Dołhobyczów (gmina)

Dołhobyczów

gmina wiejska
Urząd gminy
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	hrubieszowski
TERC	0604022
Siedziba	Dołhobyczów
Wójt	Grzegorz Drewnik (2014)
Powierzchnia	214,19 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	5657[1]
• gęstość	26,6 os./km²
Nr kierunkowy	84
Tablice rejestracyjne	LHR
Adres urzędu: ul. Spółdzielcza 2a 22-540 Dołhobyczów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 26[2][3] Liczba miejscowości 38[3]
Położenie na mapie województwa
50°35′12″N 24°02′01″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Dołhobyczów – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim.

Siedziba gminy to Dołhobyczów.

W roku 2014 otwarto przejście graniczne Dołhobyczów-Uhrynów.

Według danych z 31 grudnia 2010^[4] gminę zamieszkiwało 5787 osób.

Historia

1867–1919

Gmina zbiorowa Dołhobyczów powstała 1 stycznia 1867 w związku z reformą administracyjną Królestwa Polskiego w 1867 roku. Należała do powiatu tomaszowskiego w guberni lubelskiej^[5]. W 1905 roku gminę włączono do powiatu hrubieszowskiego^[6].

1919–1939

W okresie międzywojennym gmina Dołhobyczów należała do powiatu hrubieszowskiego w woj. lubelskim^[7]. 20 października 1933 gminę Dołhobyczów podzielono na 15 gromad (sołectw): Dołhobyczów, Gołębie, Honiatyn, Honiatyn-Kolonia, Horoszczyce, Horoszczyce-Kolonia, Kadłubiska, Mołczany, Oszczów, Pawłowice, Piaseczno, Piaseczno-Kolonia, Podhajczyki, Siekierzyńce i Zaręka^[8].

1939–1944

Podczas okupacji gmina weszła w skład Generalnego Gubernatorstwa, i utworzonego tam dystryktu lubelskiego, nadal w powiecie hrubieszowskim (Landkreis Hrubieszów). Do gminy Dołhobyczów włączono gromady Nuśmice i Uhrynów (przed wojną w gminie Chorobrów w powiecie sokalskim w województwie lwowskim) oraz Wólka Poturzyńska (przed wojną w gminie Poturzyn w powiecie tomaszowskim w województwie lubelskim)^[9].

1944–1954

Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. lubelskiego. Po wojnie w granicach gminy Dołhobyczów pozostały włączone do niej podczas II wojny światowej gromady Nuśmice i Uhrynów z gminy Chorobrów, natomiast gromada Wólka Poturzyńska powróciła do gminy Poturzyn. Ponadto do gminy Dołhobyczów w 1944 roku włączono gromadę Wereszyn, należącą przed wojną do gminy Kryłów w powiecie tomaszowskim, a w latach 1940–1944 do gminy Poturzyn. Wreszcie po wojnie zniesiono cztery gromady (Honiatyn-Kolonia, Horoszczyce-Kolonia, Mołczany i Piaseczno-Kolonia), a utworzono dwie nowe (Dołhobyczów-Kolonia z części gromady Uhrynów i Oszczów-Kolonia z części gromady Oszczów). Ostatecznie powojenna gmina Dołhobyczów składała się z 16 gromad: Dołhobyczów, Dołhobyczów-Kolonia, Gołębie, Honiatyn, Horoszczyce, Kadłubiska, Nuśmice, Oszczów, Oszczów-Kolonia, Pawłowice, Piaseczno, Podhajczyki, Siekierzyńce, Uhrynów, Wereszyn i Zaręka^[10].

W ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku^[11] gromady Nuśmice, Piaseczno, Pawłowice i Uhrynów włączono do Związku Radzieckiego^[12].

1973–

Gminę Dołhobyczów reaktywowano 1 stycznia 1973 w związku z kolejną reformą administracyjną^[13]. Gmina objęła 12 sołectw: Dołhobyczów, Dołhobyczów-Kolonia, Gołębie, Honiatyn, Horoszczyce, Kadłubiska, Oszczów, Oszczów-Kolonia, Podhajczyki, Siekierzyńce, Wereszyn i Zaręka^[14].

