PROFILBARU.COM

Pe-2
	Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Zakłady Lotnicze Irkut; Zakłady Lotnicze Rostvertol, Kazańska Fabryka Śmigłowców, Ułan Udejski Zakład Lotniczy
Konstruktor	Władimir Pietlakow
Typ	samolot bombowy i rozpoznawczy
Konstrukcja	dwusilnikowy dolnopłat o konstrukcji metalowej, kabiny zakryte, podwozie chowane w locie
Załoga	trzy osoby
	Historia
Data oblotu	15 grudnia 1940
Lata produkcji	styczeń 1941 – grudzień 1945
Wycofanie ze służby	1950 (ZSRR); 1952 (Polska)
Liczba egz.	11 070
	Dane techniczne
Napęd	2 × 12-cylindrowy silnik widlasty; Klimow WK-105RA
Moc	820 kW (1100 KM)
	Wymiary
Rozpiętość	17,13 m
Długość	12,66 m
Wysokość	4,00 m
Powierzchnia nośna	40,5 m²
	Masa
Własna	5950 kg
Startowa	7536 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	540 km/h; nad ziemią 452 km/h
Prędkość wznoszenia	na wysokość 5000 m:; 7 min
Pułap	8800 m
Zasięg	1315 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	– 4 × km SzKAS kal. 7,62 mm; lub km UBT kal. 12,7 mm; i km UBS kal. 12,7 mm; i 2 × km SzKAS kal. 7,62 mm; – 600–1000 kg bomb
	Użytkownicy
	ZSRR, Finlandia, Polska, Bułgaria, Jugosławia, Czechosłowacja
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pe-2 (ros. Пе-2, potocznie zw. peszka) – trzymiejscowy nurkujący samolot bombowy produkcji ZSRR z czasów II wojny światowej. Samolot został zaprojektowany w Centralnym Biurze Konstrukcyjnym 29. Jego głównym konstruktorem był Władimir Pietlakow.

Pe-2

Początki konstrukcji sięgają prototypu myśliwca wysokościowego WI-100, oblatanego 22 grudnia 1939 roku. W czerwcu 1940 roku zapadła decyzja o zbudowaniu na jego bazie szybkiego bombowca nurkującego PB-100. Konstrukcję przebudowano do postaci bombowca nurkującego PB-100 z trzema członkami załogi w miejsce dwóch, z niehermetyzowaną kabiną, z silnikami dostosowanymi do działania na mniejszych wysokościach i ze zróżnicowanym uzbrojeniem i z komorą bombową. Prototyp PB-100 powstał z przebudowy drugiego WI-100 i oblatany został 15 grudnia, do końca 1940 roku wyprodukowano tylko 2 egzemplarze^[1]. Jeszcze w tym samym miesiącu podjęto decyzję, by PB-100 z niewielkimi zmianami natychmiast skierować do produkcji jako Pe-2. Łącznie w czasie wojny wyprodukowano 11 070 Pe-2 w wersjach: bombowej, rozpoznawczej i szkolnej^[2]. Był on w ten sposób najliczniej występującym samolotem radzieckiego lotnictwa bombowego^[3].

Ze względu na pierwotny projekt samolotu, Pe-2 miał wąski kadłub, niepozwalający na zabranie dużego ładunku bomb do powstałej komory bombowej. W efekcie normalny udźwig wynosił 600 kg, a maksymalny – 1000 kg, jednak w praktyce udźwig wynosił nieco ponad 500 kg^[4]. Samolot miał rozliczne wady: dużą prędkość lądowania, liczne przypadki samozapłonu i niedostateczną stateczność podłużną^[5]. Zaletą była dość wysoka odporność płatowca na uszkodzenia, o ile nie doszło do pożaru paliwa; lepsza niż bombowca SB^[6].

Niezbyt udana była również wersja nocnego myśliwca. Samolot był zbyt słabo uzbrojony (jeden karabin maszynowy 12,7 mm i jeden 7,62 mm), zaś zamontowany radar zajmował tak dużo miejsca, że nie było miejsca dla strzelca-radiotelegrafisty. Urządzenie miało niewielki zasięg i dużą martwą strefę oraz było podatne na zakłócenia z ziemi. W toku użytkowania Pe-2 w charakterze myśliwca nocnego nie osiągnięto żadnych sukcesów^[7].

