Gromadę Bezrzecze podzielono w 1954 roku, kiedy to Bezrzecze Dolne włączono do Szczecina, a Bezrzecze Górne włączono do gromady Dobra[5].
Geografia
Leży na szczycie (kulminacja na wysokości 67,8 m n.p.m.)[8] i zboczach wału morenowego, tzw. Wału Bezleśnego, rozciągającego się na przestrzeni kilkunastu kilometrów – od Bezrzecza do brzegu Odry w Siadle Dolnym.
Miejscowość założona na planie ulicówki. Zabudowa wsi niska – w większości współczesne budownictwo jednorodzinne. Głównymi ulicami są Koralowa i Górna. Komunikację zapewniają linie autobusowe 222, 225 i 227 (dzienne) oraz 527 i 535 (nocne).
Historia
Najwcześniejsze dzieje
Pierwsza wzmianka źródłowa o wsi Beseritz, tj. Bezrzecze, a więc miejscu gdzie nie ma rzeki pochodzi z roku 1260. 27 września 1266 książę Barnim przekazał fundacji mariackiej ze Szczecina wieś Bezrzecze (villae Brunnek) oraz połowę wsi Głębokie (medietatis ville Glambek)[12][13]. Kolejna wzmianka pochodzi z 15 lutego 1271 (należąca do Dietricha von Salzwedela wieś Brunnecke)[14], następna zaś z 1277 w postaci Brunne jest już pochodzenia niemieckiego oznaczającą „studnię”, zagłębienie pomiędzy dwoma niewielkimi wzniesieniami. Zarządzeniem biskupa kamieńskiegoHermanna v. Gleichen wieś Bezrzecze należała od 1286 do uposażenia fundacji mariackiej w Szczecinie[15]. Wzmiankowana w II połowie XIII wieku, a najstarszy zachowany wpis w księgach szczecińskiego kościoła mariackiego pochodzi z 1336 roku. W średniowieczu była jednocześnie wsią kościelną i lennemrycerskim.
W 1480 r. książę Bogusław X, po sekularyzacji klasztorów, oddał wieś na własność rycerzowi Henningowi Lindstedt. Wieś często zmieniała właścicieli. W 1527 r. przypadła Vivigenzowi I von Eickstedt, który otrzymał także puste tereny na Głębokim oraz część jeziora Głębokie. W 1589 r. wieś kupił kanclerz książęcy Otto von Ramin auf Krackow. W rękach tego rodu Bezrzecze znajdowało się aż do końca XIX w.
Okres pruski i niemiecki
W 1828 r. zostało wpisane do matrykułymajątków rycerskich. Majątek ten składał się z folwarkuHammestall[16] – owczarni i fermygęsi[17] (pozostałością folwarku są zabudowania leśniczówki Owczary[18]) oraz folwarku Stangenhorst (obecnie Żółtew[16]). Majątek wraz z lasem i folwarkami zajmował 4592 morgi (od 1816 na Pomorzu 1 morga = 0,393 ha[19]). Gleba w majątku była I, II i III klasy, uprawiano tu pszenicę, żyto, owies, fasolę, wykę, koniczynę i łubin. Dobrze była prowadzona gospodarka leśna, co sto lat zmieniano drzewostan, rosły tu brzozy, olchy i sosny, dawniej były tu także buki i dęby. W 1776 r. do Bezrzecza został dołączony, należący wcześniej do Stołczyna, las zwany Gunnitz. Niedaleko jeziora Głębokiego znajdowała się cegielnia majątku, w której wypalano 140 tysięcy cegieł rocznie. Majątek sprzedawał też surowce takie jak margiel, glinka i torf. Do majątku Bezrzecze należała też wieś, w której od bardzo dawna było czterech właścicieli, każdy z nich miał po 120 mórg. Ogólna powierzchnia wsi wynosiła 480 mórg. Gleba we wsi była słabej i średniej klasy; uprawiano owies, pszenicę i ziemniaki.
Od 1828 r. Bezrzecze było własnością rodziny Ramin, którzy władali nim na prawach majątku rycerskiego. W 1848 r. właścicielem jednej części Bezrzecza był Juliusz Corwin Wierzbicki. Cześć tę oddano w dzierżawę, ponieważ majątek był bardzo zadłużony i nie przynosił dochodu.
Nieistniejący już pałac w Bezrzeczu
W latach 1875–1880 właściciel majątku – radca rządowy Otto Friedrich Gebhard von Ramin (1815–1882) wybudował na skraju wsi swą okazałą siedzibę – pałac w stylu angielskiego neogotyku (dwukondygnacyjny, dwuwieżowy, jedenastoosiowy). Pałac obecnie nie istnieje.
Pod koniec XIX wieku wieś rozbudowała się. Było tu 20 domów mieszkalnych, liczba mieszkańców w 1894 r. wynosiła 260, wyznania ewangelickiego, ale było wśród nich także 6 Żydów. Wieś i majątek należały do parafii w Wołczkowie. Była tu jedna szkoła podstawowa dla 35 dzieci. Tuż obok wsi wybudowano, należący do garnizonu wojskowego w Krzekowie olbrzymi plac ćwiczeń.
W okresie międzywojennym na Bezrzeczu rozpoczęto budowę domków jednorodzinnych o charakterze willowym. Osiedle dzieli się na dwie części: zachodnią, zwaną Bezrzeczem Górnym – dawna historyczna wieś podmiejska o średniowiecznym rodowodzie, powstała w okresie międzywojennym, oraz wschodnią, zwaną Bezrzeczem Dolnym, której budowa rozpoczęła się w okresie powojennym.
Nazwa Zdrój (będąca jednym ze znaczeń niemieckiego słowa Brunn) była nazwą przejściową wsi w 1945 r.
Na bazie zabudowań przypałacowego folwarku po 1945 powstał tu PGR (zlikwidowany w 1992), a w 1946 roku pierwsza polska szkoła, której założycielami byli Grzegorz i Weronika Dowlaszowie. W II poł. XX wieku mieszkały tu rodziny trudniące się rolnictwem oraz pracownicy pobliskiego Szczecina. Od lat 90. XX wieku wieś ulega urbanizacji i zmienia się w osiedle o charakterze podmiejskim. W Bezrzeczu znajduje się szkoła podstawowa.
orientowany kościół XV-wieczny wraz z cmentarzem (wpisany do rejestru zabytków pod numerem 503)[20], przebudowany w XIX wieku, pw. Maryi Królowej Różańca Świętego[21] zbudowany z kamieni narzutowych z ostrołukowym portalem z gotyckiejcegły w południowej ścianie.
park pałacowy (wpisany do rejestru zabytków pod numerem 864) w północnej części Bezrzecza[20]
↑Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑Jerzy Brinken, Okolice Szczecina w: Szczecin miasto-port-okolice, Polskie Towarzystwo Geograficzne w Szczecinie, Święto Morza 1947.
↑ abDziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 15, Poz. 67
↑Bezrzecze. [w:] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju) [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2011-09-02].
↑Statut Sołectwa Bezrzecze (Załącznik Nr 9 do Uchwały Nr XXVI/364/05 Rady Gminy Dobra z dnia 22 września 2005 r.).
↑Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) Nr. 2552 Kreckow, Reichsamt für Landesaufnahme, Berlin, 1921.
↑(niem.) § 10 w: „Verordnung wegen Aufhebung der Wasser-, Binnen- und Provinzialzölle,zunächst in den alten Provinzen der Monarchie” (Gesetzsamml. für 1816 Gesetz Nr.363 s. 193–199).
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
