Eesti Merevägi

Eesti Merevägi

godło Eesti Merevägi
Państwo	Estonia
Siły zbrojne	Estońskie Siły Zbrojne
Data utworzenia	1 lipca 1993
Prefiks	EML
Bandera
Proporzec
Najwyższe dowództwa
Cywilne	prezydent Toomas Hendrik Ilves
Wojskowe	komandor Sten Sepper[1]
Wydzielone części składowe
Miinilaevadivisjon Mereväe staap Mereväebaas[1]

Eesti Merevägi (Estońskie Siły Morskie) – marynarka wojenna Estonii o stałym personelu 330 osób^[2], część estońskich sił zbrojnych.

Historia

Pierwsza niepodległość

Estońskie Siły Morskie (est. Eesti Merejõud^[3] ) zostały utworzone 21 listopada 1918. W ich skład wchodziły na początku jednostki uzyskane po kapitulacji Niemiec oraz zdobyte na flocie bolszewickiej przez Royal Navy, w tym dwa niszczyciele. W połowie lat trzydziestych Estończycy odsprzedali niszczyciele Marynarce Wojennej Peru, zamówili zaś w zamian dwa podwodne stawiacze min typu Kalev. W latach międzywojennych marynarka estońska współpracowała głównie z fińską marynarką wojenną, opracowany był też plan przeciwdziałania Flocie Bałtyckiej Związku Radzieckiego^[4] [5] .

Sowiecka okupacja

Po aneksji Estonii przez Związek Radziecki jej okręty zostały wcielone do Radzieckiej Marynarki Wojennej, zaś NKWD rozpoczęło stopniowe aresztowania, zsyłki i rozstrzeliwania oficerów estońskich służących w marynarce. Na jednostkach pozostawiono część estońskiej załogi, uzupełniając etaty radzieckimi marynarzami i oficerami^[6]. Pod sowiecką banderą okręty brały udział w II wojnie światowej, walcząc przeciwko siłom morskim Niemiec i Finlandii, ich główną akcją bojową była ewakuacja Tallinna. Wiele z poestońskich okrętów przetrwało działania wojenne^[7]. Kanonierka „Pikker” została przebazowana do Sewastopola, gdzie służyła jako jacht dla przywódców ZSRR, a następnie, do 1972 roku, jako okręt badawczy Uniwersytetu Moskiewskiego^[8] , zaś okręt podwodny „Lembit” przetrwał cały okres sowieckiej okupacji^[9].

Po odzyskaniu niepodległości

Ogłoszenie niepodległości przez Estonię nie zakończyło obecności Floty Bałtyckiej – baza morska w Tallinnie była zajmowana przez siły rosyjskie do 31 sierpnia 1994 roku. Pierwszym okrętem w niepodległej Estonii, na którym podniesiono narodową banderę był „Lembit”. Stało się to 27 kwietnia 1992 roku, ponad 55 lat po jego wodowaniu. Estończycy siłą zajęli okręt muzealny, obawiali się bowiem, że zostanie pocięty przez Rosjan i zezłomowany. Eesti Merevägi została formalnie reaktywowana 1 lipca 1993 roku. Poza okrętem muzealnym Eesti Merevägi nie posiadało żadnych jednostek, rozpoczęto więc starania o wykupienie niektórych okrętów Floty Bałtyckiej za pośrednictwem prywatnych firm. Wycofujący się Rosjanie nie byli jednak skłonni do dzielenia się z Estończykami – zatopili 10 jednostek oraz uszkodzili najważniejsze wyposażenie i systemy w porcie. Uszkodzony został też wykupiony kuter patrolowy „Grif” (proj. 1400), który jednak udało się Estończykom wyremontować. Estonia otrzymała część swoich okrętów w darze od państw z basenu Morza Bałtyckiego – tak na przykład Niemcy podarowały jej dwa trałowce typu Kondor, przemianowane na „Sulev” i „Imanta”. Od Danii Estonia dostała najpierw kuter patrolowy „Mallemukken” przemianowany na „Ahti”, a następnie, w 82 rocznicę powstania pierwszej Eesti Merevägi, duży patrolowiec „Beskytteren”. Został on, pod nazwą „Admiral Pitka”, flagowym okrętem marynarki estońskiej. W roku 2004 Dania przekazała Estonii dodatkowo stawiacz min „Lindormen”, który wszedł do służby jako tender nurków „Tasuja”. Najnowocześniejszym nabytkiem Eesti Merevägi są 3 niszczyciele min typu Sandown, zakupione od Wielkiej Brytanii 14 sierpnia 2006 roku^[10].

