Polska
lubelskie
hrubieszowski
0604032
Horodło
Krzysztof Bożek
130,27 km²
5285[1]
40,6 os./km²
84
LHR
15[2][3]
15[3]
Horodło – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w ówczesnym województwie zamojskim.
Siedziba gminy to Horodło. Na terenie gminy znajduje się międzypaństwowe drogowe przejście graniczne osobowe do 3,5 t. na Ukrainę Zosin – Uściług (zakole Bugu, na którym umieszczony jest most graniczny, to zarazem najdalej na wschód wysunięty punkt Polski).
Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwały 5762 osoby.
Gmina zbiorowa Horodło powstała w Królestwie Polskim w 1877 roku z obszaru zniesionej gmina Strzyżów. Należała do powiatu hrubieszowskiego w guberni lubelskiej[5][6][7].
W okresie międzywojennym gmina Horodło należała do powiatu hrubieszowskiego w woj. lubelskim[8]. 20 października 1933 gminę Horodło podzielono na 15 gromad (sołectw): Bereźnica, Cegielnia, Horodło, Hrebenne, Husynne, Janki, Kobło, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Strzyżów, Zagórnik i Zosin[9].
Podczas okupacji gmina weszła w skład Generalnego Gubernatorstwa, i utworzonego tam dystryktu lubelskiego, nadal w powiecie hrubieszowskim (Kreis Hrubieszow)[10].
Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. lubelskiego. W ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku[11] wschodnią część powiatu hrubieszowskiego włączono do Związku Radzieckiego, przez co gmina Horodło stała się najdalej na wschód wysuniętą częścią Polski z punktem esktremalnym w Komorze nad kolanem Bugu[12].
Po wojnie w granicach gminy Horodło utworzono dwie nowe gromady – Ciołki (z gromady Kobło) i Rogalin (z gromady Strzyżów), zwiększając tym samy liczbę gromad do 17 w 1952 roku: Bereźnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Husynne, Janki, Kobło, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów, Zagórnik i Zosin[13][14].
Gmina Horodło została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[15][16].
Gminę Horodło reaktywowano 1 stycznia 1973 w związku z kolejną reformą administracyjną[17]. Gmina objęła 15 sołectw: Bereźnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Janki, Kobło-Kolonia (nowe sołectwo), Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów i Zosin[18]. W skład gminy nie weszły należące do niej przed 1954 rokiem sołectwa Husynne i Kobło (weszły w skład gminy Hrubieszów) oraz sołectwo Zagórnik (weszło w skład gminy Dubienka).
Na obszarze gminy częściowo znajduje się rezerwat przyrody Liski chroniący naturalnego pochodzenia drzewostan dębowy i dębowo-sosnowy[19] oraz użytek ekologiczny „Kacapka” obejmujący jezioro Kacapka[20] i jego otoczenie.
Według danych z roku 2002[21] gmina Horodło ma obszar 130,27 km², w tym:
Gmina stanowi 10,26% powierzchni powiatu.
Dane z 30 czerwca 2004[4]:
Bereżnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Janki, Kobło-Kolonia, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów, Zosin[2].
Białopole, Dubienka, Hrubieszów. Gmina sąsiaduje także z Ukrainą (obwód wołyński, rejon włodzimierski). W Zosinie znajduje się przejście graniczne Zosin–Uściług (ukr. Зосин–Устилуг).