Dwukropek

:

Zobacz hasło dwukropek w Wikisłowniku

Dwukropek ( : ) – znak interpunkcyjny w postaci dwóch umiejscowionych jedna nad drugą kropek (:), stosowany w środku zdania. Dwukropek jest znakiem zapowiadającym nową treść, np. przytoczenie czyjejś mowy, wymienianie terminów, tytułów, obcych zwrotów, wyliczenie osób lub przedmiotów, wprowadzonych zbiorowo – w formie ogólnej – w poprzedniej frazie. Kiedy to możliwe, należy unikać używania dwóch dwukropków w jednym wypowiedzeniu^[1].

Dwukropka używa się m.in.:

• aby wyliczyć różne elementy, np.

  Ten pan lubi następujące zespoły rockowe: The Doors, Led Zeppelin i King Crimson.

• aby wymienić składniki podmiotu szeregowego, np.

  W koszu znajdują się: gruszka, jabłko i śliwki.

• jako element poprzedzający cytowaną wypowiedź (w polskiej interpunkcji), np.

  Powiedziała z obrzydzeniem: „Co ty mi tutaj pokazujesz?!”

• aby oddzielić od zdania nadrzędnego uzupełniające je zdanie podrzędne, wówczas może zastąpić spójnik, np.

Niedźwiedzie, według zoologów, jednak nie mogą latać: nie mają skrzydeł. (Zamiast: ...nie mogą latać, ponieważ nie mają skrzydeł.)

W języku polskim przed dwukropkiem nie stawia się spacji. W języku francuskim dwukropek otoczony jest dwiema spacjami (podobnie znak zapytania, wykrzyknik i średnik)^[2], np. Entre autres :

W języku polskim, podobnie jak w większości języków, w tym w brytyjskiej odmianie języka angielskiego, zdanie podrzędne następujące po dwukropku rozpoczyna się małą literą. W amerykańskim angielskim nie jest to regułą – w zależności od zwyczajów przyjętych w danym wydawnictwie, następująca po dwukropku niezależna myśl może być rozpoczęta wielką literą^[3]. W języku niemieckim wielka litera stosowana jest w każdym zdaniu podrzędnym następującym po dwukropku. W języku niderlandzkim wielką literą rozpoczyna się każdy następujący po dwukropku cytat, nawet gdy nie stanowi on zdania.

Dwukropek w informatyce

W informatyce dwukropek stosuje się, w szczególności w programowaniu, jako:

• część operatora warunkowego, tzw. ternarnego, rodzielający wyrażenia wariantowe, tzn. warunek ? wyr1 : wyr2; np. w języku C, C++, Java, C#, Perl i Ruby;
• element specyfikacji zakresu, tzn. wartość_początkowa:wartość_końcowa, np. w języku Fortran, Python, S-Lang, Matlab, Icon, Snobol;
• symbol rozdzielający etykietę od instrukcji, tzn. etykieta: instrukcja, np. Pascal;
• symbol specyfikacji atrybutów w deklaracji, np. Pascal;
• separator instrukcji, np. Visual Basic;
• część symbolu przypisania, tzn. :=; np. Pascal, Modula 2; lub operatora przypisania, np. Icon, Clipper, PL/M;
• specyfikator formatu wyprowadzenia danej, np. Pascal − procedura write(Liczba:10);;
• specyfikator adresu bezwzględnego, tzn. segment:przesunięcie, np. Pascal;
• operator – instrukcja – definicji nowego operatora w języku Forth, np. : idf ... treść definicji ... ;;
• specyfikator instrukcji skoku w języku Snobol;
• desygnator klasy – podwójny dwukropek: ::; np. C++;
• specyfiator symbolu napędu, w systemach operacyjnych jak CP/M, DOS, Windows, np. A:;
• specyfikator protokołu w adresie internetowym, np. http:, ftp:, gopher:.

W Unikodzie dwukropek występuje w wersji:

Znak	Unicode	Kod HTML	Nazwa unikodowa	Nazwa polska
:	U+003A	: lub :	COLON	dwukropek

Klawiatura komputerowa zgodna z PC (Windows, układ QWERTY)
Esc		F1	F2	F3	F4		F5	F6	F7	F8		F9	F10	F11	F12		PrtSc/ SysRq	ScrLk	Pause/ Break
																	Ins	Home	PgUp		Num	/	*	-
																	Del	End	PgDn		7	8	9	+
																					4	5	6
																		↑			1	2	3	Ent
																	←	↓	→		0		.

Ratio

• Do zapisu skal czy dzielenia w matematyce można użyć też innego podobnego znaku z Unikodu 1.1 U+2236 ∶ RATIO.

Przypisy

1. Ewa i Feliks Przyłubscy: Gdzie postawić przecinek?. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, s. 37 – 46. ISBN 83-214-0129-5.
2. Ari Rafaeli, Book typography, Oak Knoll Press, 2005
3. Grammarly Inc: Grammarly Handbook. [dostęp 2015-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-26)].

Kontrola autorytatywna (znak interpunkcyjny):

• NKC: ph216784

Encyklopedie internetowe:

• SNL: kolon
• Catalana: 0153999
• DSDE: kolon