John Forbes Nash
John Forbes Nash Jr (ur. 13 czerwca 1928 w Bluefield, zm. 23 maja 2015 w Monroe Township) – amerykański matematyk i ekonomista, laureat nagrody im. Nobla w dziedzinie ekonomii oraz matematycznej Nagrody Abela za rok 2015[1].
Życiorys
Prowadził badania nad teorią gier. Wprowadził koncept równowagi w grach niekooperacyjnych nazwany od jego nazwiska równowagą Nasha. W latach 50. pracował w Massachusetts Institute of Technology (w Cambridge), później był profesorem Uniwersytetu w Princeton.
Wynalazł on niemal równocześnie z Pietem Heinem grę planszową Hex[2].
Był współlaureatem Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 1994 (nagrodę dostali wówczas także zajmujący się teorią gier Reinhard Selten i John Harsanyi)[3].
Nash cierpiał na schizofrenię paranoidalną, która wcześnie wyłączyła go z życia naukowego. Historia jego życia została zekranizowana w 2001 roku w filmie Piękny umysł (A Beautiful Mind), w którym główną rolę zagrał Russell Crowe[4] (w rzeczywistości choroba miała inny przebieg niż ukazany w filmie). Film dokumentalny poświęcił mu również kanał telewizyjny National Geographic (2004) oraz Discovery Communications (w Polsce ten film cyklicznie emituje kanał Discovery Science).
Nash i jego żona zginęli 23 maja 2015 w wypadku samochodowym na drodze New Jersey Turnpike[5]. Według informacji ujawnionych przez policję, małżeństwo jechało taksówką, której kierowca stracił panowanie nad samochodem i uderzył w barierki obok drogi. Ze względu na brak zapiętych pasów bezpieczeństwa, matematyk i jego o cztery lata młodsza żona zostali wyrzuceni z samochodu[6][7].
Życie prywatne
W 1951 Nash miał romans z pielęgniarką Eleanorą Stier, z którą miał syna (Johna Davida Stiera). W 1951 przeniósł się do MIT, gdzie rozpoczął pracę jako wykładowca na wydziale matematyki. Tam poznał Alicię Lopez-Harrison de Lardé (1 stycznia 1933 – 23 maja 2015), studentkę fizyki z Salwadoru, z którą się ożenił w lutym 1957. W 1959 Alicia oddała go do szpitala dla psychicznie chorych z powodu schizofrenii, na którą cierpiał. Alicia i Nash mieli jednego syna (Johna Charlesa Martina Nasha). Nash i Alicia de Lardé rozwiedli się w 1963 i ponownie pobrali w 2001 r.
Upamiętnienie w kulturze
Życiorys Nasha jest głównym tematem książki biograficznej Sylvii Nasar Piękny umysł. Na jej podstawie w 2001 r. powstał film w reżyserii Rona Howarda, w którym główną rolę grał Russell Crowe.
Przypisy
Linki zewnętrzne
XX wiek |
- 1969: Frisch, Tinbergen
- 1970: Samuelson
- 1971: Kuznets
- 1972: Hicks, Arrow
- 1973: Leontief
- 1974: Myrdal, Hayek
- 1975: Kantorowicz, Koopmans
- 1976: Friedman
- 1977: Ohlin, Meade
- 1978: Simon
- 1979: Schultz, Lewis
- 1980: Klein
- 1981: Tobin
- 1982: Stigler
- 1983: Debreu
- 1984: Stone
- 1985: Modigliani
- 1986: Buchanan
- 1987: Solow
- 1988: Allais
- 1989: Haavelmo
- 1990: Markowitz, Miller, Sharpe
- 1991: Coase
- 1992: Becker
- 1993: Fogel, North
- 1994: Harsanyi, Nash, Selten
- 1995: Lucas Jr.
- 1996: Mirrlees, Vickrey
- 1997: Merton, Scholes
- 1998: Sen
- 1999: Mundell
- 2000: Heckman, McFadden
|
---|
XXI wiek |
- 2001: Akerlof, Spence, Stiglitz
- 2002: Kahneman, Smith
- 2003: Engle, Granger
- 2004: Kydland, Prescott
- 2005: Aumann, Schelling
- 2006: Phelps
- 2007: Hurwicz, Maskin, Myerson
- 2008: Krugman
- 2009: Ostrom, Williamson
- 2010: Diamond, Mortensen, Pissarides
- 2011: Sargent, Sims
- 2012: Roth, Shapley
- 2013: Fama, Hansen, Shiller
- 2014: Tirole
- 2015: Deaton
- 2016: Hart, Holmström
- 2017: Thaler
- 2018: Nordhaus, Romer
- 2019: Banerjee, Duflo, Kremer
- 2020: Milgrom, Wilson
- 2021: Card, Angrist, Imbens
- 2022: Bernanke, Diamond, Dybvig
- 2023: Goldin
|
---|
Identyfikatory zewnętrzne:
|
|