Batalion ON „Gorlice”

Batalion ON „Gorlice”

Gorlicki batalion ON

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Dowódcy
Pierwszy	kpt. Stanisław Czwiertnia
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Gorlice
Formacja	Obrona Narodowa
Rodzaj wojsk	piechota
Skład	typ IV

Dyslokacja

Batalion ON Gorlice

Podhalańska Brygada ON

Obrona Narodowa w 1939

Położenie Armii „Karpaty”

Gorlicki Batalion Obrony Narodowej (batalion ON „Gorlice”) – pododdział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Historia batalionu

Batalion został sformowany z dniem 31 maja 1939 w Gorlicach i Bieczu, w składzie Podhalańskiej Brygady ON, według etatu batalionu ON typ IV^[1][2]. Pododdział był organizowany w oparciu o 491 Obwód Przysposobienia Wojskowego^[2]. Oddziałem gospodarczym dla nowo utworzonego oddziału był 16 pułk piechoty w Tarnowie^[3]. Pod względem mobilizacji materiałowej przydzielony do 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu^[2]. Batalion nie otrzymał działek przeciwpancernych oraz połowy z należnych ciężkich karabinów maszynowych (3 ckm zamiast 6 przysługujących). Karabiny francuskie zostały wymienione na niemieckie. Dostarczono jeden moździerz, brakowało hełmów, bagnetów i łopatek saperskich. W sierpniu 1939 przydzielono ręczne karabiny maszynowe w zamian za ckm^[4].

W czerwcu 1939 rozpoczęto szkolenie doraźne, natomiast w lipcu i sierpniu przeprowadzone zostały planowe ćwiczenia okresowe w rejonie przewidywanych działań obronnych^[5].

W trzeciej dekadzie sierpnia 1939 roku, zarządzeniem komendanta Garnizonu Gorlice majora Łepkowskiego i burmistrza miasta została powołana ochotnicza 4 kompania batalionu ON „Gorlice”, składająca się z uczniów gorlickiego gimnazjum i uczniów szkół średnich w powiecie. Zwerbowano 118 rekrutów, którzy w większości byli członkami Związku Strzeleckiego i przeszli szkolenie w Przysposobieniu Wojskowym. Dowódcą kompanii został mieszkaniec Glinika porucznik Adam Marcinkiewicz. Po złożeniu przysięgi kompania została włączona w skład batalionu powiększając jego liczebność do 620 żołnierzy^[6].

W kampanii wrześniowej 1939 roku baon walczył w składzie 2 Brygady Górskiej Strzelców, która broniła odcinka od Czorsztyna do Przełęczy Beskid (ok. 80 km). Batalion ON „Gorlice” odpowiadał za pododcinek wschodni, który ciągnął się od Gładyszowa przez Zborów-Konieczną do Gorlic.

5 września 1939 pod Hańczową i Gładyszowem batalion odpierał ataki oddziałów rozpoznawczych niemieckiej 1 Dywizji Górskiej^[7].

Obsada personalna

• dowódca – kpt. Stanisław Czwiertnia^[8]
• dowódca kompanii ON „Gorlice I” – kpt. Józef Fryzel
• dowódca kompanii ON „Gorlice II” – por. rez. Jan Pabis
• dowódca kompanii ON „Biecz” – ppor. rez. Mieczysław Burczyk †1940 Charków^[9]
• dowódca kompanii ochotniczej – por. Adam Marcinkiewicz

Przypisy

1. Pindel 1979 ↓, s. 58–59, 96.
2. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1074.
3. Pindel 1979 ↓, s. 76.
4. Pindel 1979 ↓, s. 60, 97.
5. Pindel 1979 ↓, s. 128–129.
6. Andrzej Ćmiech, Gorlice w przededniu II wojny światowej
7. Pindel 1979 ↓, s. 258.
8. Pięciak i Sadowski 2020 ↓, s. 21.
9. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 52.

Bibliografia

• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Andrzej Ćmiech, Gorlice w przededniu II wojny światowej, "Gazeta Gorlicka" regionalny dodatek "Gazety Krakowskiej", wtorek 24 sierpnia 2007
• Ryszard Dalecki, Armia "Karpaty" w wojnie obronnej 1939 r., Krajowa Agencja Wydawnicza, Rzeszów 1989, wyd. II, ISBN 83-03-02830-8
• Kazimierz Pindel: Obrona Narodowa 1937–1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06301-X.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Krzysztof Pięciak, Piotr Sadowski: Brygady Górskie Strzelców cz. 2. seria Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939 tom nr 53. Warszawa: Wydawnictwo Edipresse Polska S.A., 2020. ISBN 978-83-8164-446-4.