Gmina Dołhobyczów w nowej odsłonie obejęła obszar ponad dwukrotnie większy niż przed II wojną światową. Jej składowe należały wówczas:

• do gminy Dołhobyczów w powiecie hrubieszowskim (woj. lubelskie) – Dołhobyczów, Gołębie, Honiatyn, Horoszczyce, Kadłubiska, Oszczów, Podhajczyki, Siekierzyńce, Uśmierz i Zaręka;
• do gminy Poturzyn w powiecie tomaszowskim (woj. lubelskie) – Witków, Wólka Poturzyńska i Żabcze;
• do gminy Waręż (1951–54 Hulcze) w powiecie sokalskim (woj. lwowskie) – Białystok, Chochłów, Dłużniów, Horodyszcze, Hulcze, Kościaszyn, Lipina (bez południowo-zachodniej części), Liski, Liwcze, Majdan, Przewodów, Sulimów i Żniatyn oraz skrawek Waręża (obecnie eksklawa Oszczowa-Kolonii);
• do gminy Bełz (1951–54 Chłopiatyn) w powiecie sokalskim (woj. lwowskie) – Chłopiatyn, Myców, Setniki i Wyżłów;
• do gminy Chorobrów w powiecie sokalskim (woj. lwowskie) – Dołhobyczów-Kolonia i las Rogalszczyzna;
• do gminy Tarnoszyn (1951–54 Ulhówek) w powiecie rawskim (woj. lwowskie) – południowo-zachodnia część Lipiny.

Ponadto współczesna gmina Dołhobyczów nie objęła:

• Piaseczna, Piaseczna-Kolonii i Pawłowic, należących od 1867 do gminy Dołhobyczów, a włączonych w 1951 do ZSRR;
• Nuśmic i Uhrynowa (oprócz Dołhobyczowa-Kolonii i lasu Rogalszczyzna), należących w latach 1940–1951 do gminy Dołhobyczów, a w latach 1934–1940 do gminy Chorobrów, a włączonych w 1951 do ZSRR;
• Wereszyna, należącego w latach 1944–1951 do gminy Dołhobyczów, a w latach 1934–1940 do gminy Kryłów w powiecie tomaszowskim (woj. lubelskie) i w latach 1940–1944 do gminy Poturzyn; obecnie należy on do gminy Mircze w powiecie hrubieszowskim.

Obręb ewidencyjny Myców gminy Dołhobyczów ma specyficzny kształt na południu, gdzie przyjmuje on formę haczyka okalającego od trzech stron Oserdów w powiecie tomaszowskim. W ten sposób cały ciąg granicy wschodniej do jej załamania ku zachodowi na wysokości Oserdowa należy do gminy Dołhobyczów i powiatu hrubieszowskiego^[15]. W miejscu załamania granica państwa styka się z północną przedwojenną granicą miasta Bełz.

W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie zamojskim.

1 stycznia 1992 od gminy Dołhobyczów odłączono część wsi Liski o powierzchni 68,34 ha, włączając ją do gminy Telatyn^[16].

Ochrona przyrody

Na obszarze gminy znajduje się rezerwat przyrody Suśle Wzgórza chroniący stanowisko susła perełkowanego^[17].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[18] gmina Dołhobyczów ma obszar 214,19 km², w tym:

• użytki rolne: 79%
• użytki leśne: 16%

Gmina stanowi 16,87% powierzchni powiatu.

Demografia

Tab. 1. Dane demograficzne z 31 grudnia 2010^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5787	100	2905	50,2	2882	49,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	27,02		13,56		13,46

• Piramida wieku mieszkańców gminy Dołhobyczów w 2014 roku^[1].

