Z chorobami bakteryjnymi ludzie spotykali się od dawna. Również wiele zjawisk związanych z mikrobami było znanych już w Starożytności. Jednak brak wiedzy na temat bakterii sprawił, że były one niewytłumaczalne dla ludzi. Arystoteles stworzył hipotezę samorództwa, zgodnie z którą np. myszy miały powstawać ze starych szmat, żaby z mułu, a właściwością mięsa było gnicie.
Samorództwo i poglądy filozofów sprawiły, że choroby uznawano za kary od bóstw, za nieposłuszeństwo. Dopiero Girolamo Fracastoro, kolega Kopernika ze studiów w Padwie w swoim dziele „De contagione” (o zakażeniu) stwierdził, że za choroby odpowiadają „zarodki” (seminaria). Z jego dzieł nie wynika jednak jasno, czy uważał je za organizmy żywe, czy materię nieożywioną.
Bakterie zostały po raz pierwszy zauważone w 1686 roku przez przyrodnika i przedsiębiorcę Antonie van Leeuwenhoek, który obserwował je używając własnoręcznie wykonanego, jednoobiektywowego mikroskopu[1]. Nazwał je „animalcules” i opublikował w serii listów do Royal Society[2].
Ludwik Pasteur w 1859 wykazał, że proces fermentacji jest spowodowany przez wzrost mikroorganizmów, między innymi bakterii (oprócz nich za proces są odpowiedzialne drożdże i pleśń, które nie są bakteriami, a grzybami). Wraz z Robertem Kochem Pasteur od samego początku był zwolennikiem teorii wywoływania chorób przez bakterie[4]. Robert Koch był pionierem w zakresie mikrobiologii medycznej. Pracował nad cholerą, gruźlicą i wąglikiem. W badaniach nad prątkami gruźlicy, Koch ostatecznie potwierdził swoją teorię dotyczącą rozwoju chorób bakteryjnych, za które przyznano mu Nagrodę Nobla w 1905[5]. Ustalił on także pewne reguły, pozwalające sprawdzić czy dana bakteria jest chorobotwórcza, lub czy dana choroba jest wywoływana przez bakterie[6].
Chociaż istnienie bakterii chorobotwórczych było już pewne w XIX wieku, nie było skutecznych lekarstw do walki z nimi[7]. W 1910 roku Paul Ehrlich opracował pierwszy antybiotyk, który nadawał się do zwalczania krętków bladych (Treponema pallidum) wywołujących kiłę[8]. Za swoją pracę otrzymał w 1910 Nagrodę Nobla. Ehrlich był pionierem immunologii w wykorzystywaniu barwników do walki z bakteriami. Jego prace były podstawą do rozszerzania wiedzy o bakteriach i doprowadziły do stworzenia metody barwienia Grama[9].
Istotnym krokiem naprzód w badaniu bakterii było uznanie w 1977 roku przez Carla Woese, że archeowce pochodzą ewolucyjnie od innych organizmów niż bakterie, z którymi nie mają większych powiązań filogenetycznych[10]. Nowa taksonomia oparta była na sekwencji 16S rRNA, co skutkowało podziałem prokariontów na dwie ewolucyjne domeny, w ramach „systemu trzech domen”[11].
W rozwój mikrobiologii włożyli też wiele naukowcy innych dziedzin, np. Ilia Miecznikow w czasie swoich badań nad embriologią i patologią porównawczą zwierząt opisał wpływ mikrobów na ich rozwój.
Przypisy
↑Porter JR., van Leeuwenhoek A. Antony van Leeuwenhoek: tercentenary of his discovery of bacteria. „Bacteriological Reviews”. 40 (2), s. 260–9, czerwiec 1976. PMID: 786250.
↑O’Brien SJ., Goedert JJ. HIV causes AIDS: Koch's postulates fulfilled. „Current Opinion in Immunology”. 8 (5), s. 613–8, październik 1996. PMID: 8902385.
↑Thurston AJ. Of blood, inflammation and gunshot wounds: the history of the control of sepsis. „The Australian and New Zealand Journal of Surgery”. 70 (12), s. 855–61, grudzień 2000. PMID: 11167573.
↑Schwartz RS., Ehrlich P. Paul Ehrlich's magic bullets. „The New England Journal of Medicine”. 350 (11), s. 1079–80, marzec 2004. DOI: 10.1056/NEJMp048021. PMID: 15014180.
↑Woese CR., Fox GE. Phylogenetic structure of the prokaryotic domain: the primary kingdoms. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 74 (11), s. 5088–90, listopad 1977. PMID: 270744. (ang.).
↑Woese CR., Kandler O., Wheelis ML. Towards a natural system of organisms: proposal for the domains Archaea, Bacteria, and Eucarya. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 87 (12), s. 4576–9, czerwiec 1990. PMID: 2112744.
._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg)