Szczyrk (gmina w rejencji katowickiej)

Gmina Szczyrk

Amtsbezirk Schirk

wiejska
1941–1945[1]
Państwo	III Rzesza
Kraj związkowy	Górny Śląsk (Provinz Oberschlesien)
Rejencja	katowicka (Regierungsbezirk Kattowitz)
Powiat	bielski (Landkreis Bielitz)
Siedziba	Szczyrk (Schirk)
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gromad (Gemeinde)	8 (1945)
brak współrzędnych

Gmina Szczyrk^{[potrzebny przypis]} (niem. Amtsbezirk Schirk; do 28 lipca 1941 Bystra) – dawna zbiorowa gmina wiejska (Amtsbezirk), funkcjonująca w latach 1941–1945 pod okupacją niemiecką w Polsce. Siedzibą gminy był Szczyrk (Schirk).

Gminę Szczyrk utworzono 29 lipca 1941 z obszaru zniesionej niemieckiej gminy Bystra (Amtsbezirk Bistrai-Nord)^[2] w powiecie bielskim (od 10 października 1939 pod nazwą Landkreis Bielitz)^[3]. Landkreis Bielitz należał do rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz), początkowo należącej do prowincji Śląsk (Provinz Schlesien), a od 18 stycznia 1941 do wyodrębnionej z niej prowincji Górny Śląsk (Provinz Oberschlesien)^[3].

Gmina Szczyrk składała się z obszarów o różnorodnej strukturze (gminy jednostkowe i gminy zbiorowe), należących przed wojną do dwóch różnych powiatów i województw^[2]:

• obszarów należących za II RP do powiatu bielskiego w woj. śląskim z gminami jednostkowymi:
  • zniesiona jednostkowa gmina Bistrai-Nord (Bystra Śląska):
• obszarów należących za II RP do powiatu bialskiego w woj. krakowskim z gminami zbiorowymi:
  • zniesiona zbiorowa gmina Bystra-Wilkowice: gromady Bistrai-Süd (Bystra Krakowska), Butschkowitz (Buczkowice), Fischersdorf (Rybarzowice), Godsiska (Godziszki), Meschna (Meszna), Schirk (Szczyrk) i Wolfsdorf (Wilkowice).

Na początku 1945 gmina Szczyrk składała się z ośmiu gromad (Gemeinden): Bistrai-Nord (Bystra Śląska), Bistrai-Süd (Bystra Krakowska), Butschkowitz (Buczkowice), Fischersdorf (Rybarzowice), Godsiska (Godziszki), Meschna (Meszna), Schirk (Szczyrk) i Wolfsdorf (Wilkowice)^[2].

Jednostka przetrwała do 1945 roku^[4]. Po wojnie gminę zniesiono^[5]; jej obszar „krakowski” utworzył ponownie gminę Bystra-Wilkowice w powiecie bialskim w woj. krakowskim, natomiast w Bystrej Śląskiej ustanowiono zbiorową (lecz jednowioskową), gminę Bystra w powiecie bielskim w woj. śląskim^[6][7]. 1 kwietnia 1946 z gminy Bystra-Wilkowice wyodrębniono wieś Szczyrk, tworząc z niej osobną gminę Szczyrk^[8].

Zobacz też

• gmina Szczyrk (1946–1954)
• gmina Szczyrk (1976–1990)

Przypisy

1. Jednostka poza administracją polską.
2. Amtsbezirk Schirk.
3. Landkreis Bielitz.
4. Gemeindeverzeichnis Landkreis Bielitz – Stand: 1. 1. 1945.
5. Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8.
6. Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
7. Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
8. Dz.U. z 1946 r. nr 53, poz. 302.