Marek Łuczak

Marek Łuczak

nadkomisarz Policji[1]
Data urodzenia	25 kwietnia 1978
Przebieg służby
Formacja	Policja
Stanowiska	Koordynator wojewódzki dw. z przestępstwami przeciwko zabytkom Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie
Późniejsza praca	Prezes Pomorskiego Towarzystwa Historycznego
Odznaczenia

Marek Łuczak (ur. 25 kwietnia 1978 w Królewcu)^[2] – polski policjant, historyk i muzyk. Służy w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Szczecinie, gdzie zajmuje się odnajdywaniem zaginionych i skradzionych zabytków. Posiada stopień naukowy doktora. Jest prezesem Pomorskiego Towarzystwa Historycznego^[3]. Za swoją działalność otrzymał Medal za Zasługi dla Miasta Szczecina i tytuł Ambasadora Szczecina. Otrzymał także II nagrodę i medal imienia Zygmunta Glogera, jako pierwszy policjant wyróżniony tym odznaczeniem^[4].

Autor serii monografii o historii poszczególnych części Szczecina (ukazujących się od 2005 roku), katalogów zabytków i utraconych dzieł sztuki miast i powiatów województwa zachodniopomorskiego, a także publikacji dotyczących walki z przestępczością przeciwko zabytkom. Odzyskał kilkaset zabytków utraconych w kraju i za granicą. Prowadził wykłady na uczelniach oraz szkołach policyjnych w Polsce i Europie, opracował algorytmy postępowania policji w sprawach kradzieży zabytków. Od roku 2016 organizuje międzynarodowe konferencje w zamku w Pęzinie^[5][6], dotyczące ochrony zabytków i dziedzictwa narodowego. Jest autorem kilkudziesięciu książek o historii i zabytkach Szczecina i Pomorza Zachodniego, karno-prawnej ochronie zabytków oraz katalogów strat zabytków. Od 2008 roku realizuje autorskie programy rejestracji zabytków w kościołach woj. zachodniopomorskiego wraz z funkcjonariuszami straży pożarnej, wykonując dokumentację fotograficzną na wypadek kradzieży, weryfikując stany zabytków oraz sprawdzając zabezpieczenie antywłamaniowe i przeciwpożarowe. Programem objęto ponad 600 kościołów w 10 powiatach, co jest unikatową inicjatywą w skali kraju^[6].

Aktywny także jako kompozytor i autor tekstów pod pseudonimem Outsider^[7] – dochód z tej aktywności przeznacza na cele charytatywne.

Działalność społeczna

Organizator akcji społecznych – m.in. porządkowania cmentarzy, ewidencji nagrobków, poszukiwań zaginionych zabytków, odbudowy historycznych pomników, sprzątania miejsc historycznych, lasów oraz organizacji pomocy dla osób poszkodowanych. Wraz z Pomorskim Towarzystwem Historycznym i woluntariuszami prowadził prace ewidencyjno-porządkowe na ponad 150 cmentarzach^[8][9].

Odnalezione i odbudowane pomniki

W grudniu 2020 roku w Parku Leśnym Mścięcino w Policach odnalazł i ustawił pomnik Pomorskiego Towarzystwa Leśnego  (niem. Pommerscher Forst-Verein) – głaz o wadze 3,2 tony upamiętniający zjazd towarzystwa z 1884 roku. Pomnik ustawiono 13 stycznia 2021 roku^[10].

W 2020 roku odnalazł i odnowił pomnik nad grobem 34 francuskich żołnierzy z wojny francusko-pruskiej na cmentarzu przy ul. Pokoju w Szczecinie-Golęcinie^[11].

W czerwcu 2021 roku z inicjatywy Marka Łuczaka wrócił do Mierzyna – odnaleziony przez niego w Policach – pomnik upamiętniający mieszkańców Mierzyna poległych w I wojnie światowej (1914–1918)^[12].

