Grobowiec Bujwidów na cmentarzu Rakowickim w KrakowieTablica upamiętniająca Odona Bujwida na ścianie kamienicy, gdzie znajduje się Muzeum Odona Bujwida. Adres:ul. Lubicz 34 m. 8A Kraków
Odo Bujwid (pierwszy od prawej) w towarzystwie marsz. Józefa Piłsudskiego i jego rodziny. Sulejówek, rok 1925Julia Isbrücker-Dirksen i Odo Bujwid podczas wycieczki do Pompejów. 27. Światowy Kongres Esperantystów w Rzymie, 1935 r.
Urodzony w Wilnie wywodził się ze zubożałej szlachty litewskiej. Syn Feliksa i Berty z Danów[5]. Jego ojciec przeniósł się do Warszawy i jako urzędnik pracował w magistracie. Na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim studiował medycynę, a przygotowanie fachowe do specjalizacji bakteriologicznej zdobył w Berlinie u Roberta Kocha i w Paryżu w instytucie Ludwika Pasteura. W Warszawie założył pierwszy w Polsce instytut zapobiegania wściekliźnie[5] oraz stacje badania produktów spożywczych.
W 1893 Rada Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego zaproponowała mu objęcie nowo utworzonej katedry higieny. Bujwid przeniósł się do Krakowa, mimo że konserwatywne grupy uniwersyteckie z rezerwą i niechęcią odnosiły się do nowych prądów przyrodniczo-naukowych propagowanych przez przybysza z Kongresówki. Od początku rozwinął niezwykle intensywną działalność naukową, a ponadto stworzył w Krakowie drugi na terenie kraju zakład szczepień pasteurowskich.
Obok publikowania licznych rozpraw naukowych, aktywnie pracował społecznie. W 1896 wybrany radnym m. Krakowa[5], przyczynił się do założenia wodociągów i sieci kanałów w mieście. Był zwolennikiem upowszechnienia oświaty, współtwórcą miejscowego III koła Towarzystwa Szkoły Ludowej, organizatorem – wraz z żoną – pierwszego gimnazjum żeńskiego, popierał walkę kobiet o dopuszczenie do studiów uniwersyteckich. Przyciągał do siebie młodych ludzi o nowoczesnych poglądach, a jego dom stał się ogniskiem skupiającym przedstawicieli postępowej inteligencji krakowskiej. W okresie międzywojennym był członkiem Rady Przybocznej Prezydenta oraz w latach 1931–1933 Tymczasowej Rady Miejskiej. Propagował język esperanto, został honorowym członkiem Polskiego Klubu Esperanckiego, a także inicjatorem utworzenia Towarzystwa Polsko-Jugosłowiańskiego. W swoim domu przy ulicy Lubicz 34 założył wytwórnię surowic i szczepionek, która w czasie okupacji niemieckiej dostarczała ludności polskiej szczepionek przeciwko durowi plamistemu. Obecnie znajduje się tam muzeum.
Odo Bujwid był człowiekiem niezwykle pracowitym i zorganizowanym. Jak napisała jego córka Jadwiga Demlowa: „Nie znosił lenistwa, marnotrawstwa, był wrogiem zaciętym picia wódki, palenia papierosów, gry w karty i przebywania w knajpach”.
Zainteresowany ideą rotariańską był inicjatorem założenia Krakowskiego Klubu Rotary, był jego prezesem[6], tworząc organizację z wielkim zaangażowaniem, zapraszając do komitetu organizacyjnego znanych sobie i zaprzyjaźnionych ludzi: Juliusza Dunikowskiego i Tadeusza Dyboskiego.
W wieku 75 lat, po śmierci żony zaczął pisać dziennik, najpierw w postaci listów do żony, później w formie klasycznych zapisków[7].
Odo i Kazimiera Bujwidowie zaangażowali się w odnowę Zamku na Wawelu w 1921 roku, w zamian za to odwdzięczono się im cegiełką pamiątkową
Najmłodszy z rodzeństwa – Jan (1899–1984) kapitan piechoty rezerwy Wojska Polskiego, inżynier[16]. Od 30 października 1916 służył w 2. oddziale karabinów maszynowych 1 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Przed II wojną światową był znanym hodowcą bydła, naukowcem oraz wybitnym treneremwioślarstwa (przed II wojną światową trenował m.in. mistrzów Europy i medalistów olimpijskich Rogera Vereya i Jerzego Ustupskiego, potem był twórcą wrocławskiego powojennego wioślarstwa i trenerem olimpijczyków z AZS Wrocław). W czasie kampanii wrześniowej 1939 był dowódcą 3. kompanii ckm 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej. W czasie okupacji niemieckiej był żołnierzem Armii Krajowej[17].
↑Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswylu za Rok ...., 1899, s. 8.
↑ abcStanisławS.ŁozaStanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 84.
↑OdoO.BujwidOdoO., Osamotnienie: pamiętniki z lat 1932–1942, DanutaD.Jarosińska, TadeuszT.Jarosiński, Kraków: Wyd. Literackie, 1990, ISBN 83-08-01810-6, OCLC69499981. Brak numerów stron w książce
↑Jan Szarek, Senior hodowców polskiego bydła czerwonego mgr inż. Jan Bujwid (1899–1984) – człowiek mocny, twórczy i szlachetny, Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 1: 192–199.
.jpg)
.jpg)