Konstruktor samolotu Władimir Petlakow zginął 12 stycznia 1942 roku w katastrofie samolotu Pe-2, którym leciał jako pasażer^[8]. Od 29 czerwca 1943 roku głównym konstruktorem samolotu został Władimir Miasiszczew^[6].

Pe-2FT

Pierwotna wersja Pe-2 została od 1942 roku zastąpiona przez Pe-2FT. Nowa maszyna posiadała lepsze uzbrojenie obronne (pojedyncze karabiny maszynowe 7,62 mm w wieżyczce grzbietowej i po każdej stronie belki ogonowej), usunięto z niej podskrzydłowe hamulce aerodynamiczne, zmniejszono przeszklenie przedniej części kadłuba, w lutym 1942 roku zaś możliwe stało się wyposażenie samolotu w mocniejsze silniki. W wyniku dalszych prac rozwojowych powstały takie wersje jak: samolot rozpoznania fotograficznego dalekiego zasięgu Pe-2R, ze zbiornikami o większej pojemności, samolot szkolny UPe-2 z przebudowaną kabiną i podwójnymi przyrządami pilotażowymi, wielozadaniowy samolot myśliwski Pe-3 uzbrojony w działka 20 mm i dwa karabiny maszynowe 12,7 mm na dolnym i górnym stanowisku strzeleckim oraz prowadnice dla pocisków rakietowych 132 mm. Istniało także wiele wersji eksperymentalnych.

Pe-2 był także obiektem doświadczeń z zastosowaniem silników rakietowych od października 1943 r. Osiągnięto prędkość większą o 92 km/godz. od pierwotnej.

Wersje

WI-100 – prototyp myśliwca wysokościowego na bazie którego powstał Pe-2. Uzbrojony był w 2 działka, 3 karabiny maszynowe i ewentualnie 2 bomby po 250 lub 500 kg.
PB-100 – prototyp Pe-2
Pe-2 – pierwsza wersja samolotu
Pe-2FT – ulepszona wersja samolotu
Pe-2R – samolot rozpoznania fotograficznego dalekiego zasięgu
UPe-2 – samolot szkolny (zbudowano 671)^[9]
Pe-2 M-82 – wersja z silnikami gwiazdowymi M-82F (zbudowano 32, lotnictwo otrzymało 24 sztuki)^[10]
Pe-2I – wersja zmodernizowana (zbudowano 5)^[2]
Pe-3 – wielozadaniowy samolot myśliwski, który powstał na bazie Pe-2

W muzeach

Polska
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie – Pe-2FT
Rosja
- Centralne Muzeum Sił Lotniczych Federacji Rosyjskiej w Monino pod Moskwą
Bułgaria
- Narodowe Muzeum Lotnictwa w Krumowie
Norwegia – kabina Pe-2FT

Zobacz też

katastrofa samolotu Pe-2FT w Poznaniu

Przypisy

↑ Sztemienko 1969 ↓, s. 36.
↑ ^a ^b Cieślak 2018 ↓, s. 33-35.
↑ Sołonin 2009 ↓, s. 304.
↑ Sołonin 2009 ↓, s. 266.
↑ Sołonin 2009 ↓, s. 265.
↑ ^a ^b Cieślak 2018 ↓, s. 29.
↑ Grupa Rekonstrukcji Historycznej FESTUNG BRESLAU [online], www.festungbreslau.wroclaw.pl [dostęp 2017-11-25] .
↑ Stefan Przesmycki: Bombardowanie Lublina przez lotnictwo sowieckie 11 maja 1944. 2009. ISBN 978-83-925400-8-3.
↑ Cieślak 2018 ↓, s. 39-40.
↑ Cieślak 2018 ↓, s. 37.

Bibliografia

Krzysztof Cieślak. Petliakow Pe-2. Wersje bombowe z lat 1943-1945. „Technika Wojskowa Historia”. Nr 5/2018, s. 28-41, październik 2018. Magnum X. ISSN 2080-9743.
Mark Sołonin: Na uśpionych lotniskach. Poznań: 2009. ISBN 978-83-7510-258-1.
Sergiej Sztemienko: Sztab generalny w latach wojny. Warszawa: 1969.