Patras

Patras

Πάτρα

Panorama Patras od strony morza
Państwo	Grecja
Administracja zdecentralizowana	Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie
Region	Grecja Zachodnia
Jednostka regionalna	Achaja
Gmina	Patras
Data założenia	14 p.n.e.
Zarządzający	Konstandinos Peletidis↗
Wysokość	0-10 m n.p.m.
Populacja (2011) • liczba ludności	260 308
Nr kierunkowy	2610
Kod pocztowy	26x xx
Tablice rejestracyjne	AX, AZ
Położenie na mapie Grecji Patras
38°15′N 21°44′E
Strona internetowa

Patras (nowogr. Πάτρα, Patra; gr. staroż. Πάτραι, Pátrai) – trzecie pod względem wielkości miasto Grecji (największe na Peloponezie), w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, siedziba administracyjna regionu Grecja Zachodnia, jednostki regionalnej Achaja oraz gminy Patras. W 2011 roku liczyło 167 446 mieszkańców^[1]. Leży nad Zatoką Patraską, drugi co do wielkości grecki port morski (po Pireusie). Posiada połączenia promowe z Wyspami Jońskimi i Włochami (Ankoną, Brindisi, Bari, Triestem i Wenecją). Dworzec kolejowy przy centralnym Molo św. Mikołaja (nowogr. Αγίου Νικολάου). Araxos National Airport (Krajowy Port Lotniczy „Araksos”), 33 km na zachód-południowy zachód, na przylądku Araksos).

Kultura, nauka i zabytki

Monumentalna neobizantyjska bazylika archikatedralna św. Andrzeja. Uniwersytet Patraski (ponad 24 000 studentów na 22 wydziałach, kampus w dzielnicy Rion), Teatr Miejski Apollon (kopia mediolańskiej La Scali, proj. Ziller). Miasto słynie z barwnej ulicznej parady, uroczyście kończącej karnawał, oraz latem, z antycznych przedstawień teatralnych. Na górnym (starym) mieście dominuje średniowieczny zamek bizantyjski (z około VI wieku), natomiast w bliskim sąsiedztwie, z czasów starorzymskich zachował się odeon (160 p.n.e.), stadion i akwedukt. W mieście liczne pomniki, m.in. hiszpańskiego pisarza M. de Cervantesa, autora powieści Don Kichot i uczestnika bitwy pod Lepanto. W miejscowości znajduje się latarnia morska i muzeum archeologiczne.

Historia

Miasto (Colonia Aroe Augusta) założył w 14 p.n.e. cesarz rzymski Oktawian August, osiedlając weteranów i częściowo ludność grecką z Achai i Lokrydy Ozolskiej. W II wieku n.e. miasto było ośrodkiem produkcji tkanin lnianych. W VI wieku najpierw kataklizm trzęsienia ziemi, a później najazd Słowian i Awarów zadają miastu dotkliwe szkody. Na początku IX w. cesarz bizantyjski Nicefor I Genik nadaje Patrze tytuł metropolii, w 2. połowie tego wieku w mieście znajdowała się także mennica. Długie lata panowania Wenecjan i Turków przyczyniło się do wyniszczenia miasta i Peloponezu. W 2. połowie XIX w. Patras zasłynęło z destylarni koniaków.