Miejscowości

Tab. 3. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy Dołhobyczów, z wyrażeniem ich położenia geograficznego.
Identyfikator SIMC	Nazwa miejscowości	Rodzaj miejscowości	Położenie geograficzne
0886759	Białystok	osada	50°29′34″N 23°56′25″E
0886765	Chłopiatyn	wieś	50°26′51″N 23°58′21″E
0886771	Chochłów	wieś	50°29′25″N 24°01′16″E
0886788	Dłużniów	wieś	50°28′08″N 24°00′47″E
0886794	Dołhobyczów	wieś	50°35′04″N 24°02′01″E
0886819	Dołhobyczów-Kolonia	kolonia	50°34′47″N 24°04′18″E
0886802	Dołhobyczów-Kolonia	osada	50°34′29″N 24°04′46″E
0886831	Gołębie	osada wsi Gołębie	50°38′10″N 24°04′54″E
0886825	Gołębie	wieś	50°38′24″N 24°04′48″E
0886848	Honiatyn	wieś	50°33′55″N 24°04′50″E
0886854	Horodyszcze	wieś	50°30′37″N 24°03′24″E
0886860	Horoszczyce	wieś	50°33′46″N 24°00′09″E
0886883	Hulcze	osada	50°30′03″N 23°59′43″E
0886877	Hulcze	wieś	50°29′53″N 24°00′45″E
0886890	Kadłubiska	wieś	50°35′14″N 24°00′41″E
0887121	Korczunek	kolonia	50°37′24″N 24°02′34″E
0886914	Kościaszyn	osada wsi Kościaszyn	50°31′23″N 23°59′49″E
0886908	Kościaszyn	wieś	50°31′27″N 23°59′26″E
0886920	Lipina	osada	50°28′13″N 23°54′24″E
0886937	Liski	wieś	50°30′20″N 23°57′11″E
0886950	Liwcze	osada	50°30′11″N 24°01′36″E
0886943	Liwcze	wieś	50°30′26″N 24°02′18″E
0886966	Majdan	osada	50°27′52″N 23°57′55″E
0886989	Myców	osada	50°26′31″N 23°59′52″E
0886972	Myców	wieś	50°26′52″N 24°00′06″E
0886995	Oszczów	wieś	50°33′16″N 24°02′37″E
0887003	Oszczów-Kolonia	kolonia	50°32′21″N 24°02′04″E
0887010	Podhajczyki	wieś	50°36′13″N 23°59′57″E
0887032	Przewodów	osada	50°28′27″N 23°55′28″E
0887026	Przewodów	wieś	50°28′18″N 23°56′10″E
0887049	Setniki	osada	50°27′02″N 23°56′34″E
0887055	Siekierzyńce	wieś	50°33′58″N 24°01′48″E
0887061	Sulimów	wieś	50°31′11″N 24°01′47″E
0887078	Uśmierz	osada	50°32′18″N 24°03′44″E
0887084	Witków	wieś	50°35′19″N 23°58′15″E
0887090	Wólka Poturzyńska	osada	50°37′13″N 23°59′48″E
0887109	Wyżłów	wieś	50°27′06″N 24°01′44″E
0887115	Zaręka	wieś	50°37′14″N 24°04′53″E
0887138	Żabcze	wieś	50°32′31″N 24°00′12″E
0887144	Żniatyn	wieś	50°28′43″N 23°58′41″E
Źródła: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls),Dz.U. z 2013 r. poz. 200 oraz Dz.U. z 2015 r. poz. 1636, Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych -2025-04-18

Sołectwa

Chłopiatyn • Chochłów • Dłużniów • Dołhobyczów • Dołhobyczów-Kolonia • Gołębie • Honiatyn • Horodyszcze • Horoszczyce • Hulcze • Kadłubiska • Kościaszyn • Liski • Liwcze • Myców-Wyżłów • Oszczów • Podhajczyki • Przewodów • Setniki • Siekierzyńce • Sulimów • Uśmierz • Witków • Zaręka • Żabcze • Żniatyn^[2]

Sąsiednie gminy

Mircze, Telatyn, Ulhówek. Gmina sąsiaduje z Ukrainą.

Zobacz też

• Piaseczno (obwód lwowski)

Przypisy

1. Gmina Dołhobyczów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. BIP gminy, wykaz sołtysów
3. Urząd Statystyczny w Lublinie
4. [https://web.archive.org/web/20120927033312/http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_ludnosc_stan_struktura_2010.zip Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2010 r. ; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast]. GUS. [dostęp 2015-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-27)]. (pol.).
5. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
6. Archiwa
7. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
8. Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr. 22, poz. 181
9. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
10. Alfabetyczny wykaz gmin Rzeczypospolitej Polski według stanu z dnia 1.I.1949 r. Główny Urząd Statystyczny.
11. Dz.U. z 1952 r. nr 11, poz. 63
12. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005. Brak numerów stron w książce
13. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
14. Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972, Nr 12, Poz. 239).
15. Myców w Geoportalu
16. Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
17. Rejestr rezerwatów przyrody województwa lubelskiego, RDOŚ Lublin stan na 4 czerwca 2012. [dostęp 2014-02-09].
18. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).