Karl von Frisch
Karl von Frisch (ur. 20 listopada 1886 w Wiedniu, zm. 12 czerwca 1982 w Monachium) – austriacki biolog, zoolog, pionier doświadczeń terenowych w badaniu zwierząt; laureat Nagrody Nobla z fizjologii i medycyny w 1973 roku (wraz z Konradem Lorenzem i Nikolaasem Tinbergenem) za szczegółowy opis sposobu komunikowania się pszczół[1][2].
Życiorys
Syn chirurga i urologa Antona von Frischa (1849–1917) i pisarki Marie von Frisch z domu Exner, siostry Sigmunda Exnera. Pracował jako profesor zoologii w Rostocku, Wrocławiu i Monachium. Od 1925 dyrektor Instytutu Zoologicznego w Monachium. W 1965 roku otrzymał nagrodę imienia fundacji Eugenio Balzana[3].
Jego badania nad pszczołami miodnymi doprowadziły do odkrycia, że owady te posługują się złożonym systemem przekazywania informacji. Prowadząc badania nad porozumiewaniem się pszczół von Frisch stwierdził, że orientacja ruchów okrężnych wskazuje kierunek, w którym znajduje się pokarm. Częstość ruchów odwłoka wskazuje odległość. Wykazał, że pszczoły widzą w świetle ultrafioletowym, a do orientacji w przestrzeni, wykorzystują obserwacje kąta padania promieni słonecznych i polaryzacji światła[2].
Przypisy
Bibliografia
- Beata Tarnowska (red.): Nagrody Nobla, Leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13393-7. Brak numerów stron w książce
XX wiek |
- 1901: Behring
- 1902: Ross
- 1903: Finsen
- 1904: Pawłow
- 1905: Koch
- 1906: Golgi, Ramón y Cajal
- 1907: Laveran
- 1908: Miecznikow, Ehrlich
- 1909: Kocher
- 1910: Kossel
- 1911: Gullstrand
- 1912: Carrel
- 1913: Richet
- 1914: Bárány
- 1919: Bordet
- 1920: Krogh
- 1922: Hill, Meyerhof
- 1923: Banting, Macleod
- 1924: Einthoven
- 1926: Fibiger
- 1927: Wagner-Jauregg
- 1928: Nicolle
- 1929: Eijkman, Hopkins
- 1930: Landsteiner
- 1931: Warburg
- 1932: Sherrington, Adrian
- 1933: Morgan
- 1934: Whipple, Minot, Murphy
- 1935: Spemann
- 1936: Dale, Loewi
- 1937: Szent-Györgyi
- 1938: Heymans
- 1939: Domagk
- 1943: Dam, Doisy
- 1944: Erlanger, Gasser
- 1945: Fleming, Chain, Florey
- 1946: Muller
- 1947: C.Cori, G.Cori, Houssay
- 1948: Müller
- 1949: Hess, Moniz
- 1950: Kendall, Reichstein, Hench
- 1951: Theiler
- 1952: Waksman
- 1953: Krebs, Lipmann
- 1954: Enders, Weller, Robbins
- 1955: Theorell
- 1956: Cournand, Forßmann, Richards
- 1957: Bovet
- 1958: Beadle, Tatum, Lederberg
- 1959: Ochoa, Kornberg
- 1960: Burnet, Medawar
- 1961: Békésy
- 1962: Crick, Watson, Wilkins
- 1963: Eccles, Hodgkin, Huxley
- 1964: Bloch, Lynen
- 1965: Jacob, Lwoff, Monod
- 1966: Rous, Huggins
- 1967: Granit, Hartline, Wald
- 1968: Holley, Khorana, Nirenberg
- 1969: Delbrück, Hershey, Luria
- 1970: Katz, Euler, Axelrod
- 1971: Sutherland
- 1972: Edelman, Porter
- 1973: Frisch, Lorenz, Tinbergen
- 1974: Claude, Duve, Palade
- 1975: Baltimore, Dulbecco, Temin
- 1976: Blumberg, Gajdusek
- 1977: Guillemin, Schally, Yalow
- 1978: Arber, Nathans, Smith
- 1979: Cormack, Hounsfield
- 1980: Benacerraf, Dausset, Snell
- 1981: Sperry, Hubel, Wiesel
- 1982: Bergström, Samuelsson, Vane
- 1983: McClintock
- 1984: Jerne, Köhler, Milstein
- 1985: Brown, Goldstein
- 1986: Cohen, Levi-Montalcini
- 1987: Tonegawa
- 1988: Black, Elion, Hitchings
- 1989: Bishop, Varmus
- 1990: Murray, Thomas
- 1991: Neher, Sakmann
- 1992: Fischer, Krebs
- 1993: Roberts, Sharp
- 1994: Gilman, Rodbell
- 1995: Lewis, Nüsslein-Volhard, Wieschaus
- 1996: Doherty, Zinkernagel
- 1997: Prusiner
- 1998: Furchgott, Ignarro, Murad
- 1999: Blobel
- 2000: Carlsson, Greengard, Kandel
|
---|
XXI wiek |
- 2001: Hartwell, Hunt, Nurse
- 2002: Brenner, Horvitz, Sulston
- 2003: Lauterbur, Mansfield
- 2004: Axel, Buck
- 2005: Marshall, Warren
- 2006: Fire, Mello
- 2007: Evans, Capecchi, Smithies
- 2008: zur Hausen, Barré-Sinoussi, Montagnier
- 2009: Blackburn, Greider, Szostak
- 2010: Edwards
- 2011: Beutler, Hoffmann, Steinman
- 2012: Gurdon, Yamanaka
- 2013: Rothman, Schekman, Südhof
- 2014: E. Moser, M.-B. Moser, O’Keefe
- 2015: Campbell, Ōmura, Tu
- 2016: Ōsumi
- 2017: Hall, Rosbash, Young
- 2018: Allison, Honjo
- 2019: Ratcliffe, Semenza, Kaelin
- 2020: Alter, Houghton, Rice
- 2021: Julius, Patapoutian
- 2022: Pääbo
- 2023: Karikó, Weissman
- 2024: Ambros, Ruvkun
|
---|
|
|