Gubernia tyfliska

Gubernia tyfliska

Тифлисская губе́рния

gubernia
1846–1918
Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Tyflis
Powierzchnia	44 607 km²
Populacja (1897) • liczba ludności	1 051 032
• gęstość	23,6 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba ujezdów	9
Położenie na mapie

Gubernia tyfliska (ros. Тифлисская губерния) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego na Kaukazie, utworzona ukazem Mikołaja I w 1846. Stolicą guberni był Tyflis. Wchodziła w skład Namiestnictwa Kaukaskiego. Istniała do 1918.

Gubernia była położona w centralnej części Kaukazu Południowego. Graniczyła od północy i północnego wschodu z obwodem terskim i obwodem dagestańskim, od zachodu z gubernią kutaiską, na południu z obwodem karskim i gubernią erywańską, na południowym wschodzie i wschodzie z gubernią jelizawietpolską.

Powierzchnia guberni wynosiła w 1897 – 44 607 km² (39 197 wiorst²). Gubernia w początkach XX wieku była podzielona na 9 ujezdów i okręg zakatalski.

Demografia

Ludność, według spisu powszechnego 1897 – 1 051 032 osób – Gruzinów (44,3%), Ormian (18,7%), Azerów (10,2%), Rosjan (7,5%), Osetyjczyków (6,4%), Awarów kaukaskich (3,2%), Greków (2,6%), Turków (2,4%), Ukraińców, Polaków, Niemców, Żydów, Czeczenów, Dargijczyków, Lezginów.

Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897^[1]

Ujezd	Gruzini	Ormianie	Azerowie	Rosjanie	Osetyjczycy	Awarowie	Grecy	Turcy	Ukraińcy	Polacy	Niemcy	Żydzi	Czeczeni	Dargijczycy	Lezgini	inni
Gubernia łącznie	44,3%	18,7%	10,2%	7,5%	6,4%	3,2%	2,6%	2,4%	…	…	…	…	…	…	…	…
achalkalakijski	8,9%	72,3%	9,0%	7,1%	…	…	…	…	…	…	…	…	1,1%	…	…	…
achalcychijski	17,7%	22,0%	18,0%	2,5%	…	…	…	35,1%	…	…	…	…	2,0%	…	…	…
borczałyński	6,1%	36,9%	29,4%	6,3%	…	…	16,6%	…	…	…	1,9%	…	…	…	…	…
goryjski	65,0%	4,0%	…	2,8%	26,2%	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
duszetyjski	73,4%	2,5%	…	1,4%	21,4%	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
Okręg zakatalski	14,7%	2,5%	34,4%	…	…	37,6%	…	…	…	…	…	…	…	…	8,8%	1,2%
sygnachski	82,9%	6,2%	5,2%	4,3%	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
telawijski	85,9%	7,1%	2,8%	1,0%	…	2,6%	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
tianetyjski	88,7%	1,6%	…	1,9%	…	…	…	…	…	…	…	…	…	6,2%	…	…
tyfliski	34,2%	24,7%	5,9%	22,1%	…	…	1,9%	…	1,5%	2,1%	2,3%	1,4%	…	…	…	…

Podział administracyjny guberni

Losy terytorium guberni

Po przewrocie bolszewickim w Rosji i rozpędzeniu Konstytuanty Rosji przez bolszewików, Sejm Zakaukaski proklamował 10 lutego 1918 powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej w której skład weszła gubernia tyfliska. Od 26 maja 1918 Demokratyczna Republika Gruzji. Po podboju Gruzji przez Armię Czerwoną (luty-marzec 1921) w Gruzińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej (od 25 lutego 1921), w tym w latach 1922–1936 w składzie Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej – republiki związkowej ZSRR, w latach 1936–1991 samodzielna republika związkowa ZSRR. Od 1991 niepodległa Gruzja. Okręg Cchinwali jest nieuznanym międzynarodowo quasi-państwem Osetia Południowa kontrolowanym przez Osetyjczyjków wspieranych przez Federację Rosyjską i jej wojsko.

Przypisy

1. Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia tyfliska – ludność według deklarowanego języka ojczystego.

Bibliografia

• Тифлисская губерния Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А.

Encyklopedie internetowe (gubernia):

• БРЭ: 4193535