Zygmunt I Święty

Zygmunt I Święty

Polichromia na plafonie, kościół św. Zygmunta, Szydłowiec, olej na desce, 1. poł. XVIII w.
Król Burgundów
Okres	od 516 do 523
Poprzednik	Gundobad
Następca	Godomar
Dane biograficzne
Data i miejsce śmierci	1 maja 526 Saint-Peravy-la-Colombe
Ojciec	Gundobad
Żona	Ostrogotha
Dzieci	Sigeryk, Suavegotha

Relikwiarz (herma) św. Zygmunta

Zygmunt I Święty, święty Zygmunt (ur. po 472 roku w Lyonie, zm. 1 maja 523 roku w Saint-Peravy-la-Colombe) – król Burgundów w latach 516–523, święty Kościoła katolickiego, męczennik.

Życiorys

Zygmunt był synem Gundobada, króla Burgundów. Zapewne jeszcze za życia ojca rządził częścią państwa, jednak nie wiadomo w jakim zakresie, ani którym terytorium. Był arianinem, ale po 501 roku – pod wpływem nauk Awita, biskupa Vienne – przeszedł na katolicyzm^[1]. Znakiem nawrócenia stał się ufundowany w roku 515 klasztor św. Maurycego w Agaune^[2]. Po śmierci ojca, w roku 516 został samodzielnym władcą.

Po śmierci pierwszej żony, córki króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego, ożenił się powtórnie. Spowodowało to ostry konflikt między synem Zygmunta z pierwszego małżeństwa, Sigerykiem, a macochą. Według Grzegorza z Tours, nowa królowa oskarżyła pasierba o spisek, zamiar zamordowania ojca i chęć sięgnięcia po władzę nad całym krajem. W roku 522 Sigeryk wywołał awanturę na dworze, gdy ujrzał macochę w sukni swojej matki. Podenerwowany Zygmunt – według przekazu Grzegorz z Tours – za radą żony kazał dosypać synowi do wina środek nasenny. Kiedy Sigeryk zasnął, król polecił dwóm sługom obwiązać jego szyję serwetą, ciągnąć jej końce w przeciwnych kierunkach i udusić go. Czyn ten wywołał wielkie oburzenie w Burgundii, a Zygmunt musiał odbyć publiczną pokutę. Wyruszył na pielgrzymkę do klasztoru świętego Maurycego. Tam spędził wiele miesięcy poszcząc i modląc się. Dopiero wobec zbliżającej się wojny powrócił na dwór w Lyonie^[3].

Śmierć Sigeryka stała się dla Teodoryka pretekstem do najechania Burgundii. W roku 523 Zygmunt przegrał wojnę z Ostrogotami; próbował ratować się ucieczką do klasztoru świętego Maurycego, gdzie szukał azylu. Tuż przed klasztorem, sprzymierzony z Teodorykiem król Franków Chlodomer, pochwycił Zygmunta wraz z żoną i dziećmi. Przez kilka miesięcy przetrzymywano ich w Orleanie. Tymczasem brat Zygmunta, Godomar, zgromadził wokół siebie resztki wojsk burgundzkich i nadal prowadził walkę przeciwko Ostrogotom i Frankom. W tej sytuacji Chlodomer, mimo próśb biskupa Awita, postanowił zgładzić Zygmunta, symbol oporu Burgundczyków. Rozkazał przewieźć całą rodzinę do podorleańskiej wioski Saint-Peravy-la-Colombe i wrzucić wszystkich do studni^[4].

Kult

Relikwiarz na relikwie św. Zygmunta z fundacji króla Zygmunta I z katedry wawelskiej na pastelu Leona Wyczółkowskiego z cyklu Skarbiec wawelski

Tradycja zachowała w pamięci Zygmunta jako króla pobożnego. Chętnie porównywano go z królem Dawidem, który dopuścił się zbrodni, ale odpokutował swój grzech. Św. Grzegorz z Tours nazywa św. Zygmunta męczennikiem. Jako taki też odbiera cześć.

Relikwie

Ciało św. Zygmunta przeniesiono do kościoła opactwa św. Maurycego. Do dnia dzisiejszego spoczywa ono tam w kosztownym i artystycznym sarkofagu. Część relikwii złożono w osobnym relikwiarzu, by je można było wystawić i nieść w czasie procesji. W wieku XIV i XV św. Zygmunt należał do najpopularniejszych świętych Europy, jako wzór cnót rządzących, i jako taki czczony przez domy królewskie Luksemburgów i Jagiellonów.

Szczególną czcią otacza św. Zygmunta diecezja płocka. W roku 1166 biskup Werner przywiózł do Płocka z Akwizgranu jako dar cesarza Fryderyka I część czaszki św. Zygmunta. Król polski Kazimierz III Wielki zamówił u złotników krakowskich kosztowną hermę – relikwiarz świętego Zygmunta, popiersie świętego, w którym umieszczono tę relikwię. Hermę zdobi diadem piastowski z XIII w., ozdobiony szafirami, rubinami i perłami.

