Jest zbudowany na podstawie wcześniejszej konstrukcji tej samej firmy, samolotu CASA CN-235, jednak ze zwiększonym zasięgiem i maksymalną masą przenoszonego ładunku.
Pierwszy prototyp samolotu C-295M wystartował 28 listopada 1997 roku[1].
Polska była pierwszym klientem eksportowym na C-295M. W 2001 roku zamówiono osiem sztuk z opcją na cztery[2]. Siły powietrzne aktualnie posiadają 16 samolotów CASA C-295M. Wyposażone są w najnowocześniejsze systemy nawigacji GPS, radiolokacyjne stacje ostrzegawcze oraz wyrzutnie flar i pasków folii odbijających fale radarowe do zmylania i zakłócania systemów naprowadzania rakiet przeciwlotniczych. Koszt eksploatacji na jedną godzinę lotu według informacji SPRP wynosi 3184 zł. Koszt zakupu takiej maszyny bez dodatkowego wyposażenia to wydatek około 25 milionów dolarów[1].
9 listopada 2012 roku w rejonie Lozère na południu Francji rozbił się algierski C-295M, transportujący sześć osób i ładunek papieru do produkcji banknotów, z Paryża do Al-Bulajda. Nikt nie przeżył[3].
Jedna z maszyn (CASA C-295 M - zakupiona w roku 2007) o numerze bocznym 019 użytkowana przez Siły Powietrzne uległa katastrofie 23 stycznia 2008 o godzinie 19:07 niespełna kilometr od lotniska wojskowego 12. Bazy Lotniczej w Mirosławcu. Na pokładzie było 20 osób, w większości oficerowie wojsk lotniczych. Nikt nie przeżył katastrofy. Oficerowie wracali z Konferencji Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych RP, która odbywała się w Warszawie.
Komisja ustaliła, że na katastrofę wpływ miał m.in. niewłaściwy dobór załogi i jej niewłaściwa współpraca w kabinie, niekorzystne warunki atmosferyczne na lotnisku, brak obserwacji wskazań radiowysokościomierza podczas podejść do lądowania i błędna interpretacja wskazań wysokościomierzy[4].
Użytkownicy
Od 2000 roku EADS CASA (od 2009 Airbus Military, od 2014 Airbus Defence & Space) zakontraktowała 281 samolotów C-295 dla 31 państw, z czego w służbie jest 207 maszyn, dwie utracono, dwa egzemplarze posiada producent[5]. Dziewięć zmontowano na licencji w Indonezji[6]. Samolot oferowany jest w trzech wersjach: transportowy oryginalny C-295M i zmodernizowany C-295W z wingletami, morski patrolowiec C-295MPA Persuader oraz samolot wczesnego ostrzegania C-295AEW. W 2013 roku przetestowano system zrzutu wody umożliwiający zastosowanie jako samolot gaśniczy[7]. W 2016 roku przetestowano także moduł do podawania paliwa, który zamienia C-295 w latającą cysternę[8].
W 2018 i 2020 r. dostarczono dwa prywatne C-295M (rej. 5Y-TMP, 5Y-JUB) zakupione przez przedsiębiorstwo Stellwagen (obecnie Seraph), użytkowane przez DAC Aviation do celów humanitarnych w Afryce[9].
13 C-105A Amazonas (12 C-295M SAR od 2006, 1 C-295W od 2016) - dwanaście samolotów Brazylia zamówiła w 2005 roku. Maszyny znalazły się na stanie dwóch jednostek, 1°/9° Grupo de Aviação (grupy lotniczej) stacjonującej w Manaus i 1°/15° Grupo de Aviação w Campo Grande. 28 lipca 2014 roku Airbus ogłosił, iż podpisano z Brazylią kolejną umowę na dostarczenie następnych trzech maszyn w konfiguracji poszukiwawczo-ratowniczej (SAR)[14].
W 2015 roku zaakceptowano ofertę konsorcjum Airbus i Tata o wartości ok. 2,4 mld USD na 56 C-295M/W dla zastąpienia samolotów Hawker Siddeley HS 748M. Samoloty zmontuje na licencji Hindustan Aeronautics Limited[20].
15 C-295FWSAR / CC-295 Kingfisher (od 2021) W grudniu 2016 C-295W wygrał przetarg na samolot poszukiwaczo-ratowniczy (SAR) dla RCAF z zapotrzebowaniem na 16 sztuk[22].
W 2017 roku Stellwagen, firma zależna od Acasta Enterprises Inc. zamówiła 12 samolotów z przeznaczeniem na leasing[23].
4 C-295W. Według niepotwierdzonych informacji z 2014 roku podczas trwania targów KADEX w Kazachstanie, Uzbekistan zamówił cztery samoloty w wersji C-295W z zamontowanymi wingletami na końcach skrzydeł, zmniejszającymi zużycie paliwa i poprawiającymi parametry lotu. Maszyny zastąpiły pamiętające jeszcze czasy Związku Radzieckiego samoloty An-26. Pierwszy z zamówionych C-295W został oblatany przez Airbusa 25 czerwca 2015 roku. Uzbekistan nie życzył sobie, aby informacja o zakupie dotarła do opinii publicznej. Dopiero dziewiczy lot pierwszego z zamówionych samolotów ujawnił oficjalnie zamówienie[28]. Dwa samoloty dla nieujawnionego klienta dostarczono do końca 2015 roku, a dalsze dwa w pierwszej połowie 2016 roku.
Wojska Lądowe Królestwa Tajlandii
2 C-295W (zamówiono 3). Tajlandia w czerwcu 2016 roku odebrała jeden C-295W dla wojsk lądowych[29]
Wietnamskie Ludowe Siły Powietrzne
Wietnam rozpoczął proces wymiany wiekowej i wyeksploatowanej floty samolotów transportowych typu An-24 i An-26 zamawiając trzy maszyny C-295, początkowo informowano, iż zamówienie ma objąć pięć nowych samolotów. 4 maja 2015 roku przybył do Wietnamu ostatni z zamówionych C-295 realizując tym samym kontrakt[30].