PROFILBARU.COM

Bitwa pod Panasówką
	powstanie styczniowe
	; Tablica na Wzgórzu Polak upamiętniająca Marcina Borelowskiego
Czas	3 września 1863
Miejsce	Panasówka
Terytorium	Królestwo Kongresowe
Wynik	zwycięstwo powstańców
Strony konfliktu
powstańcy styczniowi	Imperium Rosyjskie
Dowódcy
płk Marcin Borelowski	mjr Mikołaj Sternberg
Siły
1000–1100 powstańców; (w tym 30 ochotników węgierskich)	3000–4000
Straty
35 zabitych; (109 rannych)	ponad 360 zabitych i rannych
	Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) miejsce bitwy
	50°36′11″N 22°52′43″E/50,603056 22,878611

Bitwa pod Panasówką – jedna z największych bitew powstania styczniowego, stoczona 3 września 1863 pod wsią Panasówka, około 15 km na wschód^[1] od Biłgoraja.

Po stronie polskiej walkę toczyły oddział dowodzony przez pułkownika Marcina Lelewela Borelowskiego (700-800 osób) oraz oddział Kajetana Ćwieka Cieszkowskiego (400 osób). Obie te jednostki dzień wcześniej brały udział w bitwie pod Biłgorajem; po starciu dokonały połączenia w jeden oddział.

Po stronie rosyjskiej dowodził mjr Mikołaj Sternberg; jego siły liczyły – według różnych źródeł – od 3 do 4 tysięcy żołnierzy. Oddziały rosyjskie składały się z 5 rot piechoty, szwadronu dragonów oraz dwóch sotni Kozaków. Rosjanie posiadali też cztery działa.

Przebieg bitwy

Borelowski dowodził polskimi siłami ze wzgórza Polak (Rosjanie z sąsiedniego wzgórza „Pod Moskalem”), na którym stoi obecnie pomnik powstańców oraz umieszczone są tablice z opisami w języku polskim i węgierskim.

Po ostrzale artyleryjskim na pozycje powstańcze ruszyła piechota nieprzyjaciela. Jednak Rosjanie zostali zatrzymani, a następnie zaatakowani przez polską kawalerię wspieraną przez kosynierów. Pierwsze natarcie nie powiodło się. Dopiero za drugim razem Polacy przedarli się przez linie wroga, a kosynierzy uszkodzili rosyjskie działa.

Po polskiej stronie oddziałem piechoty dowodził konno węgierski arystokrata major Edward Nyáry. W czasie bitwy został najpierw trafiony kulą w nogę, a następnie w brzuch. Zmarł w lazarecie następnego dnia, 4 września.

Po bitwie oddziały powstańcze rozłączyły się. Borelowski udał się w kierunku Batorza, a Cieszkowski na północny zachód.

Straty polskie w bitwie wyniosły 35 zabitych i 100 rannych. Po stronie rosyjskiej zabitych i rannych było 360 żołnierzy^[2].

Zbiorowa mogiła poległych znajduje się przy wjeździe do Zwierzyńca. Oddzielny grób ma tylko major Nyáry.