W lipcu 2021 roku odnalazł pomnik trzech cesarzy z Szczecina-Pomorzan, ustawiony 22 marca 1889 roku z okazji 10-lecia Stowarzyszenia Wojennego z Pomorzan (niem. Pommerensdorfer Kriegerverein). Upamiętnia on trzech cesarzy: Wilhelma I, Fryderyka III i Wilhelma II. Pomnik został odnowiony i ustawiony na odbudowanym cokole^[13].

Pomnik Friedricha Friesena (1784-1814) – w 2010 roku odnalazł w Lesie Arkońskim w Szczecinie-Osowie podstawę pomnika propagatora sportu i gimnastyki Friesena; w październiku 2021 roku wraz z woluntariuszami odbudował pomnik z oryginalnych elementów i odtworzoną w granicie tablicą^[14].

W marcu 2020 roku podczas prac ewidencyjnych na cmentarzu w Barnisławiu odnowił pomnik upamiętniający poległych w I wojnie światowej mieszkańców Barnisławia. Głaz z inskrypcją znajduje się przy bramie cmentarz przykościelnego^[15].

We wrześniu 2020 roku przy ul. Dębogórskiej w Szczecinie odnalazł fragmenty płyt nagrobnych Sophie Caroline Auguste Tilebein (1771-1854) oraz jej męża Carla Gotthilfa Tilebeina(inne języki) (1760-1820) oraz jego grobowiec z 1820 roku. Płyty znajdują się w Muzeum Narodowym w Szczecinie^[16][17][18].

W grudniu 2020 roku podczas inwentaryzacji XIX-wiecznego cmentarza w Dąbiu, odnalazł ukryta tam płytę szczecińskiego ludwisarza Johanna Jacoba Mangoldta i jego żony Dorothei z 1699 roku. Jest to jedna z największych znanych płyt z piaskowca na Pomorzu. Płytę decyzją Miejskiego Konserwatora Zabytków przewieziono do Muzeum Narodowego w Szczecinie^[19][20][21].

W 2022 roku odnalazł pomnik upamiętniający poległych mieszkańców Kijewa w I wojnie światowej. Wydobyty oryginalny 3-tonowym głazem z mieczem ustawiono na postumencie. Współcześnie pomnik pozbawiony jest dawnego zwieńczenia w formie orła. Pomnik znajduje się przy ul. Zwierzynieckiej w Szczecinie^[22].

Zbudował pomnik Ściana Pamięci. W grudniu 2022 roku na placu Kurzmanna w Szczecinie-Dąbiu, stanął z inicjatywy Łuczaka pomnik upamiętniający żydowskich mieszkańców Dąbia (niem. Altdamm). Pomnik powstał z odnalezionych przez niego w 2019 roku zakopanych w lesie fragmentów żydowskich nagrobków^[23]. Był też inicjatorem nadania placowi gdzie stanął pomnik, imienia Dawida Altera Kurzmanna (1865-1942)^[24].

W kwietniu 2023 roku odnalazł w Szczecinie-Zdrojach pomnik konsula generalnego Szwecji i Norwegii Fritza Ludwiga Petera Iversa (1826-1900). Pomnik odbudowano i odsłonięto przy Polanie Słonecznej w Zdrojach^[25].

Pomnik Carla Friedricha Meyera (1840-1904) – 25 maja 2023 roku w Puszczy Bukowej w Podjuchach odbudował wraz z członkami Pomorskiego Towarzystwa Historycznego i woluntariuszami zniszczony i zakopany pomnik szczecińskiego historyka i geografa prof. dr C. F. Meyera. Meyer zajmował się badaniami historycznymi i geograficznymi Szczecina i okolic, w szczególności badaniem historycznych map Pomorza. Był nauczycielem w szkole im. Fryderyka Wilhelma (niem. Friedrich-Wilhelmschule) w Szczecinie, propagatorem piękna Puszczy Bukowej i założycielem Stowarzyszenia Miłośników Puszczy Bukowej (niem. Buchheide-Verein w 1889^[26][27][28].

