Hańczowa

Hańczowa

wieś
Cerkiew Opieki Matki Bożej
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Uście Gorlickie
Liczba ludności (2022)	498[2]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	38-316[3]
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0468051
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Hańczowa
Położenie na mapie Polski Hańczowa
Położenie na mapie województwa małopolskiego Hańczowa
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Hańczowa
49°28′15″N 21°09′37″E[1]

Hańczowa (łem. Ганчова, Hanczowa) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie, nad rzeką Ropą.

Leży w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego i bezpośrednio graniczy z uzdrowiskiem Wysowa-Zdrój. We wsi znajduje się zabytkowa drewniana cerkiew prawosławna na małopolskim szlaku architektury drewnianej. Miejscowość jest siedzibą parafii prawosławnej w dekanacie Krynica diecezji przemysko-gorlickiej. Od 1964 funkcjonuje technikum rolnicze obecnie pod nazwą Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Hańczowa^[4]^[5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0468068	Markowiec	część wsi
0468074	Za Rzeką	część wsi

Historia i teraźniejszość

Hańczowa powstała w 1480, założona na prawie wołoskim przez Gładyszów^[6]. W 1581 wieś należała do Adama Brzezińskiego, w 1680 do Jana Zborowskiego, a w 1799 do Jana Rudnickiego. W 1800 powstała w Hańczowej pierwsza szkoła podstawowa. Według spisu z 1921 wieś liczyła 724 mieszkańców w tym 685 grekokatolików 24 rzymskich katolików i 15 Żydów. Po 1931 wieś przeszła na prawosławie. Z kolei według spisu z 1936 mieszkało we wsi 1189 osób. Po deportacjach ludności łemkowskiej w latach 1945–1947 wiele osób powróciło po 1956. Obecnie Hańczowa to jedno z większych skupisk Łemków.

W 1964 powstało w Hańczowej Technikum Hodowlane z gospodarstwem hodowlanym, a w 1973 oddano do użytku stadion sportowy wybudowany w czynie społecznym. Ze składek wiernych wzniesiono w 1982 nowy kościół filialny pw. Dobrego Pasterza parafii rzymskokatolickiej w Wysowej. W 1985 odbyła się tu III Łemkowska Watra. W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Zakład Rolny Nawojowa. W 1993 jednostką nadrzędną było Gospodarstwo Rolne Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Nawojowa^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. W 2002 było 61 budynków mieszkalnych.

• 
  Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego
• 
  Patron Zespołu Szkół CKR
• 
  Internat Zespołu Szkół CKR

Ludność

Hańczowa według danych na koniec 2011 liczyła 527 mieszkańców w tym 241 kobiet i 286 mężczyzn. Było 337 osób w wieku produkcyjnym, 107 w wieku przedprodukcyjnym i 83 w wieku poprodukcyjnym. W 1998 na ogólną liczbę 625 mieszkańców 35 posiadało wyższe wykształcenie, 67 osób miało średnie, zawodowe 62 i podstawowe 249 osób.

• Wykres liczby ludności w Hańczowej na przestrzeni lat^[8][9]

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[10].

• cerkiew Opieki Matki Bożej,
  • cmentarz,
  • ogrodzenie.

• 
  Szkoła Podstawowa
• 
  Osiedle mieszkaniowe
• 
  Kaplica rzymskokatolicka

Turystyka

Szlaki piesze

• Banica – Izby – Ropki – Hańczowa – Kozie Żebro (847 m n.p.m.) – Regietów – Rotunda (771 m n.p.m.) (Główny Szlak Beskidzki)

Szlaki rowerowe

• Wielokulturowy Szlak Rowerowy z Przełęczy Wysowskiej do Sędziszowej^[11]

Urodzeni we wsi

• Ihor Duda – ukraiński historyk sztuki, działacz społeczny^[12], dyrektor Obwodowego Muzeum Sztuki w Tarnopolu^[13].

• 
  Pamiątkowy krzyż przy cerkwi
• 
  Tablica pamięci na cerkwi
• 
  Na cmentarzu

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 40793
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 349 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. GUS. Rejestr TERYT
6. Roman Reinfuss, Śladami Łemków, Wydawnictwo PTTK Kraj, Warszawa 1990, s. 10, ISSN 83-7005-238-X
7. Internetowy System Aktów Prawnych
8. Wojciech Krukar, Kryciński Stanisław i inni, Beskid Niski. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 1999, str.280
9. Bank Danych Lokalnych– GUS – data dostępu 2015-07-15.
10. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 .
11. Opis szlaku
12. Bohdan Melnyczuk: Duda Ihor Mykytowycz. W: Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny. T. 8. Kijów: 2008, s. 499. ISBN 978-966-02-4458-0. [dostęp 2017-08-01]. (ukr.).
13. Muzeum Sztuki w Tarnopolu obchodzi 20 lat założenia. zik.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-01)]. na str. ZIK

Bibliografia

• Stanisław Kłos, Gorlice i okolice, Sport i Turystyka, Warszawa 1976
• Wojciech Krukar, Kryciński Stanisław i inni, Beskid Niski. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 1999, ISBN 83-85557-59-8;

Linki zewnętrzne

• Hańczowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 25 .
• Hańczowa na stronie beskid-niski.pl