Święty Andrzej

W czasach Nerona, po Zesłaniu Ducha Świętego, przybył do Patras św. Andrzej (nowogr.: Αγίου Ανδρέα), aby szerzyć chrześcijaństwo. Nauczał w Poncie i Bitynii (zachodnia Turcja) oraz w Tracji (Bułgaria), Scytii (dolny bieg Dunaju) i Grecji, gdzie, tu, w Patras, w 65 lub 70 został aresztowany i skazany na ukrzyżowanie głową w dół, na krzyżu w kształcie litery "X" (X od Χριστός - Chrystus; stąd krzyż św. Andrzeja). Wyrok męczeńskiej i haniebnej śmierci, św. Andrzej przyjął z wielką radością, bowiem cieszył się niezmiernie, że umrze na krzyżu jak Jezus. Liturgia bizantyjska określa św. Andrzeja przydomkiem Protokleros^[2] ("pierwszy powołany", gdyż obok św. Jana, pierwszy został przez Chrystusa wezwany na Apostoła). Achajów rozpiera duma, że ich pierwszym metropolitą był św. Andrzej. Po burzliwych dziejach, relikwie głowy apostoła oraz relikwie krzyża, na którym umarł św. Andrzej są przechowywane w prawosławnej bazylice archikatedralnej, ukończonej w 1974, według tradycji w miejscu kaźni świętego.

Podział administracyjny

Obecnie, jednostki miejskie Rion, Paralia, Messatida oraz Vrachnaiika wchodzą w skład kompleksu miejskiego Patry. Wyłączając ścisłe centrum miasta, do głównych dzielnic Patry zalicza się:

Miasto Patra: Agyia (północ) Agia Sofia (północ) Anthoupoli (północ) Aroi (wschód) Begoulaki (południe) Bozaitika (północ) Eglykada (wschód) Gouva (północ) Ities (południe) Koukouli (wschód) Neo Souli (wschód) Perivola (wschód) Prosfygika (wschód) Psarofai (wschód) Tabachana (wschód) Zarouchleika (południe) Zavlani (północ)

Zespół miejski Rion: Agios Georgios Agios Vasileio Aktaio Ano Kastritsi Arachovitika Kato Kastritsi Psathopyrgos

Zespół miejski Paralia: Paralia Mintilogli Roitika

Zespół miejski Messatida: Ovrya Kallithea Petroto Saravali

Zespół miejski Vrachneika: Vrachnaiika Kaminia Monodendri Tsoukalaiika

Sport

Arena Dimitris Tofalos

Stadion Pampeloponnisiako

Wyścigi gokartów

W mieście istnieje wiele klubów sportowych, które rozgrywają swoje mecze w najważniejszych sportowych greckich ligach. Panachaiki Gymnastiki Enosi, Apollon Patra, E.A. Patra oraz NO Patra są klubami z najdłuższą historią, specjalizując się kolejno w piłce nożnej, koszykówce, siatkówce, oraz piłce wodnej. W mieście zlokalizowany jest Stadion Narodowy Pampeloponnisiako, który w 2004 roku został poddany przebudowie oraz modernizacji.^[3] Od 2009 roku, we wrześniu, w mieście organizowane są wyścigi gokartów.

Patra była w przeszłości miastem gospodarzem kilku międzynarodowych imprez sportowych, takich jak eliminacje Mistrzostw Świata U-19 w Koszykówce Mężczyzn w 1995 roku, Mistrzostwa Europy w Gimnastyce Artystycznej w 1997 roku, Wreslingowe Mistrzostwa Świata w 2001 roku, Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet w 2003 roku, Międzynarodowe Igrzyska Dzieci w 2003 roku, faza grupowa turnieju piłki nożnej na Igrzyskach Olimpijskich w 2004 roku, Mistrzostwa Świata w Gimnastyce Artystycznej w 2007 roku, Mistrzostwa Świata Niesłyszących w Piłce Nożnej w 2007 roku oraz Śródziemnomorskie Igrzyska Plażowe w 2019 roku.