W lipcu 2023 roku odnalazł płyty inskrypcyjne i pozostałości cokołu pomnika nadleśniczego i przyrodnika Heinricha von Meyerincka(inne języki) (1786-1848) w Puszczy Bukowej w Szczecinie-Klęskowie. Pomnik odbudował w listopadzie 2023 roku^[29][30].

Odnalazł pozostałości pomnika upamiętniający poległych w I wojnie światowej mieszkańców Skolwina. Pomnik znajdował się przy ul. Inwalidzkiej w Szczecinie^[31][32]

W dniu 16 marca 2024 w uroczysku Puszczy Bukowej odbudowano Lwią Paszczę (niem. Gené Quelle, Gené Grund) z 1893 roku – maszkaron-fontannę w kształcie głowy lwa na murze oporowym źródełka potoku o tej samej nazwie a upamiętniający nadleśniczego ze Śmierdnicy Karla Ludwiga Gené (1820-1893)^[33][34].

W lipcu 2024 grupa wolontariuszy z Pomorskiego Towarzystwa Historycznego oraz mieszkańców Warszewa zebrana z inspiracji Marka Łuczaka odtworzyła w Puszczy Wkrzańskiej ponad 100-letnią zabudowę źródliska Bystrego Potoku odbudowując koło wodne oraz platformę widokową wraz z ławeczkami w najatrakcyjniejszych miejscach wokół jaru^{[35][36][37][38]}.

Publikacje

Publikacje o Szczecinie

Tytuł	Wydawnictwo	Rok publikacji	ISBN	Uwagi
Szczecin Zdroje[39] Finkewalde	Lega	2004	8391785478	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Zdroje. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[40]	2008	9788375181241
		2018	9788375188820	Wydanie II, poszerzone[41].
Szczecin Gumieńce. Scheune[42]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[43]	2006	8360140685	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Gumieńce. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Klęskowo. Hokendorf	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[44]	2006	8392288025	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Klęskowo. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Skolwin, Stołczyn. Scholwin, Stolzenhagen[45]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[46]	2007	9788375180596	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Skolwin i Stołczyn. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
		2019	9788375188967	Wydanie II, poszerzone[47]
Szczecin Żelechowa. Zullchow[48]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[49]	2008	9788375181050	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Żelechowa. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Gocław, Golęcino. Gotzlow, Frauendorf[50]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne	2008	9788375180893	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Gocław i Golęcino. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
		2011	9788375183061	Wydanie III, poszerzone[51].
Szczecin Pogodno, Łękno. Braunsfelde, Westend[52]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[53]	2009	9788375181760	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Pogodno i Łękno. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Płonia, Śmierdnica, Jezierzyce. Buchholz, Muhlenbeck, Jeseritz[54]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[55]	2009	9788375181487	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Płonia, Śmierdnica, Jezierzyce. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Niebuszewo, Niemierzyn. Grünhof, Zabelsdorf, Nemitz[56]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[57]	2010	9788375182460	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Niebuszewo i Niemierzyn. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Pomorzany. Pommerensdorf[58]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[59]	2010	9788375181920	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Pomorzany. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Gumieńce, Świerczewo. Scheune, Schwarzow	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[60]	2010	9788375182255	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Gumieńce i Świerczewo. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Krzekowo, Bezrzecze. Kreckow, Brunn[61]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne	2010	9788375182309	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Krzekowo i Bezrzecze. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Podjuchy, Żydowce, Klucz. Podejuch, Sydowsaue, Klütz[62]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[63]	2011	9788375182668	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Podjuchy, Żydowce i Klucz. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Turzyn. Torney[64]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[65]	2011	9788375182996	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Turzyn. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Warszewo, Osów, Głębokie. Warsow, Wussow, Glambeck[66]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[67]	2011	9788375183009	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Warszewo, Osów i Głębokie. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Wielgowo, Zdunowo, Załom. Augustwalde, Hohenkrug bei Augustwalde, Arnimswalde[68]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[69]	2012	9788375183986	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Wielgowo, Zdunowo, i Załom. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Grabowo, Drzetowo. Grabow, Bredow[70]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[71]	2013	9788375183993	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Grabowo i Drzetowo. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Klęskowo, Kijewo. Hokendorf, Rosengarten bei Altdamm[72]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[73]	2009	9788375181494	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Klęskowo i Kijewo. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
		2012	9788375184273	Wydanie II, poszerzone[74]
Szczecin Stare Miasto. Altstadt[75]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[76]	2013	9788363365448	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Stare Miasto. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Dąbie. Altdamm[77]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[78]	2014	9788375186697	Monografia o szczecińskiej dzielnicy: Dąbie. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Szczecin Śwródmieście i Nowe Miasto. Stadtmitte, Neustadt.	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[79]	2015	9788375187434	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Śródmieście i Nowe Miasto. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Katedra św. Jakuba w Szczecinie: historia, architektura i wyposażenie. Die Jacobikirche in Stettin[80].	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[81]	2016	9788375187878	Publikacja poświęcona katedrze szczecińskiej pw. Św. Jakuba.
Szczecin Łasztownia, Międzyodrze. Lastadie, Oderbruch	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[82]	2017	9788375188387	Monografia o szczecińskich dzielnicach: Łasztownia i Międzyodrze. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki

