Moc

Moc – skalarna wielkość fizyczna określająca pracę wykonaną w jednostce czasu przez układ fizyczny. Z definicji, moc określa wzór^[1]:

${\displaystyle P={\frac {W}{t}},}$

gdzie:

${\displaystyle P}$ – moc,

${\displaystyle W}$ – praca,

${\displaystyle t}$ – czas.

Wzór ten jest prawdziwy, gdy praca wykonywana jest w tym samym tempie (nie zmienia się w czasie). W przeciwnym wypadku powyższy wzór będzie określał moc średnią. Aby obliczyć moc chwilową, należy skorzystać z innego wzoru:

${\displaystyle P={\frac {\mathrm {d} W}{\mathrm {d} t}}.}$

Moc mechaniczną można także obliczyć ze wzoru:

${\displaystyle P=Fv,}$

gdzie:

${\displaystyle P}$ – moc,

${\displaystyle F}$ – siła działająca na ciało (np. siła ciągu),

${\displaystyle v}$ – prędkość ciała.

Moc może być również definiowana jako prędkość emisji energii (na przykład dla źródła światła, anteny, głośnika). Wzór na moc (przy stałym tempie emisji) przybiera wówczas postać:

${\displaystyle P={\frac {E}{t}},}$

gdzie ${\displaystyle E}$ jest energią emitowaną w czasie ${\displaystyle t.}$

Specyficzne zagadnienie mocy fizycznej w odniesieniu do człowieka i zwierząt omówione jest w haśle: silnik żywy.

W elektryczności

Moc urządzeń elektrycznych wyraża się iloczynem natężenia przepływającego przez nie prądu ${\displaystyle I}$ i napięcia elektrycznego ${\displaystyle U,}$ do którego urządzenie jest włączone

${\displaystyle P=U\cdot I.}$

Straty mocy

Straty względem mocy zależą od przesyłanej mocy, przekroju poprzecznego żyły, długości przewodu oraz napięcia. Straty procentowe mocy można obliczyć ze wzoru^[2]:

Dla obwodów jednofazowych:

${\displaystyle \Delta U_{\%}={\frac {200\cdot P\cdot l}{\gamma \cdot S\cdot U_{f}^{2}}}}$

gdzie:

${\displaystyle \Delta U_{\%}}$ – Strata procentowa mocy

${\displaystyle P}$ – moc czynna [W]

${\displaystyle l}$ – długość przewodu [m]

${\displaystyle \gamma }$ – konduktywność (przewodność, zależy od materiału z jakiego wykonane są żyły przewodu. Dla miedzi – 58,60, dla aluminium – 35,16)

${\displaystyle S}$ – Przekrój poprzeczny żyły [mm²]

${\displaystyle U_{f}}$ – Znamionowe napięcie fazowe (pomiędzy przewodem fazowym, a neutralnym urządzenia) [V]

Dla obwodów trójfazowych:

${\displaystyle \Delta U_{\%}={\frac {100\cdot P\cdot l}{\gamma \cdot S\cdot U_{m}^{2}}}}$

gdzie:

${\displaystyle \Delta U_{\%}}$ – Strata procentowa mocy

${\displaystyle P}$ – moc czynna [W]

${\displaystyle l}$ – długość przewodu [m]

${\displaystyle \gamma }$ – konduktywność (przewodność, zależy od materiału z jakiego wykonane są żyły przewodu. Dla miedzi – 58,60, dla aluminium – 35,16)

${\displaystyle S}$ – Przekrój poprzeczny żyły [mm²]

${\displaystyle U_{m}}$ – Znamionowe napięcie międzyfazowe (faza 1 – faza 2) urządzenia zamiast napięcia fazowego (faza – neutralny) [V]

Jednostka mocy

Jednostką mocy w układzie SI jest wat (W). Moc jest równa 1 wat, jeśli praca 1 dżula wykonywana jest w czasie 1 sekundy

${\displaystyle \mathrm {W={\frac {J}{s}}={\frac {kg\cdot m^{2}}{s^{3}}}} .}$

Często używane wielokrotności:

1 mW = 0,001 W

1 kW = 1 000 W

1 MW = 1 000 000 W

Pozaukładowe jednostki mocy:

• erg na sekundę
• kilogramometr na sekundę
• koń mechaniczny (KM)
• koń parowy (HP)

Zobacz też

Zobacz hasło moc w Wikisłowniku

• moc bierna
• moc chwilowa
• moc czynna
• moc elektryczna
• moc pozorna

Przypisy

1. moc, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-14] .
2. Radek, Wyznaczanie przekroju przewodów cz.2 [online], ElektrykaDlaKażdego.pl czyli Domowa Elektryka bez tajemnic, 20 listopada 2016 [dostęp 2024-02-15]  (pol.).

Kontrola autorytatywna (wielkość skalarna):

• LCCN: sh85105973
• GND: 4167265-3
• NKC: ph333378
• J9U: 987007531664705171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: science/power-physics
• SNL: effekt
• DSDE: effekt