Płaskorzeźba Jana Ewangelisty z atrybutami (zwój i pióro, orzeł)
Atrybut (łac.attributum) – znak rozpoznawczy bohatera, bóstwa lub też postaci świętego. Są to najczęściej przedmioty, które w jakiś sposób wiążą się z życiem danej postaci, jej działalnością, z historią lub legendą.
Atrybuty stosowano głównie w przedstawieniach religijnych, mitologicznych i alegorycznych w starożytnej Grecji, Rzymie, Egipcie, później w sztuce chrześcijańskiej aż do XIX wieku[1].
W sztuce starożytnej Grecji np. skrzydła symbolizowały bogini Nike, a łuk i strzały Artemidę. W sztuce średniowiecznej przykład może stanowić wieża, często towarzysząca przedstawieniu św. Barbary. Symbolem funkcji przypisywanej przedstawionej postaci jest np. baranek w przedstawieniach Chrystusa jako Dobrego Pasterza lub wiadro z wodą i płonący dom w wizerunkach św. Floriana jako patrona strażaków[2].
Niektóre postaci miały kilka atrybutów np. atrybuty Ateny to: hełm, dzida, tarcza, wrzeciono, gałązka oliwna, sowa; atrybuty św. Katarzyny Aleksandryjskiej to: koło, miecz, książka, korona.
Istnieją atrybuty, które przypisane są wielu postaciom np. skrzydła – Dedalowi, Ikarowi, Nike, Erosowi, Psyche, aniołom.
Oprócz atrybutów indywidualnych, które były najczęściej wykorzystywane w średniowieczu[1], istnieją też ogólne np. gałązka palmy jako symbol męczenników, wieniec laurowy – zwycięstwa, aureola – świętego[2].
Atrybuty umieszczane były w dziełach sztuki pojedynczo lub po kilka[1].
Przypisy
↑ abcKubalska-Sulkiewicz Krystyna, Bielska-Łach Monika, Manteuffel-Szarota Anna: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007
