Andrew Wiles

Andrew Wiles
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 kwietnia 1953
Cambridge

Zawód, zajęcie

matematyk

Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Andrew John Wiles (ur. 11 kwietnia 1953 w Cambridge) – brytyjski matematyk, zawodowo związany też ze Stanami Zjednoczonymi. Specjalista w dziedzinie teorii liczb, znany przede wszystkim z udowodnienia wielkiego twierdzenia Fermata[1]. Zdobywca co najmniej dziesięciu laurów naukowych, w tym najwyższych jak Nagroda Wolfa w dziedzinie matematyki (1996), Nagroda Abela (2016) i Medal Copleya (2017) oraz specjalne wyróżnienie Międzynarodowej Unii Matematycznej (IMU) – w zastępstwie Medalu Fieldsa za rok 1998.

Życiorys

Tytuł bakałarza uzyskał na Uniwersytecie Oksfordzkim w 1974, a stopień doktora w 1980 w Kolegium Clare (Uniwersytet w Cambridge). Razem z Johnem Coatesem prowadził badania nad arytmetyką krzywych eliptycznych. W 1982 roku zatrudnił go Uniwersytet w Princeton.

W lipcu 1993 Wiles przedstawił dowód hipotezy Shimury-Taniyamy w kilku przypadkach, w tym wymaganych do udowodnienia wielkiego twierdzenia Fermata. Pod koniec tego samego roku wykryto w rozumowaniu Wilesa lukę, którą udało się jednak uzupełnić po dwóch latach dalszej pracy; pewną rolę odegrał w tym uczeń Wilesa Richard Taylor. Dowód został opublikowany w „Annals of Mathematics”[2] i uzupełniony wspólną publikacją Wilesa i Taylora[3].

Nagrody

Za swoje dokonania Wiles został wyróżniony szeregiem odznaczeń:

  1. 1995: Nagroda Schocka;
  2. 1995: Nagroda Ostrowskiego;
  3. 1995: Nagroda Fermata;
  4. 1996: Royal Medal;
  5. 1996: Nagroda Wolfa w dziedzinie matematyki;
  6. 1997: Nagroda Cole’a w dziedzinie teorii liczb;
  7. 1998: srebrna plakietka Międzynarodowej Unii Matematycznej (IMU) – w zastępstwie Medalu Fieldsa, którym nagradzani są tylko matematycy poniżej 40. roku życia;
  8. 2005: Nagroda Shawa w dziedzinie matematyki;
  9. 2016: Nagroda Abela[4];
  10. 2017: Medal Copleya.

Przypisy

  1. ↑ Wiles Andrew John, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30].
  2. ↑ Andrew Wiles. Modular Elliptic Curves and Fermat's Last Theorem. „Annals of Mathematics”. Second Series, Vol. 141, No. 3 (maj 1995), s. 443-551. DOI: 10.2307/2118559. (ang.). 
  3. ↑ Taylor R., Wiles A. (1995). Ring theoretic properties of certain Hecke algebras, „Annals of Mathematics” Vol. 141, No. 3, s. 553–572.
  4. ↑ Andrew Wiles, który udowodnił słynne twierdzenie Fermata, dostał matematycznego Nobla [online], wyborcza.pl [dostęp 2016-03-19].

Linki zewnętrzne

Andrew Wiles – nagrody
Laureaci Nagrody Schocka w dziedzinie matematyki
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Nagrody Ostrowskiego
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Nagrody Fermata
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Royal Medal (XX wiek)
1901–1909
1910–1919
lata 20.
lata 30.
lata 40.
lata 50.
lata 60.
lata 70.
lata 80.
lata 90.
rok 2000

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie matematyki
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Nagrody Cole’a – teoria liczb
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Nagrody Shawa w dziedzinie matematyki
Laureaci Nagrody Abela
do 2009
2010–2019
lata 20. XXI wieku

Laureaci Medalu Copleya (XXI wiek)