Libya başbakanları listesi

Libya Devleti Başbakanı Arapça: رئيس الوزراء دولة ليبيا
Görevdeki Abdulhamid Dibeybe ve Usame Hammad (vekaleten) arasında ihtilaflı 15 Mart 2021 (Dibeybe) tarihinden beri 16 Mayıs 2023 (Hammad) tarihinden beri
Ulusal Birlik Hükûmeti
Üyelik	Libya Hükûmeti
Rapor verilen	Başkanlık Konseyi Başkanı
Resmî ikamet	Trablus, Libya
Oluşum	29 Mart 1951 (74 yıl önce) (1951-03-29)
İlk sahibi	Mahmud el-Muntasır
Yardımcı	Başbakan Yardımcısı
Websitesi	pm.gov.ly

Libya başbakanı, Afrika ülkesi Libya'nın 1951 yılından bu yana ülkede kurulan hükûmetlerin başında bulunan kişiye verilen unvandır.

Libya, 2011'de Arap Baharı bağlantılı Libya Krizi'nin başlamasından bu yana çalkantılı bir durumda. Kriz, Birinci İç Savaş ve dış askeri müdahalenin ortasında, Libya Arap Cemahiriyesi'nin çöküşü ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle sonuçlandı.^[1][2][3] Kriz, Birinci İç Savaş sonrasındaki hizipler arası şiddetle derinleşti ve 2014'te İkinci İç Savaş'ın patlak vermesiyle sonuçlandı.^[4] Ülke üzerindeki kontrol şu anda Tobruk'taki Temsilciler Meclisi (TM) ile Trablus'taki Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) ve bunların destekçileri ile ülkenin bazı bölgelerini kontrol eden çeşitli cihatçı gruplar ve aşiret unsurları arasında bölünmüş durumda.^[5][6]

Libya başbakanları (1951-günümüz)