Organizacja i zadania

Obecnie struktura Eesti Merevägi obejmuje:

1. Mereväe staap – Sztab Marynarki Wojennej
2. Miinilaevadivisjon – Dywizjon Okrętów Przeciwminowych
3. Mereväebaas – Baza Morska^[1] 
   

W ramach marynarki wojennej działał również Kaitseliidu Meredivisjon – Dywizjon Okrętów Patrolowych^[11].

Miinilaevadivisjon

Trzon Eesti Merevägi stanowi obecnie Miinilaevadivisjon – Dywizjon Okrętów Przeciwminowych powołany 15 maja 1997 roku. W jego skład wchodzą 3 niszczyciele min typu Sandown oraz tender nurków „Tasuja”, zabezpieczający działania Tuukrigrupi – Grupy Nurków-Minerów. Zadaniem dywizjonu jest przede wszystkim oczyszczenie terytorialnych wód Estonii z min postawionych w czasie dwóch wojen światowych (ocenia się, że ponad 80 000 min zostało postawionych na Bałtyku)^[1] [12]. Od początku swojej działalności marynarka wojenna usunęła około 850 min^[1] . Dywizjon Okrętów Przeciwminowych współpracuje aktywnie z NATO w ramach Standing NATO Mine Countermeasures Group 1. Dwa okręty dywizjonu pełniły w zespole funkcję jednostki flagowej – „Admiral Pitka” od maja 2005 do marca 2006^[12] oraz „Tasuja” od czerwca 2011 do grudnia 2011^[1] .

Szkolenie

Marynarze i oficerowie Eesti Merevägi szkolili się za granicą między innymi w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Danii, Szwecji i Finlandii^[1] . W 2003 roku otwarto w Tallinnie Centrum Szkolenia Morskiego w celu szkolenia podoficerów^[11]. W Tallinnie znajduje się również Bałtycka Morska Szkoła Łączności, kształcąca studentów z trzech państw bałtyckich. W zamian estońscy nurkowie szkoleni są w Lipawie, w Centrum Szkolenia Nurków^[13].

BALTRON

Floty państw bałtyckich ściśle ze sobą współpracują. Aby usprawnić współdziałanie, 16 kwietnia 1998 został powołany BALTRON – Dywizjon Bałtycki. Jego zadaniem jest wzajemne szkolenie załóg w zakresie niszczenia min i innych operacji morskich. Językiem urzędowym jest angielski, zaś siedziba dowództwa znajduje się w tallińskiej bazie morskiej^[13].

Jednostki

Aktywne

Nazwa	Zdjęcie	Kraj pochodzenia	Klasa i typ	Wodowanie	Wejście do służby	Uwagi
Dywizjon Okrętów Przeciwminowych
EML „Admiral Cowan” (M313)		Wielka Brytania	Niszczyciel min typu Sandown	16 kwietnia 1988[14]	26 kwietnia 2007[11]	okręt flagowy dawny HMS „Sandown” (M101)
EML „Sakala” (M314)		Wielka Brytania	Niszczyciele min typu Sandown	11 maja 1989[14]	24 stycznia 2008[11]	dawny HMS „Inverness” (M102)
EML „Ugandi” (M315)		Wielka Brytania	Niszczyciele min typu Sandown	30 lipca 1992[14]	22 stycznia 2009[11]	dawny HMS „Bridport” (M105)
EML „Wambola” (A433)		Dania	Stawiacz min typu Lindormen	9 września 1977	1 listopada 2016	Eesti Kaitsevägi, 1 listopada 2016