Pozostałe publikacje

Tytuł	Wydawnictwo	Rok publikacji	ISBN	Uwagi
Historia i zabytki Gminy Kołbaskowo Geschichte udn Denkmaler der Gemeinde Kolbitzow[83]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[84]	2010	9788375182019	Jest to pierwsza próba zebrania znanych materiałów archiwalnych i przedstawienia historii Gminy Kołbaskowo. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
		2016	9788375187724	Wydanie II, poszerzone[85].
Policja w walce o zabytki[86].	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[87]	2012	9788375184877	Zbiór zagadnień z przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom. Katalog zabytków i dzieł sztuki utraconych z województwa zachodniopomorskiego
Gotyckie kościoły gminy Kołbaskowo[88]. Die gotischen Kirchen der Gemeinde Kolbitzow	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[89]	2013	9788375185386	Publikacja o zabytkowych kościołach Gminy Kołbaskowo. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Mierzyn przez wieki. Mohringen im Laufe der Zeit[90]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[91]	2013	9788375185379	Książka przedstawia historię i zabytki miejscowości Mierzyn, położonej na południowym krańcu gminy Dobra, przy granicy ze Szczecinem. Wydawnictwo dwujęzyczne: język polski i język niemiecki
Urbanizacja dzielnic Szczecina 1800-1939[92]	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[93]	2014	9788375186239	Publikacja dotyczy przekształceń wsi podszczecińskich w dzielnice miasta, czynników, oraz przyczyn które zdeterminowały ten proces.
Utracone zabytki sakralne powiatu polickiego	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[94]	2014	9788375187212	Zbiór zagadnień z przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom. Katalog utraconych zabytków sakralnych z terenu powiatu polickiego.
Utracone zabytki sakralne powiatu gryfickiego, kamieńskiego i Świnoujścia	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[95]	2015	9788375187519	Zbiór zagadnień z przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom. Katalog utraconych zabytków sakralnych z terenu powiatu gryfickiego, kamieńskiego i Świnoujścia..
Utracone zabytki sakralne powiatu goleniowskiego i stargardzkiego	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[96]	2017	9788375187519	Zbiór zagadnień z przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom. Katalog utraconych zabytków sakralnych z terenu powiatu goleniowskiego i stargardzkiego.
Służby w ochronie dziedzictwa Europy Wschodniej	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[97]	2017	9788375188066[98]	Zbiór zagadnień z przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom. Materiały pokonferencyjne[99].
Służby w ochronie dziedzictwa sakralnego i archeologicznego Europy Wschodniej	Pomorskie Towarzystwo Historyczne[100]	2018	9788375188684	Zbiór zagadnień z przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom. Materiały pokonferencyjne.

