z języka łacińskiego i oznacza świat.
Historia
Przedstawicielstwo biura podróży Orbis w Paryżu 1934
Do 1925 utworzono 28 oddziałów. W 1928 Orbis uzyskał status narodowego biura podróży, a w 1933, po zakupie jego akcji przez państwowy bank PKO, siedziba spółki została przeniesiona do Warszawy. Wówczas powstał też znak handlowy Orbisu. Przedsiębiorstwo szybko rozwijało działalność: w 1939 biuro dysponowało 136 oddziałami w Polsce i 19 za granicą zatrudniając 500 osób oraz czterema hotelami oferującymi łącznie 360 pokoi. W 1930 z usług firmy skorzystało 5 mln osób[4].
II wojna światowa przerwała działalność biura, a większość majątku spółki została zniszczona. Po wojnie przetrwały biura w Brukseli, Nowym Jorku, Tel Awiwie oraz w Londynie. 13 grudnia 1944 w Lublinie reaktywowano biuro jako przedsiębiorstwo państwowe „Orbis”, które wykupiło akcje przedwojennej spółki. Uchwałą Rady Ministrów z 5 września 1946 został zatwierdzony statut przedsiębiorstwa państwowego Polskie Biuro Podróży „Orbis”[5]. Do końca lat czterdziestych XX w., przedsiębiorstwo zajmowało się głównie obsługą międzymiastowych połączeń autobusowych i organizowaniem imprez masowych. Zarządzeniem Ministra Komunikacji z 7 lutego 1950 wprowadzono zmiany organizacji i zakresu działania przedsiębiorstwa państwowego Polskie Biuro Podróży „Orbis”[6], a osobnym zarządzeniem z tego dnia został nadany statut[7].
W 1951 do Orbisu zostało włączonych dziewięć hoteli, aby przygotować je do obsługi gości z zagranicy, co w praktyce dawało Orbisowi monopol na prowadzenie hoteli o wysokim standardzie i obsługę zagranicznego, w tym polonijnego, ruchu turystycznego. Do 1956 podstawą działalności Orbisu, typową dla tamtego okresu, była obsługa przejazdów robotników i rolników, jak również organizacja zjazdów młodzieży, spotkań dla pracowników administracji państwowej i tym podobnych. Po odwilży politycznej w październiku 1956 Orbis powrócił do organizowania wyjazdów zagranicznych, głównie do krajów bloku wschodniego. Były to pobyty nad Morzem Czarnym, jeziorem Balaton i na jugosłowiańskim wybrzeżu Adriatyku oraz wycieczki do krajów Europy Zachodniej i cieszące się popularnością rejsy Batorym lub wynajmowanymi statkami radzieckimi. W 1979 obsłużono 1,5 miliona gości w Polsce, a liczba klientów korzystających z usług biura podróży sięgnęła 12,2 miliona osób.
W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. wybudowano 34 nowe hotele, w tym kilkanaście luksusowych (najsłynniejsze Victoria i Forum w Warszawie), powiększono też tabor transportowy (555 autobusów i 373 samochody w 1980). W 1980 Orbis posiadał 60% pokoi hotelowych w Polsce. W latach osiemdziesiątych XX w., przy spadku dochodów z turystyki przyjazdowej, wyjazdy do krajów bloku wschodniego stały się podstawą działalności Orbisu. Pod koniec 1990 sieć hoteli Orbis liczyła 53 obiekty. W 1990 przedsiębiorstwo było współzałożycielem Banku Turystyki[8].
W 1991 Przedsiębiorstwo Państwowe Orbis przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W tym samym roku, wspólnie z Bankiem Inicjatyw Gospodarczych, utworzyło pierwsze polskie centrum rozliczeniowe transakcji dokonanych kartami płatniczymi, Polcard[9]. W lipcu 1993 z dotychczasowej struktury wyodrębnione zostały dwie spółki: Orbis Travel oraz Orbis Transport, w których Orbis SA posiada większościowe pakiety udziałów. 27 czerwca 1997 walne zgromadzenie akcjonariuszy podjęło decyzję o upublicznieniu akcji Orbis S.A. Od 15 listopada 1997 akcje Orbis SA są notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. W 1999 udział Skarbu Państwa w akcjonariacie spółki spadł poniżej 50 procent. W sierpniu 2000 nastąpił ostatni etap prywatyzacji, Orbis pozyskał partnera strategicznego – Accor[10]. W ramach procesu resturkturyzacji spółka sprzedała w 2003 akcje Polcardu, wówczas największego agenta rozliczeniowego na polskim rynku kart płatnicznych[11].
Od marca 2010 Orbis nie jest właścicielem spółki PBP Orbis znanej jako Orbis Travel. W marcu 2010 95,08% udziałów Orbis Travel zostało sprzedane CETO – spółce zależnej Enterprise Investors. 29 września 2010 Orbis rozwiązał umowę licencji znaku Orbis Travel dla PBP Travel Time i w związku z tym 8 września 2010 PBP Orbis zmieniło nazwę na PBP Travel Time. Nastąpiło to po tym jak PBP Travel Time złożył w warszawskim sądzie rejonowym wniosek o ogłoszenie upadłości (28 września 2010 r.)[12].
W 2019 roku Orbis SA dokonał podziału linii biznesowych na dwie odrębne działalności i sprzedał działalność serwisową na rzecz Accoru. Spółka skoncentrowała się na rozwoju części nieruchomościowej poprzez inwestycje w budowę nowych hoteli i modernizację istniejących. Od marca 2020 roku inwestorem strategicznym Orbisu jest AccorInvest[15][13].
Od listopada 2019 Orbis SA to działająca w Polsce i w Europie Wschodniej grupa inwestująca w nieruchomości hotelowe. Należą do niej 73 hotele, w tym 63 własne i 10 w dzierżawie (łącznie ponad 14 000 pokoi), w 6 krajach regionu: w Czechach, na Litwie, w Polsce, Rumunii, Słowacji i na Węgrzech. Hotele działają pod markami należącymi do Accor, tj.: Sofitel, MGallery by Sofitel, Novotel, Mercure, ibis, ibis Styles i ibis budget, o zróżnicowanym standardzie od luksusowych hoteli 5-gwiazdkowych po ekonomiczne 1-gwiazdkowe[17].