Libya Krallığı Başbakanları (1951-1969)
№	Resim	İsim (Doğum-Ölüm)	Görev Başlangıcı	Görev Sonu	Görev Süresi	Siyasi Parti	Not(lar)
1		Mahmud el-Muntasır محمود المنتصر (1903-1970)	29 Mart 1951	19 Şubat 1954	2 yıl, 327 gün	Bağımsız	Makama ilk kez geliş. 24 Aralık 1951'e kadar vekaleten görev yaptı.
2		Muhammed Sakızlı محمد الساقزلي (1892-1976)	19 Şubat 1954	12 Nisan 1954	52 gün	Bağımsız	-
3		Mustafa Ben Halim مصطفى أحمد بن حليم (1921-2021)	12 Nisan 1954	26 Mayıs 1957	3 yıl, 44 gün	Bağımsız	-
4		Abdül Mecid Kubar عبد المجيد كعبار (1909-1986)	26 Mayıs 1957	17 Ekim 1960	3 yıl, 44 gün	Bağımsız	-
5		Muhammed Osman Said محمد عثمان الصيد (1922-2007)	17 Ekim 1960	19 Mart 1963	2 yıl, 153 gün	Bağımsız	-
6		Muhiddin Fikini محي الدين فكيني (1925-1994)	19 Mart 1963	20 Ocak 1964	307 gün	Bağımsız	-
(1)		Mahmud el-Muntasır محمود المنتصر (1903-1970)	20 Ocak 1964	20 Mart 1965	1 yıl, 59 gün	Bağımsız	Makama ikinci kez geliş.
7		Hüseyin Mazık حسين يوسف مازق (1918-2006)	20 Mart 1965	2 Temmuz 1967	2 yıl, 104 gün	Bağımsız	-
8		Abdül Kadir el-Bedri عبد القادر البدري (1921-2003)	2 Temmuz 1967	25 Ekim 1967	115 gün	Bağımsız	-
9		Abdül Hamid el-Bakkuş عبد الحميد البكوش (1933-2007)	25 Ekim 1967	4 Eylül 1968	315 gün	Bağımsız	-
10		Vanis el-Kaddafi ونيس القذافي (1924-1986)	4 Eylül 1968	31 Ağustos 1969	361 gün	Bağımsız	1969 darbesi ile görevden alındı.
Kaddafi Yönetimindeki Libya (1969-2011)
Libya Arap Cumhuriyeti Başbakanları (1969-1977)
11		Mahmud Süleyman el-Mağribi محمود سليمان المغربي (1935-2009)	8 Eylül 1969	16 Ocak 1970	130 gün	Bağımsız	-
12		Muammer Kaddafi معمر القذافي (1942-2011)	16 Ocak 1970	16 Temmuz 1972	2 yıl, 182 gün	Askeri-Arap Sosyalist Birliği	Aynı zamanda Devrimci Komuta Konseyi (DKK) başkanı olarak görev yaptı.
13		Abdüsselam Callud عبد السلام جلود (1944–)	16 Temmuz 1972	2 Mart 1977	4 yıl, 229 gün	Askeri-Arap Sosyalist Birliği	-
Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi Genel Halk Komitesi Genel Sekreterleri (1977-2011)
14		Abdül Ati el-Ubeydi عبد العاطي العبيدي (1939–2023)	2 Mart 1977	2 Mart 1979	2 yıl	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Daha sonra 1979'dan 1981'e kadar Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri (devlet başkanı) olarak görev yaptı.
15		Cadallah Azzuz et-Talhi جاد الله عزوز الطلحي (1939–)	2 Mart 1979	23 Şubat 1984	4 yıl, 351 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Makama ilk kez geliş.
16		Muhammed ez-Zaruk Recep محمد الزروق رجب (1940–)	23 Şubat 1984	2 Mart 1986	2 yıl, 15 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Daha önce 1981'den 1984'e kadar Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri (devlet başkanı) olarak görev yaptı. Daha sonra Merkez Bankası başkanı olarak 1987'den 1990'a ve 2011'de görev yaptı.
(15)		Cadallah Azzuz et-Talhi جاد الله عزوز الطلحي (1939–)	2 Mart 1986	2 Mart 1987	363 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Makama ikinci kez geliş. 1986 Amerika Birleşik Devletleri bombalaması (El Dorado Kanyonu Operasyonu) sırasında görev yaptı.
17		Ömer Mustafa el-Muntasır عمر مصطفى المنتصر (1939-2001)	2 Mart 1987[7]	7 Ekim 1990	3 yıl, 220 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	-
18		Abuzer Ömer Dorda أبو زيد عمر دوردة (1944–2022)	7 Ekim 1990	29 Ocak 1994	3 yıl, 114 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Daha sonra, 2009'dan 2011'e kadar Muhabarat el-Cemahiriye (Ulusal İstihbarat Servisi) başkanı olarak görev yaptı.[8][9]
19		Abdül Mecid el-Kud عبد المجيد القعود (1943–2021)	29 Ocak 1994	29 Aralık 1997	3 yıl, 334 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	-
20		Muhammed Ahmed el-Manguş محمد أحمد المنقوش (1937-2016)	29 Aralık 1997	1 Mart 2000	2 yıl, 63 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	-
21		İmbarek Şameh امبارك عبدالله الشامخ (1952–)	1 Mart 2000	13 Haziran 2003	3 yıl, 105 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Daha sonra 2009'dan 2010'a kadar Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri (devlet başkanı) olarak görev yaptı.
22		Şükrü Ganem شكري غانم (1942-2012)	13 Haziran 2003	5 Mart 2006[10]	2 yıl, 264 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	-
23		Bağdadi Mahmudi البغدادي المحمودي (1945–)	5 Mart 2006	21 Ağustos 2011	5 yıl, 171 gün	Bağımsız (İslami Sosyalist)	Birinci İç Savaş ve eşzamanlı dış askeri müdahale sırasında görev yaptı. Trablus Muharebesi sırasında görevden indirildi.
Geçiş Dönemi (2011-günümüz)
Başbakanlar
24		Mahmud Cibril محمود جبريل (1952-2020)	5 Mart 2011	23 Ekim 2011	232 gün	Bağımsız	23 Mart 2011'e kadar Geçici Ulusal Konsey (GUK) İcra Ekibi başkanı olarak görev yaptı. 23 Ağustos 2011'e kadar isyancı taraftaydı, bu dönemde Bingazi'deydi.
—		Ali Tarhuni علي الترهوني (1951–)	23 Ekim 2011	24 Kasım 2011	32 gün	Bağımsız	Başbakan yardımcısı, bakıcı olarak görev yaptı.
—		Abdürrahim El-Keib عبد الرحيم الكيب (1950-2020)	24 Kasım 2011	14 Kasım 2012	356 gün	Bağımsız	Başbakan vekili.
25		Ali Zeydan علي زيدان (1950–)	14 Kasım 2012	11 Mart 2014	1 yıl, 117 gün	Ulusal Kalkınma ve Refah Partisi	2013 darbe girişimi sırasında silahlı militanlar tarafından kısa süreliğine kaçırıldı. Şubat 2014 darbe girişiminden sağ kurtuldu.
2014 genel seçimlerinin ardından, hükûmet yeni seçilen Temsilciler Meclisi ile yürürlükteki Genel Ulusal Kongre arasında bölünerek devam eden bir iç savaşa neden oldu. 2014 genel seçimleri Kasım 2014'te Libya Yüksek Mahkemesi tarafından geçersiz ilan edildi.
26		Abdullah el-Sani عبد الله الثني (1954–)	11 Mart 2014	5 Nisan 2016	2 yıl, 25 gün	Bağımsız	Ağustos 2014'te Tobruk'ta, ardından Bayda'da isyan halindeydi. 12 Mart 2016'ya kadar uluslararası olarak tanındı. 8 Nisan 2014'e kadar vekil görevinde bulundu. Mayıs 2014 darbe girişiminden sağ çıktı.
—		Ahmed Muaytik أحمد معيتيق (1972–)	25 Mayıs 2014	9 Haziran 2014	15 gün	Bağımsız	Yüksek Mahkeme atamayı geçersiz ilan etti.
—		Ömer el-Hassi عمر الحاسي (1949–)	6 Eylül 2014	31 Mart 2015	206 gün	Bağımsız	Ulusal Kurtuluş Hükümeti (UKH) Başbakanı. Trablus'taydı.
—		Halife el-Gavil خليفة الغويل (1964-)	31 Mart 2015	5 Nisan 2016	1 yıl, 5 gün	Bağımsız	UKH'nin başbakanı. 1 Aralık 2015'e kadar vekaleten görev yaptı. Trablus'taydı.
Başkanlık Konseyi ve Ulusal Mutabakat Hükümetinin açılışının ardından hükûmet, Temsilciler Meclisi ile 2016 darbe girişiminden sonra yeniden oluşturulan Ulusal Kurtuluş Hükümeti arasında bölünmüş durumdaydı. Ancak, merkezi Trablus'ta bulunan Yüksek Danıştay UMH'yi tanıdı.
27		Fayiz es-Serrac فايز السراج (1960–)	5 Nisan 2016	15 Mart 2021	4 yıl, 306 gün	Bağımsız	UMH başbakanı, eşzamanlı olarak Başkanlık Konseyi başkanı olarak görev yaptı. Uluslararası alanda kabul gördü, Trablus merkezli.
—		Halife el-Gavil خليفة الغويل (1964–)	14 Ekim 2016	16 Mart 2017	153 gün	Bağımsız	Yeniden oluşturulan UKH'nin başbakanı. Trablus merkezli.
—		Abdullah es-Sani عبد الله الثني (1954–)	5 Nisan 2016	15 Mart 2021	4 yıl, 344 gün	Bağımsız	TM başbakanı. Tobruk'ta muhalefette.
28		Abdulhamid Dibeybe عبد الحميد الدبيبة (1959-)	15 Mart 2021	Görevde	4 yıl, 38 gün	Bağımsız	Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) başbakanı. Uluslararası alanda kabul gördü, Trablus merkezli.
—		Fethi Başağa فتحي باشاغا (1962-)	3 Mart 2022	16 Mayıs 2023	1 yıl, 74 gün	Bağımsız	TM tarafından desteklenen Ulusal İstikrar Hükûmetinin (UİH) başbakanı. Sirte'de muhalefette yer almaktaydı.[11][12] Temsilciler Meclisi tarafından 16 Mayıs 2023 tarihinde görevden uzaklaştırıldı.[13]
—		Usame Hammad	16 Mayıs 2023	Görevde	1 yıl, 341 gün	Bağımsız	TM tarafından desteklenen UİH'nin görevdeki maliye bakanı ve başbakan vekili. Fethi Başağa'nın görevden uzaklaştırılması sırasında Temsilciler Meclisi tarafından başbakan vekili olarak atandı.[13]