Patronat

Św. Zygmunt jest patronem m.in. miasta Cremony, wzywanym przez wiernych jako orędownik podczas malarii i przepukliny^[5], a w Polsce:

• parafii i kościoła w Częstochówce (Częstochowa)^[6];
• parafii wojskowej w Jarocinie^[7];
• parafii i kościoła w Kleszczelach^[8];
• parafii i kościoła w Koźlu (Kędzierzyn-Koźle)^[9];
• parafii i kościoła w Królewie^[10];
• parafii i kościoła w Kraszewie^[11];
• parafii i kościoła w Łosicach^[12];
• parafii i kościoła w Opinogórze Górnej^[13];
• miasta Płocka^[5], płockiej parafii katedralnej^[14] i kapituły katedralnej płockiej, która otrzymała od cesarza Maksymiliana w 1518, w czasie wizyty biskupa Erazma Ciołka, herb królów burgundzkich zawierający koronę burgundzką (stał się on herbem jurydyki Kamion należącej do Kapituły - obecnie dzielnica Kamionek w Warszawie). W bazylice płockiej ma osobną kaplicę;
• parafii i kościoła w Pniowie^[15];
• kościoła w Rososze^[16];
• parafii i kościoła w Siennie^[17];
• parafii i kościoła w Słomczynie^[18];
• parafii i kościoła na Starych Bielanach (Warszawa)^[19];
• miasta Szydłowca^[5], parafii, kościoła^[20] i dekanatu;
• kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu (Kraków)^[21];
• parafii i kościoła w Wawrzeńczycach^[22];
• parafii i kościoła w Żelichowie^[23];
• kościoła w Żukowie^[24].

Jego wspomnienie obchodzone jest w rocznicę śmierci 1 maja^[25] (w Polsce wspomnienie św. Zygmunta i imieniny są obchodzone 2 maja).

Ikonografia

W ikonografii atrybutem świętego jest studnia, w której został utopiony. Jest też przedstawiany w stroju królewskim w koronie i z berłem jako władca, albo rzadziej w czerwonym stroju i palmą męczeńską.

Zobacz też

• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• modlitwa za pośrednictwem świętego

Przypisy

1. J.B. Bury, History of the Later Roman Empire. From the Death of Theodosius I to the death of Justianian, vol. 1, Mineola: Dover Publications, 1958, s. 463.
2. B. H. Rosewein, Perennial Prayer at Agaune, [w:] Monks and Nuns, Saints and Outcasts, ed. L. K. Little, Sh. A. Farmer, taż, Ithaca: Cornell University Press, 2000, s. 39-40.
3. Grzegorz z Tours: Historia Franków 3,5
4. Grzegorz z Tours: Historia Franków 3,6
5. Św. Zygmunt I, król i męczennik [online], nasipatroni.pl [dostęp 2020-11-01] .
6. Historia Parafii św. Zygmunta w Częstochowie [online], www.swietyzygmunt.pl [dostęp 2020-11-01] .
7. Kalendarium Parafii św. Antoniego z Padwy w Jarocinie [online], franciszkanie-jarocin.pl [dostęp 2020-11-01] .
8. Zarys historyczny Parafii św. Zygmunta w Kleszczelach [online], Diecezja Drohiczyńska [dostęp 2020-11-01] .
9. Historia Parafii św. Zygmunta i Jadwigi Śląskiej w Koźlu [online], www.parafiakozle.pl [dostęp 2020-11-01] .
10. Historia Parafii Rzymskokatolickiej św. Zygmunta w Królewie [online], opoka.org.pl [dostęp 2020-11-01] .
11. Parafia św. Zygmunta w Kraszewie [online], parafia.com.pl [dostęp 2020-11-01] .
12. Historia Parafii św. Zygmunta Króla w Łosicach [online], Parafia pw. Św. Zygmunta Króla w Łosicach [dostęp 2020-11-01] .
13. Parafia św. Zygmunta w Opinogórze [online], www.facebook.com [dostęp 2020-11-01] .
14. Z dziejów Katedry Płockiej [online], www.katedraplock.pl [dostęp 2020-11-01] .
15. Historia Parafii św. Zygmunta w Pniowie [online], www.parafiapniow.pl [dostęp 2020-11-01] .
16. Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Będkowie [online], Archidiecezja Łódzka [dostęp 2020-11-01] .
17. Parafia św. Zygmunta w Siennie [online], Portal Diecezji Radomskiej, 20 lipca 2017 [dostęp 2020-11-01] .
18. Historia Parafii św. Zygmunta w Słomczynie [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2020-11-01] .
19. Parafia św. Zygmunta w Warszawie (patron) [online], Parafia św. Zygmunta w Warszawie [dostęp 2020-11-01] .
20. Historia Parafii św. Zygmunta w Szydłowcu [online], parafia-szydlowiec.pl [dostęp 2020-11-01] .
21. BolesławB. Przybyszewski BolesławB., Katedra krakowska w XVIII stuleciu, Kraków: Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej, 2012, ISBN 978-83-61793-08-3 , (Biblioteka Kapitulna na Wawelu, t. 3). Brak numerów stron w książce
22. Parafia św. Marii Magdaleny i św. Zygmunta w Wawrzeńczycach [online], www.facebook.com [dostęp 2020-11-01] .
23. Historia Parafii św. Zygmunta w Żelichowie [online], parafiazelichow.pl.tl [dostęp 2020-11-01] .
24. Kościół św. Zygmunta w Żukowie [online], www.parafia-zukowo.pl [dostęp 2020-11-01] .
25. Antonio Borrelli: San Sigismondo. [dostęp 2009-08-27]. (wł.).

Bibliografia

• JerzyJ. Świdziński JerzyJ., Święty Zygmunt – pierwszy król męczennik [online], Prawica.net, 20 czerwca 2007 [dostęp 2012-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-22] .
• Święty Zygmunt, król i męczennik [online], Internetowa Liturgia Godzin [dostęp 2012-04-15]  (pol.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 83551746, 60157523293127031577, 106157640930038220318
• LCCN: no2009032259
• GND: 100407781
• NKC: xx0195090
• BNE: XX5395586
• CANTIC: a19841814

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: biography/Sigismund-king-of-Burgundy
• Treccani: sigismondo-re-dei-burgundi-santo