Aktywność muzyczna

Marek Łuczak wydał płyty, z których dochód został przeznaczony na cele charytatywne^[7][101]:

• Outsider – Waiting for the night (2016; wokal – Malwina Degórska)^[7] – dochód przeznaczony na Fundację TVN „Nie jesteś sam”^[102]
• Outsider – Broken (2017; wokal – Klaudia Zając)^[101] – dochód przeznaczony na leczenie policjantki asp. Kingi Szwedy z Tucholi^[102][103]
• Outsider – Tanger (2018) – dochód przeznaczony na leczenie policjantki podkom. Eweliny Pustkowskiej z KWP w Gdańsku^[102][103]
• Outsider – Between Heart and Mind (2018) – dochód przeznaczony na leczenie dr Beaty Makowskiej z Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[103],
• Outsider – Silence (2019) – dochód przeznaczony na rehabilitację policjanta z oddziału antyterrorystycznego policji we Wrocławiu^[104]
• Outsider – From Africa to Middle East (2019) – dochód przeznaczony na leczenie i rehabilitację pacjentów Fundacji Zachodniopomorskiego Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych^[103]

Odznaczenia i wyróżnienia

• 2009.08.28 Złota odznaka „Za Opiekę nad Zabytkami”, nadana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 2010.08.05 Srebrna Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego, nadana przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego
• 2012.08.08 Brązowy medal „Za Długoletnią Służbę”, nadany przez Prezydenta RP
• 2014.01.28 Brązowy medal „Gloria Artis”, nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 2016.02.29 Srebrny Krzyż Zasługi, nadany przez Prezydenta RP
• 2016.05.10 Medal „Za Zasługi dla Miasta Szczecina”, nadany przez Radę Miasta Szczecina
• 2016.11.20 tytuł Człowiek i Osobowość Roku 2016 w kategorii sport, kultura i sztuka w plebiscycie Głosu Szczecińskiego^[105][6]
• 2017.07.31 Złota Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego, nadana przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego
• 2018.04.13 Nominacja do Nagrody Dziennikarzy przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej „Pomorze Zachodnie”
• 2019.05.14 Srebrny Zachodniopomorski Krzyż św. Floriana^[6], nadany przez kapitułę Zachodniopomorskiego Krzyża Świętego Floriana^[106]
• 2020.09.25 II nagroda i medal imienia Zygmunta Glogera nadana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[4]
• 2021.07.05 tytuł Ambasador Szczecina 2021^[107], nadawany przez Prezydenta Szczecina.
• 2024.06.02 Nagroda Kobedian'24 ustanowiona przez Generalnego Konserwatora Zabytków i Instytutu Bezpieczeństwa Dziedzictwa^[108]

