Horodło (gmina)

Horodło

gmina wiejska
Urząd gminy w Horodle
Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	hrubieszowski
TERC	0604032
Siedziba	Horodło
Wójt	Krzysztof Bożek
Powierzchnia	130,27 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	5285[1]
• gęstość	40,6 os./km²
Nr kierunkowy	84
Tablice rejestracyjne	LHR
Adres urzędu: ul. Jurydyka 1 22-523 Horodło
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 15[2][3] Liczba miejscowości 15[3]
Położenie na mapie województwa
50°53′40″N 24°02′47″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Horodło – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w ówczesnym województwie zamojskim.

Siedziba gminy to Horodło. Na terenie gminy znajduje się międzypaństwowe drogowe przejście graniczne osobowe do 3,5 t. na Ukrainę Zosin – Uściług (zakole Bugu, na którym umieszczony jest most graniczny, to zarazem najdalej na wschód wysunięty punkt Polski).

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwały 5762 osoby.

Historia

1877–1919

Gmina zbiorowa Horodło powstała w Królestwie Polskim w 1877 roku z obszaru zniesionej gmina Strzyżów. Należała do powiatu hrubieszowskiego w guberni lubelskiej^[5][6][7].

1919–1939

W okresie międzywojennym gmina Horodło należała do powiatu hrubieszowskiego w woj. lubelskim^[8]. 20 października 1933 gminę Horodło podzielono na 15 gromad (sołectw): Bereźnica, Cegielnia, Horodło, Hrebenne, Husynne, Janki, Kobło, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Strzyżów, Zagórnik i Zosin^[9].

1939–1944

Podczas okupacji gmina weszła w skład Generalnego Gubernatorstwa, i utworzonego tam dystryktu lubelskiego, nadal w powiecie hrubieszowskim (Kreis Hrubieszow)^[10].

1944–1954

Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. lubelskiego. W ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku^[11] wschodnią część powiatu hrubieszowskiego włączono do Związku Radzieckiego, przez co gmina Horodło stała się najdalej na wschód wysuniętą częścią Polski z punktem esktremalnym w Komorze nad kolanem Bugu^[12].

Po wojnie w granicach gminy Horodło utworzono dwie nowe gromady – Ciołki (z gromady Kobło) i Rogalin (z gromady Strzyżów), zwiększając tym samy liczbę gromad do 17 w 1952 roku: Bereźnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Husynne, Janki, Kobło, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów, Zagórnik i Zosin^[13][14].

Gmina Horodło została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[15][16].

1973–

Gminę Horodło reaktywowano 1 stycznia 1973 w związku z kolejną reformą administracyjną^[17]. Gmina objęła 15 sołectw: Bereźnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Janki, Kobło-Kolonia (nowe sołectwo), Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów i Zosin^[18]. W skład gminy nie weszły należące do niej przed 1954 rokiem sołectwa Husynne i Kobło (weszły w skład gminy Hrubieszów) oraz sołectwo Zagórnik (weszło w skład gminy Dubienka).

Ochrona przyrody

Na obszarze gminy częściowo znajduje się rezerwat przyrody Liski chroniący naturalnego pochodzenia drzewostan dębowy i dębowo-sosnowy^[19] oraz użytek ekologiczny „Kacapka” obejmujący jezioro Kacapka^[20] i jego otoczenie.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[21] gmina Horodło ma obszar 130,27 km², w tym:

• użytki rolne: 71%
• użytki leśne: 21%

Gmina stanowi 10,26% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5762	100	2924	50,7	2838	49,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	44,2		22,4		21,8

• Piramida wieku mieszkańców gminy Horodło w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Bereżnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Janki, Kobło-Kolonia, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów, Zosin^[2].

Sąsiednie gminy

Białopole, Dubienka, Hrubieszów. Gmina sąsiaduje także z Ukrainą (obwód wołyński, rejon włodzimierski). W Zosinie znajduje się przejście graniczne Zosin–Uściług (ukr. Зосин–Устилуг).

Przypisy

1. Gmina Horodło w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Strona gminy, sołectwa
3. Urząd Statystyczny w Lublinie
4. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
5. Akta gminy Horodło. [dostęp 2008-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
6. Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
7. Powiat hrubieszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 187 .
8. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
9. Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr. 22, poz. 181
10. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
11. Dz.U. z 1952 r. nr 11, poz. 63
12. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005. Brak numerów stron w książce
13. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
14. Dz. Urz. WRN w Lublinie, Nr 3, poz. 7, 1953
15. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
16. Uchwała Nr 8 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu hrubieszowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64)
17. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
18. Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972, Nr 12, Poz. 239).
19. Rejestr rezerwatów przyrody województwa lubelskiego, RDOŚ Lublin stan na 4 czerwca 2012. [dostęp 2014-02-09].
20. O OChK - Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych [online], parki.lubelskie.pl [dostęp 2023-02-21]  (pol.).
21. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).