Wycofane ze służby

Nazwa	Zdjęcie	Kraj pochodzenia	Klasa i typ	Wodowanie	Wejście do służby	Wycofanie ze służby	Uwagi
Eskadra okrętów minowych
EML „Tasuja” (A432)		Dania	Stawiacz min typu Lindormen	7 czerwca 1977	12 kwietnia 2006	1 listopada 2016	Eesti Kaitsevägi, 1 listopada 2016
ELM „Admiral Pitka” (A230)[1]		Dania	Fregata patrolowa typu Beskytteren (zmodyfikowanego typu Thetis[15])	29 maja 1975[16]	21 listopada 2000[15]	13 czerwca 2013[17]	była jednostka flagowa, złomowany
EML „Vambola” (M411)[1]		Niemcy	trałowiec typu Kondor II (proj. 65.2/115)		1995	1999	ex niemiecki okręt rozpoznawczy „Komet”
EML „Sulev” (M412)[1]		Niemcy	trałowiec typu Kondor II (proj. 65.2/115)		1995	2000	ex niemiecki okręt rozpoznawczy „Meteor”
EML „Kalev” (M414)[18][1]		Niemcy	trałowiec typu Frauenlob	1966	1997	2004	okręt muzealny
EML „Olev” (M415)[18][1]		Niemcy	trałowiec typu Frauenlob	1966	1997	2004	złomowany
EML „Vaindlo” (M416)[18][1]		Niemcy	trałowiec typu Frauenlob	1966	2001
EML „Wambola” (M311) (były „Cuxhaven”)[19]		Niemcy	trałowiec typu Lindau		2000
EML „Sulev” (M312) (były „Lindau”)[19]		Niemcy	trałowiec typu Lindau		2000
Eskadra okrętów patrolowych
EML „Suurop” (P421)[18]		Finlandia	okręt patrolowy typu R	1956	1999	2006
EML „Ristna” (P422)[18]		Finlandia	okręt patrolowy typu R	1956	1999	2006
EML „Grif” (P401)[15]		Rosja	kuter patrolowy typu Zhuk	1976[19]	1992	27 kwietnia 2001[19]
EML „Leopard” (P402)[19][1]		Rosja	kuter patrolowy typu Zhuk		1992
EML „Sulev” (były „Komet”)[15][1]		Niemcy	trałowiec typu Kondor I		10 stycznia 1994[15]
EML „Ahti” (były „Mallemukken”)[15]		Dania	kuter patrolowy typu Mauygen		1994
Straż Wybrzeża
EML „Torm” (PVL105)[20]		Norwegia	ścigacz rakietowy	1965	1994	2007
EML „Maru” (PVL106)[19]		Finlandia	kuter patrolowy	1964	1995
Pozostałe
„Lembit”		Estonia	podwodny stawiacz min typu Kalev	7 lipca 1936	27 kwietnia 1992	19 maja 2011	okręt muzealny

Przypisy

1. Eesti Kaitsevägi 2014 ↓.
2. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 24.
3. Õun 2014 ↓.
4. Ehlers 2012 ↓.
5. Glock 2008 ↓.
6. Bartelski i Morozow 2014 ↓, s. 45.
7. Ehlers 2012a ↓, s. 48.
8. Malinowski i Myszor 2010 ↓.
9. Bartelski i Morozow 2014 ↓, s. 50.
10. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 24-26.
11. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 26.
12. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 25-26.
13. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 31.
14. Nitka 2003 ↓, s. 69.
15. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 25.
16. Balsved 2005 ↓.
17. Estonian World Review 2013 ↓.
18. Kubiak 2012 ↓, s. 74.
19. Kubiak 2012 ↓, s. 72.
20. Kubiak 2012 ↓, s. 72-73.

Bibliografia

• Eesti Kaitsevägi - Navy. [dostęp 2014-06-06]. (est. • ang.).
• Estonian World Review: Estonian Navy Flagship Admiral Pitka Retired. [dostęp 2014-06-06]. (ang.).Sprawdź autora:1.
• Johnny E. Balsved: Danish Naval History. 2005. [dostęp 2014-06-02]. (ang.).
• Marcin Chała, Dariusz Czajkowski. Siły morskie krajów bałtyckich. „Morze, Statki i Okręty”, s. 24-26,31, 2011. Magnum X. ISSN 1426-529X. 12/2011 (118). (pol.). 
• Andrzej S. Bartelski, Mirosław Morozow. Okręty podwodne Estonii. „Morze, statki i okręty”, s. 38-50, marzec/kwiecień 2014. Warszawa: Magnum X. ISSN 1426-529X. 3/4 2014 (143). (pol.). 
• Krzysztof Kubiak. Eesti Meremuuseum. „Morze, statki i okręty”, s. 70-75, grudzień 2012. Warszawa: Magnum X. ISSN 1426-529X. 12 2012 (129). (pol.). 
• Michał Glock. Fińsko-estońska zapora ze stali i ognia. „Okręty Wojenne”, s. 46-49, 2008. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo „Okręty Wojenne”. ISSN 1231-014X. 3/2008 (89). (pol.). 
• Hartmut Ehlers. Marynarka Wojenna i Paramilitarne Siły Morskie Estonii 1918-1940. „Okręty Wojenne”, s. 46-49, 2012. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo „Okręty Wojenne”. ISSN 1231-014X. 1/2012 (111). (pol.). 
• Andrzej Nitka. Brytyjskie niszczyciele min typu Sandown. „Okręty Wojenne”, s. 66-70, 2003. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo „Okręty Wojenne”. ISSN 1231-014X. Nr 58 (2/2003). (pol.). 
• MatiM. Õun MatiM., Eesti Merejõudude laevu 1918–40, Tallinn: Sentinel, 2014  (est.).