Przypisy

1. Serce z poszukiwanego dzwonu z 1672 roku odnalezione przez zachodniopomorskiego policjanta - Aktualności - Policja Zachodniopomorska [online], policja.gov.pl [dostęp 2024-04-24]  (pol.).
2. Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 549. ISBN 978-83-942725-0-0.
3. Rozmowa pod krawatem: Marek Łuczak. Radio Szczecin, 2019-02-15. [dostęp 2020-01-04].
4. PolskaP. Policja PolskaP., Medal i nagroda Glogera dla policjanta ze Szczecina [online], Policja.pl [dostęp 2021-09-01]  (pol.).
5. PolskaP. Policja PolskaP., Międzynarodowa konferencja w Pęzinie – ochrona zabytków sakralnych [online], Policja.pl [dostęp 2021-09-01]  (pol.).
6. PolskaP. Policja PolskaP., Szczeciński policjant odznaczony Zachodniopomorskim Krzyżem św. Floriana [online], Policja.pl [dostęp 2021-09-01]  (pol.).
7. Outsider, czyli „Waiting for the night” Marka Łuczaka [POSŁUCHAJ] – Trochę Kultury – Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 2017-11-18] .
8. PolskaP. Policja PolskaP., Kustosz pamięci i policjant od zabytków [online], Gazeta Policyjna [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
9. MarekM. Jaszczyński MarekM., Na dawnym cmentarzu odkryli kawałek historii Warszewa. Zobacz zdjęcia [online], Głos Szczeciński, 7 lipca 2020 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
10. o, Odnaleziono XIX wieczny pomnik [online], powiatpolicki.info, 14 stycznia 2021 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
11. Pierre-FrédéricP.F. Weber Pierre-FrédéricP.F., Obca pamięć [online], Forum Dialogu. Perspektywy ze środka Europy., 7 października 2020 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
12. Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej wrócił do Mierzyna. Waży prawie 3 tony! [online], Głos Szczeciński, 21 czerwca 2021 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
13. MarekM. Jaszczyński MarekM., Kamień Trzech Cesarzy z Pomorzan wrócił na swoje miejsce. Przetrwał ulewę 40-lecia. [online], Głos Szczeciński, 2 lipca 2021 [dostęp 2024-03-24] .
14. Co zawdzięczamy Friesenowi? Odbudowali pomnik propagatora sportu [online], 24kurier.pl [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
15. Dr Łuczak w akcji | monitorszczecinski.pl [online], monitorszczecinski.pl [dostęp 2024-04-24]  (ang.).
16. MarekM. Jaszyński MarekM., Stary park na Żelechowej w Szczecinie odkrywa tajemnice. Marek Łuczak na tropie zabytków [online], Głos Szczeciński, 6 października 2020 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
17. AnnaA. Łukaszek AnnaA., Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 2024-03-24] .
18. MarekM. Jaszczyński MarekM., Sensacja w Szczecinie. Udało odnaleźć się fragment tablicy poświęconej pani Tilebein [online], Głos Szczeciński, 6 września 2020 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
19. AleksandraA. Sobczak AleksandraA., Unikalne odkrycie na starym cmentarzu w Szczecinie. Barokowa płyta, której być tam nie mogło. [online], Gazeta Wyborcza - Szczecin, 27 grudnia 2020 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
20. MarcinM. Bielecki MarcinM., Barokowa płyta nagrobna znanego szczecińskiego ludwisarza Johanna Jacoba Mangoldta i jego żony Dorothei z 1699 roku na jednym z cmentarzy w Dąbiu w Szczecinie. [online], Radio Maryja, 28 grudnia 2020 [dostęp 2024-03-24] .
21. Niezwykłe odkrycie w Szczecinie. Znaleziono olbrzymią płytę nagrobną słynnego ludwisarza i jego żony [online], KopalniaWiedzy.pl, 24 marca 2024 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
22. Odnaleziono pomnik z Kijewa poświęcony poległym w I wojnie światowej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
23. W Szczecinie stanęła Ściana Pamięci. „Chciałbym, żeby ten pomnik łączył polskich, żydowskich i niemieckich mieszkańców” - Szczecin [online], wszczecinie.pl [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
24. MarekM. Jaszczyński MarekM., Ściana Pamięci powstaje z fragmentów zniszczonych nagrobków. Stanie w Dąbiu [online], Głos Szczeciński, 14 grudnia 2022 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
25. MarekM. Jaszczyński MarekM., Kawałek historii Szczecina. Odsłonięto pomnik konsula Szwecji i Norwegii. [online], Szczecin Nasze Miasto, 18 kwietnia 2023 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
26. EsteraE. ZF EsteraE., Zakończyła się odbudowa pomnika dr Carla Friedricha Meyera [online], 29 maja 2023 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
27. Nowe miejsce, które warto odwiedzić w Puszczy Bukowej. Odtworzono tam fragment historii sprzed 118 lat - Szczecin [online], wszczecinie.pl [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