Ayrıca bakınız

• Libya devlet başkanları listesi
• İtalyan Libyası genel valileri listesi

Kaynakça

1. "Libya mired in chaos 10 years after Arab Spring". Agence France-Presse. France 24. 10 Şubat 2021. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
2. "10 years since Kadhafi death, stability still eludes Libya". Agence France-Presse. France 24. 19 Ekim 2021. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
3. "Feature: Libyans struggling in poverty, chaos 10 years after NATO intervention". Xinhua News Agency. 7 Mayıs 2021. 14 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
4. "Libya's Second Civil War: How did it come to this?". Conflict News. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. National Post View (24 Şubat 2015). "National Post View: Stabilizing Libya may be the best way to keep Europe safe". National Post. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. 
5. Pelham, Nicolas (February 2015). "Libya Against Itself". The New York Review of Books. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015. 
6. Fadel, L. "Libya's Crisis: A Shattered Airport, Two Parliaments, Many Factions". 26 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
7. "The World". LA Times. 3 Mart 1987. 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
8. "Libyan ex-PM named new spy chief". IOL. Agence France-Presse. 12 Nisan 2009. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
9. William Maclean (11 Eylül 2011). "Exclusive: At bay, captured Libyan spy chief defiant". Reuters. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
10. "Libya's reforming premier sacked". BBC News. 6 Mart 2006. 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
11. "Libya rifts deepen as new PM named, incumbent refuses to yield". Reuters. 10 Şubat 2022. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
12. "Libya: Tobruk parliament names new PM, fuelling division". Al Jazeera. 10 Şubat 2022. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
13. ^ "Libya parliament suspends rival eastern-based PM Bashagha". www.aljazeera.com (İngilizce). 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

• Dünya Devlet Adamları - Libya 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.