Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 12,5 km od granicy z Czechami, na Równinie Niemodlińskiej, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem krapkowickim (gmina Strzeleczki). Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga.
Środowisko naturalne
W Kierpniu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,5 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dzierżysławic wynoszą 619 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].
Nazwa wsi wywodzi się od łacińskiego słowa carpio – co oznacza staw dla karpi[9]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod obecnie stosowaną, polską nazwą Kierpien, a także zgermanizowanąKerpen we fragmencie: „Kerpen (1281 Carpno, 1388 Kerpyn, polnisch Kierpien)”[10]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Kierpno[11]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości nazwę Kierpień[12]. 1 grudnia 2009 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Kerpen[13].
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Kerpno villa (1274), Erbgut Carpno (1281), Kerpno (1285), in Kerpena (1290), Kerpin (1324), Kerppen (1635), Kerpyn (1388), in villa Kerpen (1679), Kerpten (1743), Kerpen (1784), Kerppen, Kierpień (1845), Kierpno – Kerpen (1939), Kerpen – Kierpień, -pnia, kierpieński (1947), Kierpień, -pnia (1981)[14].
Historia
Pieczęć Kierpnia (1722)
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIII wieku[9]. Nie jest znany dokładny rok jej założenia, okres powstania wsi wyznaczono w przybliżeniu na lata 1245–1274[15]. Książę Władysław opolski w 1274 przekazał wieś zakonowi cystersów w Kazimierzu[16]. Miejscowy kościół parafialny pod wezwaniem Narodzin Najświętszej Marii Panny wzmiankowany był po raz pierwszy w 1335[9].
Kierpień (Kierpien) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na polskojęzycznej mapie z 1772
Wieś Kierpień była własnością opactwa cystersów w Lubiążu[17], a prawo wyższe do niej należało do zamku w Głogówku[18]. 3 lipca 1574 w Opolu opat lubiąski Jan oskarżył wszystkich mieszkańców Kierpnia o nieodrabianie pańszczyzny „od wielu lat”, przez co mieli narazić opactwo w Lubiążu na szkody obliczone na 500 złotych czerwonych. Sąd odbył się w Opolu lub Raciborzu[19]. W 1597 dzierżawcą wsi Kierpień był Baltazar Betsch[20].
10 lipca 1903 Kierpień i okoliczne miejscowości nawiedziła ogromna powódź. Woda wystąpiła z brzegów Osobłogi i zalała wschodnią część wsi. Mieszkańcy schowali się na strychach i dachach wraz z żywym inwentarzem, który zdołali uratować. Po przerwaniu wałów ochronnych zachodniej odnogi Osobłogi zalane zostały drogi do Kierpnia, co uniemożliwiło wezwanie pomocy. Uszkodzeniu uległo wiele domów oraz mosty przez Osobłogę[25].
Pomnik poległych w I i II wojnie światowej
Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 636 mieszkańców Kierpnia 15 posługiwało się językiem niemieckim, a 620 językiem polskim[26]. Po zakończeniu I wojny światowej w Kierpniu narastał konflikt pomiędzy Niemcami i Polakami. W kronice szkoły i gminy z 1920 relacjonowano: „Polscy agitatorzy ciągle odwiedzają Kierpień, jedno polskie zebranie goni drugie. Napięcie między Niemcami i Polakami wzrasta jako skutek polskiego terroru. Kierpień jest znany jako «ostoja przekonanych Polaków» szeroko poza granicami powiatu prudnickiego.” Centralną osobowością po stronie polskiej był w Kierpniu Władysław Nohl[27]. 26 czerwca 1920 we wsi założono proniemiecki Związek Wiernych Ojczyźnie Górnoślązaków, który liczył 109 członków. Ponadto działał tu Związek Chrześcijańskich Rolników (77 członków) i Związek Weteranów Wojennych (35 członków). 28 listopada 1920 odbyło się tu potajemne zebranie członków grup uderzeniowych z Kierpnia i okolic, któremu przewodniczył komendant POW Górnego Śląska w PrudnikuJan Faska. Utworzono wówczas grupę uderzeniową „Samopomoc”[28]. Nauczyciel Hauke z Kierpnia miał podczas lekcji namawiać uczniów do zdzierania polskich plakatów, jednocześnie zabraniając im rozmawiać w szkole po polsku[29].
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Kierpień znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[30]. Do głosowania uprawnionych było w Kierpniu 440 osób, z czego 363, ok. 82,5%, stanowili mieszkańcy (w tym 360, ok. 81,8% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 433 głosy (ok. 98,4% uprawnionych), w tym 431 (ok. 99,5%) ważnych; za Niemcami głosowało 266 osób (ok. 61,7%), a za Polską 165 osób (ok. 38,2%)[31].
Wieś ucierpiała podczas powodzi w lipcu 1997[36]. W 2007 Kierpień przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[37].
Podczas powodzi 14 września 2024 została zalana droga powiatowa w Kierpniu, uniemożliwiając dojazd do Rzepcza. Następnego dnia wieś została całkowicie zalana. Woda zerwała most na Osobłodze w kierunku Pisarzowic[38].
Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik na placu straży pożarnej w Kierpniu[50] powstały w 1922 jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej[33]. Po II wojnie światowej został rozbudowany[50].
Gospodarka
W Kierpniu siedzibę mają firmy Posadzkarstwo Hoinka Andrzej, Mechanika i Blacharstwo Pojazdowe Cibis Waldemar i Mechanika Pojazdowa blacharstwo lakiernictwo Hoinka Józef, zrzeszone w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[51].
Transport
W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1269O relacji Zawada – Kierpień, nr 1278O relacji Leśnik – Kierpień oraz nr 1837O relacji Dobra – Kierpień – Rzepcze[52].
Kierpień posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Kierpień”, „Kierpień I”, „Kierpień II”[53].
Na Osobłodze w Kierpniu odbywają się lokalne zawody piłki prądowej wasserball. Zawody organizowane są przez jednostkę ochotniczej straży pożarnej w Kierpniu[56].
↑ abcRozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
↑StanisławS.StadnickiStanisławS., Głogówek – Oberglogau [online], tygodnikprudnicki.pl, 1 października 2008 [dostęp 2022-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-07].
↑Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. IV, J-Kn, hasło „Kierpień”. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN, 2001, s. 446. ISBN 83-87623-36-9.
↑Wylała Osobłoga, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 29 (348), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 lipca 1997, s. 11, ISSN1231-904X.
↑Kierpień, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 14 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30](pol.).
↑AndrzejA.DereńAndrzejA., Sytuacja była krytyczna, „Tygodnik Prudnicki”, 39 (1753), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 września 2024, s. 18–20, ISSN1231-904X.
↑Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN1231-904X.
↑Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
↑PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