28. Odbudowa pomnika Meyera w Puszczy Bukowej [online], 24kurier.pl [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
29. MarekM. Jaszczyński MarekM., Pasjonaci historii odnaleźli pomnik leśniczego Meyerincka w Puszczy Bukowej [online], Głos Szczeciński, 31 lipca 2023 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
30. MarekM. Jaszczyński MarekM., Miłośnicy historii odbudowali w Szczecinie-Klęskowie pomnik leśniczego i przyrodnika [online], Głos Szczeciński, 13 listopada 2023 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
31. AgataA. Rokicka AgataA., W Skolwinie odnaleziono fragmenty historycznego pomnika [ZDJĘCIA] [online], Radio Szczecin, 8 listopada 2023 [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
32. A.A. Nalewajko A.A., Ślad historii dawnego Skolwina. Zapomniany, zniszczony, w końcu odnaleziony. [online], Kurier Szczeciński, 8 listopada 2023 [dostęp 2024-03-24] .
33. Do Puszczy Bukowej wróciła słynna Lwia Paszcza - Szczecin [online], wszczecinie.pl [dostęp 2024-03-24]  (pol.).
34. DawidD. Klich DawidD., KU LWIEJ PASZCZY I POMNIKOWI GENE [online], redlica.pl, 22 lipca 2018 [dostęp 2024-07-10]  (pol.).
35. RadioR. Szczecin RadioR., "Nie ten typ kapelusza" - reportaż Agaty Rokickiej. [online], "Nie ten typ kapelusza" - reportaż Agaty Rokickiej., 9 lipca 2024 [dostęp 2024-07-10]  (pol.).
36. Bystry Potok na Warszewie po wielu latach odzyskał „koło młyńskie” i górski klimat [foto] - Szczecin [online], wszczecinie.pl [dostęp 2024-07-10]  (pol.).
37. MarekM. Jaszczyński MarekM., Nowa atrakcja w Szczecinie: platforma nad potokiem w Puszczy Wkrzańskiej. Woda obraca koło młyńskie, „Głos Szczeciński”, 8 lipca 2024 [dostęp 2024-07-10]  (pol.).
38. Nowe koło młyńskie w Puszczy Wkrzańskiej, „Kurier Szczeciński”, 24kurier.pl, 10 lipca 2024 [dostęp 2024-07-10]  (pol.).
39. Szczecin Zdroje [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
40. Zdroje [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
41. Zdroje II 2019 [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
42. Szczecin Gumieńce Scheune [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
43. Gumieńce [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
44. Klęskowo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
45. Szczecin / Skolwin, Stołczyn / Scholwin, Stolzenhagen [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
46. Skolwin, Stołczyn [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
47. Gocław II [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
48. Szczecin / Żelechowa / Zullchow [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
49. Zelechowa [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
50. Szczecin / Gocław, Golęcino / Gotzlow, Frauendorf [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
51. Gocław III [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
52. Szczecin / Pogodno, Łękno / Braundsfelde, Westend [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
53. Pogodno [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
54. Szczecin / Płonia, Śmierdnica, Jezierzyce / Buchholz, Muhlenbeck, Jeseritz [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
55. Płonia [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
56. Szczecin / Niebuszewo, Niemierzyn / Grunhpf, Zabelsdorf, Nemitz [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
57. Niebuszewo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
58. Szczecin / Pomorzany / Pommerensdorf [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
59. Pomorzany [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
60. Gumieńce, Świerczewo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
61. Szczecin / Krzekowo, Bezrzecze / Kreckow, Brunn [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
62. Szczecin / Podjuchy, Żydowce, Klucz / Podejuch, Sydowsaue, Klütz [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
63. Podjuchy [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
64. Szczecin / Turzyn / Torney [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
65. Turzyn [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
66. Szczecin / Warszewo, Osów, Głębokie / Warsow, Wussow, Glambeck [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
67. Warszewo, Osów, Glęsbokie [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
68. Szczecin / Wielgowo, Zdunowo, Załom / Augustwalde, Hohenkrug bei Augustwalde, Arnimswalde [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