Kluby sportowe
Klub	Dyscyplina	Liga	Stadion	Lokacja	Pojemność	Data utworzenia	Najwyższe miejsce w lidze
Panachaiki G.E.	piłka nożna	Liga Grecka	Stadion Kostas Davourlis	Agyia	11 321	1891	4 (1973)
	Siatkówka	Liga Siatkówki	Panachaiki Indoor Arena		500	1928	8 (2016)
Apollon Patra	koszykówka	Greek Basket League	Apollon Patras Indoor Hall	Perivola	3,500	1926	6 (1986)
E.A. Patras	siatkówka	A2 Ethniki Volleyball	EAP Indoor Hall	Agios Dionyssios	2,200	1927	Mistrzostwo (1938)
NO Patras	piłka wodna	A1 Ethniki Water Polo	NOP Aquatic Centre	Akti Dymeon	3,000	1929	Mistrzostwo (x 8)
Thyella Patras F.C.	piłka nożna	Delta Ethniki	Fotis Aravantinos Stadium	Glafkos	3,000	1930	5 (B Ethniki)
Olympiada Patras	koszykówka siatkówka	Greek A2 Basketball League A2 Ethniki Volleyball	Olympiada Indoor Hall	Taraboura	2,500	1961	8 (2002) 10 (2007)
Promitheas Patras	koszykówka	Greek Basket League	Dimitris Tofalos Arena	Bozaitika	4,500	1985	2 (2019)
Ormi Patras	piłka ręczna	Greek women's handball championship	National Indoor Hall	Koukouli	1,000	2003	Mistrzostwo (x 6)
NE Patras	piłka wodna	A2 Ethniki A1 Ethniki Women's Water Polo	Antonis Pepanos Aquatic Centre	Koukouli	4,000	2006	4 (2009) 4 (x 3)

Galeria

• 
  Archikatedra w Patras, relikwie św. Andrzeja
• 
  Patras, rzymski odeon
• 
  Panorama Patras ze schodów ul. św. Mikołaja
• 
  Patras, Teatr Miejski Apollon
• 
  Patras, latarnia morska
• 
  Karnawał w Patras
• 
  Patras. Molo św. Mikołaja przechodzące w ulicę Aghiou Nikolaou (św. Mikołaja, patrona żeglarzy), nad miastem twierdza akropol, w tle po lewej Masyw Panachajko -
  - (1926 m n.p.m.)
• 
  Patras z twierdzy
• 
  Achaja-Clauss, Piwnica Danielisa
• 
  Achaja-Clauss, Piwnica Cesarska, beczki z winem Mawrodafni

Miasta partnerskie

• Ankona (Włochy)
• Banja Luka (Bośnia i Hercegowina)
• Bari (Włochy)
• Bydgoszcz (Polska)
• Canterbury (Australia)
• Debreczyn (Węgry)
• Famagusta (Cypr)
• Gjirokastra (Albania)
• Kiszyniów (Mołdawia)
• Krajowa (Rumunia)
• Limassol (Cypr)
• Reggio di Calabria (Włochy)
• Saint-Étienne (Francja)
• Brindisi (Włochy)

Ludzie związani z Patras

Przypisy

1. Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός
2. Św. Andrzej Apostoł - patron parafii. Parafia rzymsko-katolicka pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Poznaniu. [dostęp 2013-11-18].
3. GeorgeG. Xenides GeorgeG., Παμπελοποννησιακό Εθνικό Στάδιο Πατρών, Stadia.gr [dostęp 2019-06-28] . Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S., Historia Grecji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03816-6
• Ellingham M., Dubin M., Jansz N., Fisher J., Grecja. Praktyczny przewodnik, Pascal, Bielsko-Biała 2000, ISBN 83-87696-97-8
• Grecja kontynentalna. Przewodnik Wiedzy i Życia, pod red. M.Dubina, Wiedza i Życie, Warszawa 1999, ISBN 83-7184-905-2

Linki zewnętrzne

• Strona WWW miasta. patras.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-13)].

Kontrola autorytatywna (miasto liczące ponad 100 tysięcy mieszkańców):

• VIAF: 129029351
• LCCN: n82106250
• GND: 4115867-2
• BnF: 13505965q
• SUDOC: 050189484
• NKC: ge383678
• J9U: 987007555270305171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3955041
• Britannica: place/Patrai
• Universalis: patras
• SNL: Patra
• Catalana: 0049431
• DSDE: Patras