Film uważany jest za jedną z najpopularniejszych produkcji Walta Disneya. Choć był reklamowany przez wytwórnię jako pierwszy pełnometrażowy film animowany w historii, w rzeczywistości był pierwszą amerykańską produkcją tego typu, po wymienianych ośmiu innych, z których jako pierwszy nakręcono w Argentynie (El Apóstol z 1917 roku)[2][3].
W 1989 film został jednym z pierwszych 25 filmów wprowadzonych do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako „znaczących kulturowo, historycznie bądź estetycznie”[4].
Fabuła
Królewna ŚnieżkaKrasnoludkiSekwencja „Hej ho!” zanimowana przez Shamusa Culhane’a.
W baśniowej krainie mieszka piękna dziewczyna, nazywana Śnieżką. Pewnego dnia spotyka królewicza Floriana, w którym zakochuje się z wzajemnością[5]. Macocha Śnieżki, Królowa Grimhilda, jest zazdrosna o piękno dziewczyny, dlatego każe jej nosić łachmany i wykonywać najgorsze prace[5][6][7]. Oczekując pochwał, codziennie pyta magicznego zwierciadła o to, kto jest najpiękniejszy w świecie[6]. Gdy słyszy, że to Śnieżka jest najpiękniejsza, wpada w gniew, dlatego wysyła nadwornego myśliwego Humberta, aby zabił dziewczynę w lesie[6][7]. Humbert daruje życie Śnieżce i każe jej uciec w głąb lasu[7]. Dziewczyna zaprzyjaźnia się ze zwierzętami i z ich pomocą znajduje kryjówkę w małej chatce[5][6], której mieszkańcami jest siedmiu krasnoludków pracujących w kopalni: Mędrek, Wesołek, Apsik, Gapcio, Gburek, Nieśmiałek i Śpioszek[6][7][8]. Po powrocie do domu zastają Śnieżkę, a poznawszy jej historię, zgadzają się udzielić jej schronienia w chatce[7].
Królowa Grimhilda, dowiedziawszy się od zwierciadła, że Śnieżka wciąż żyje, wpada w szał i postanawia samodzielnie zgładzić dziewczynę. Za sprawą magicznego napoju przekształca się w garbatą wiedźmę i zatruwa jedno z jabłek, z którym udaje się do chatki krasnoludków, by wręczyć je Śnieżce[6]. Dziewczyna kosztuje owoc, po czym zapada w sen[6]. Krasnoludki odkrywają zwłoki Śnieżki, po czym ruszają w pościg za wiedźmą, która ginie wskutek upadku w otchłań[5]. Chcąc uszanować urodę Śnieżki, krasnoludki organizują dziewczynie pochówek w kryształowym sarkofagu[6]. Pewnego dnia do lasu dociera Florian, który pocałunkiem wybudza Śnieżkę[5]. Para żyje długo i szczęśliwie[6].
Prace nad produkcją filmu rozpoczęto wiosną 1934, kiedy Walt Disney ogłosił realizację kolorowego filmu animowanego, będącego ekranizacją baśni braci Grimm[5]. Początkowo planował nakręcić Królewnę Śnieżkę… jako kolejną część serii krótkometrażowych animacji Głupiutkie symfonie, jednak później zdecydował o stworzeniu filmu pełnometrażowego[10]. Na początku 1935 ukończył zarys scenariusza i harmonogram produkcji filmu[11]. Grafik pracowniczy obejmował podział na trzy ośmiogodzinne zmiany, dzięki czemu produkcja filmu mogła trwać przez całą dobę, siedem dni w tygodniu[12].
