L'activitat e l'abitat se despartissen entre lo borg e Les Réaux (nom francés), sus la RD 936, au caireforc emb la RD 11, a mens de 2 km deu borg. Lo borg es un petit caireforc (RD 11, RD 10) sus un site de defensa, mès a mantengut una certana activitat comerciala, sostenguda per la preséncia de servicis publics (creacion deu collègi Olympe de Gouges inaugurat en 1984 [2], residéncia de la comunautat de comunas, etc). Significativament deu pauc d'esperança sus sa valor comerciala i a quauquas decennias, maugrat son estatut de canton, lo Crèdit Agricòla i a pas creat de sucursala. Lo grand caireforc es Les Réaux, ric en activitats e dins una certana mesura en populacion, installada dins d'ostaus individuaus recents. Dempuèi lo començament de las annadas 2010 (2011 ? 2012 ?), l'installacion d'un supermercat Carrefour Contact e d'autres comercis risca rompre l'equilibri.
La prononciacion es [ve’linɒ] [3].
Las fòrmas ancianas son Vellino, sus una moneda merovingiana [4], Velhini, au sègle XIII, en 1342, Velinis en 1342 [5]. Velinas s'explica per un nom latin d'òme *Vellinus, inferit de Vellius (Dauzat e Rostaing)[6], o un nom galloroman Velinus o *Vellinus, que vendriá deu nom de la vila de Velia (Tanet e Hordé) [5], o un nom galloroman sense precision (site de las comunas de Dordonha) [7], o un nom gallic, atestat, Vellinos, emb un nom d'origina que seriá dins aqueu cas uellinā (Xavier Delamarre) [8]. Lo sens seriá « las tèrras, lo domeni, de Vel(l)inus ». Maugrat la fòrma donada per Delamarre, las atestacions deu segond millenari son au plurau, çò que justifica la grafia Velinas.
Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra capluèc deu canton de Velinas; es adara deu canton de Pays de Montaigne et Gurson (en francés), donc deu País de Montanha e Gurçon.
Comunas de Dordonha en Guiana (comunas actualas, comunas que contenon de comunas delegadas, ancianas comunas, ancianas comunas vengudas comunas delegadas)
.svg)
.svg){kind=small}