69. Wielgowo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
70. Szczecin / Grabowo, Drzetowo / Grabow, Bredow [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
71. Grabowo, Drzetowo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
72. Szczecin / Klęskowo, Kijewo / Hokendorf, Rosengarten bei Altdamm – wydanie 2 poszerzone [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
73. Kleskowo, Kijewo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
74. Klęskowo, Kijewo II [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
75. Szczecin. Stare Miasto [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
76. Stare Miasto [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
77. Szczecin / Dąbie / Altdamm [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
78. Dąbie [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
79. Śródmiescie, Nowe Miasto [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
80. Katedra św. Jakuba w Szczecinie. Historia, architektura i wyposażenie = Die Jacobikirche in Stettin = St. Jacob’s Cathedral in Szczecin = Kafedral’nyj sobor Sv. Âkuba v Ŝecine [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
81. Katedra św. Jakuba [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
82. Łasztownia, Międzyodrze [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
83. Historia i zabytki Gminy Kołbaskowo [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
84. Kołbaskowo [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
85. Kołbaskowo II [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
86. Policja w walce o zabytki [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
87. Policja w walce o zabytki II [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
88. Gotyckie kościoły gminy Kołbaskowo / Die gotischen Kirchen der Gemeinde Kolbitzow [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
89. Kołbaskowo Gotyckie kościoły [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
90. Mierzyn przez wieki / Mohringen im Laufe der Zeit [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
91. Mierzyn przez wieki [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
92. Urbanizacja dzielnic Szczecina 1800-1939 [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-08-31] .
93. Urbanizacja [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
94. Utracone zabytki policki [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
95. Utracone zabytki kamieński [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
96. Utracone zabytki goleniowski [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
97. Książki PTH [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
98. MarekM. Łuczak MarekM. (red.), Służby w ochronie dziedzictwa Europy Wschodniej: materiały pokonferencyjne, Pęzino 14-15 VI 2016, Szczecin: Pomorskie Towarzystwo Historyczne: Zapol Spółka Jawna, 2016, ISBN 978-83-7518-806-6 [dostęp 2021-09-02] . Brak numerów stron w książce
99. Policja: jest szansa na odzyskanie zaginionych zabytków sakralnych z Zachodniopomorskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2021-09-02]  (pol.).
100. Służby w ochronie 2018 [online], pth.info.pl [dostęp 2021-08-31] .
101. Walczy o życie, oni jej pomagają wydając płytę [WIDEO] – gs24.pl [online], www.gs24.pl [dostęp 2017-11-18]  (pol.).
102. Płyta szczecińskiego policjanta ze szczególną dedykacją [online], 24kurier.pl [dostęp 2021-09-01] .
103. PolskaP. Policja PolskaP., Nowa płyta policjanta ma pomóc szczecińskiemu hospicjum [online], Policja.pl [dostęp 2021-08-31]  (pol.).
104. PolskaP. Policja PolskaP., Płyta szczecińskiego policjanta na rzecz powrotu do zdrowia policjanta z Wrocławia [online], Policja.pl [dostęp 2021-09-01]  (pol.).
105. Redakcja, To Osobowości Roku wybrane przez was [zdjęcia] [online], Głos Szczeciński, 20 listopada 2016 [dostęp 2021-09-01]  (pol.).
106. Odznaczono Krzyżem Św. Floriana – Powiat Policki [online], policki.pl [dostęp 2021-09-01] .
107. RadioR. Szczecin RadioR., Komisarz dr Marek Łuczak Ambasadorem Szczecina 2021 [POSŁUCHAJ, GALERIA] [online], Komisarz dr Marek Łuczak Ambasadorem Szczecina 2021 [POSŁUCHAJ, GALERIA], 4 lipca 2021 [dostęp 2021-09-01]  (pol.).
108. PolskaP. Policja PolskaP., Nagroda generalnego konserwatora zabytków i instytutu bezpieczeństwa dziedzictwa dla nadkom. Marka Łuczaka [online], Policja.pl [dostęp 2024-06-04]  (pol.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000077891367
• VIAF: 120481912
• LCCN: n2013076127
• GND: 1155272544
• NUKAT: n2005081347