Nad filmem pracowało ponad 750 artystów, którzy wykonali w sumie ok. miliona rysunków, z czego w filmie wykorzystano ponad 250 tys. z nich. W czasie prac nad filmem chemicy na podstawie specjalnej formuły przygotowali podstawowe kolory, które mieszali z 1500 innych kolorów i odcieni. W filmie po raz pierwszy została doceniona kamera z szerokim obiektywem, którą wynaleźli, skonstruowali i udoskonalili technicy ze studia Walta Disneya. Dzięki temu animowane sceny nabrały cech trójwymiarowości, a postacie drugoplanowe również mogły być filmowane wieloplanowo. Rysownicy w trakcie prac nad filmem codziennie oglądali nieme komedie Charlie’ego Chaplina i studiowali ruchy komika, by przenieść je na postacie krasnoludków[13]. Z racji stale rosnących kosztów produkcji i wydłużającego się czasu powstawania filmu prezes Bank of America zagroził zawieszeniem kredytowania studia, jednak – poruszony po obejrzeniu gotowych fragmentów filmu – zmienił zdanie i kontynuował wsparcie finansowe[14].
Pomimo nieprzychylnej prasy[5], w grudniu 1937 – po niemal czterech latach – ukończono prace nad filmem[15]. Premiera Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków odbyła się 21 grudnia 1937 w teatrze „Carthay Circle” w Hollywood[15]. Film zebrał pozytywne recenzje krytyków i osiągnął sukces komercyjny[16], przynosząc ogromne wpływy – po uwzględnieniu inflacji pozostaje 10. najbardziej dochodową produkcją filmową. Akademia Filmowa w Hollywood przyznała Disneyowi specjalną nagrodę za „film będący znaczącą innowacją w dziedzinie kinematografii, prezentujący wdzięk i nowatorstwo na płaszczyźnie wspaniałej, nowej rozrywki w zakresie filmu rysunkowego”[17]; złotą statuetkę Oscara i jej siedem miniaturowych kopii wręczyła Disneyowi Shirley Temple[18].
Wersja polska
Za reżyserię polskiej wersji językowej filmu odpowiadał Ryszard Ordyński[19], który przy tłumaczeniu dialogów i tekstów piosenek współpracował z Marianem Hemarem[19]. Nagrania zrealizowano w Warszawie[19], wzięli w nich udział m.in. Maria Modzelewska, Leokadia Pancewiczowa, Seweryna Broniszówna, Janusz Strachocki i Stefan Jaracz[19]. Konsultacji polskim twórcom udzielił Stuart Buchanan, współpracownik Walta Disneya, który użyczył głosu łowczemu leśniczemu w oryginalnej wersji językowej filmu[19]. Pierwsza wersja polska jest trzecim najstarszym zachowanym polskim dubbingiem. Została nagrana w pierwszej połowie 1938[19]. Pełna dokumentacja zaginęła[19] podczas II wojny światowej, a odkryciu twórców dubbingu przysłużyli się internauci, biografowie i eksperci od kina międzywojennego[19].
Pierwszy pokaz filmu w polskiej wersji językowej miał miejsce 5 października 1938 w warszawskimkinie Palladium[20][21][22], tego samego dnia trafiła do kin w kilku innych miastach[19].
W listopadzie 1938 wytwórnia Syrena Electro wydała album zawierający instrumentalne wersje piosenek ze ścieżki dźwiękowej do filmu[19].
Od sierpnia 1992 firma ITI ponownie dystrybuowała film w kinach. Film znalazł się w pierwszej dziesiątce najbardziej oglądanych filmów w polskich kinach z 1992, zajmując ósme miejsce[23]. Film został wydany w Polsce na kasetach wideo i płytach DVD dzięki firmie Imperial Entertainment 2001.
W 2009 wydana została odświeżona wersja filmu z nowo nagranym dubbingiem w języku polskim[19]. W tej wersji film został wydany przez CD Projekt na Blu-Ray.
↑Paweł Sitkiewicz: Małe wielkie kino : film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009, s. 46–47. ISBN 978-83-7453-934-0.
↑Patrick Robertson: Guinnessa Księga Filmu. Małgorzata Tyszowiecka (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 257. ISBN 83-01-11400-2.
.jpg)
