Treść tego artykułu od 2014-06 może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Brygada Armii Ludowej „Synowie Ziemi Mazowieckiej”
Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej” – oddziałpartyzanckisformowany w lipcu 1944 rozkazem Dowództwa Głównego AL (z 22 lipca 1944) i dowódcy obwodu (z 10 sierpnia 1944).
W czasie swojej działalności bojowej brygada stoczyła szereg walk. M.in.:
2 sierpnia część sił 1 i 2 batalionów dowodzona przez kpt. Wiśniewskiego i por. Rypińskiego stoczyła walkę z dwoma batalionami zmotoryzowanymi SS w rejonie Okalewka, wychodząc z okrążenia.
6 sierpnia pododdział 5 batalionu „Narew” w miejscowości Gaj w powiecie pułtuskim dowodzony przez ppor. Bolesława Stępniewskiego „Bolka” i ppor. Leonarda Puchtę „Suszkę” zaatakował pluton niemieckich saperów, zabijając 3 z nich, a kilku raniąc; zginął jeden partyzant.
15 sierpnia koło Rogowa 30 żołnierzy z 2 batalionu dowodzonych przez Eugeniusza Kopkę „Jaszczura” stoczyło walkę z obławą żandarmerii. * 17 sierpnia pododdziały 1 i 2 batalionów (w sile po ok. 50 ludzi) działające w powiecie mławskim przeprowadziły 5 akcji zbrojnych, w których rozbito posterunki żandarmerii (zabijając 13 żandarmów), skonfiskowano broń u miejscowych Niemców oraz rozbito wojskową ochronę majątku Radzimowice (zabijając i ranią 14 hitlerowców, w tym starostę).
20 sierpnia 1 i 2 bataliony stoczyły pod Pokrytkami całodzienną walkę z dwoma batalionami SS wspieranymi przez żandarmerię i własowców, artylerię lekką, broń pancerną i lotnictwo, zabijając 15 hitlerowców, a 20 raniąc; AL-owcy stracili 7 zabitych (w tym trzech oficerów – kpt. Czesława Wiśniewskiego, por. Józefa Gumińskiego i ppor. Eugeniusza Kopkę) i 5 rannych.
sierpień-październik 1944 Działający w rejonie lasów koło miejscowości Jednorożec i Parciaki (powiat przasnyski) 3 batalion wspólnie z oddziałami partyzantów sowieckich wykonał 25 akcji zbrojnych, m.in.:
rozbito pluton ochrony sztabu niemieckiego pułku w Romanach, zabijając majora Wehrmachtu i 6 żołnierzy, a 7 raniąc;
w rejonie nadleśnictwa Parciaki rozbito pluton niemieckich saperów, zabijając i raniąc 8 z nich, w tym pułkownika, a 25 rozbrajając;
na odcinku kolejowym Chorzele-Wielbark batalion „Myszyniecki” AL Ignacego Siedlicha wykoleił pociąg wojskowy z transportem broni, amunicji i sprzętu wojennego. Po akcji oddział wycofał się bez strat[2].
26 października stoczono całodzienną walkę z obławą hitlerowską (żandarmów i własowców) w lasach koło Parciaków, zabijając 11 hitlerowców (w tym 4 oficerów) i raniąc ok. 20.
W końcu października część 1 batalionu pod dowództwem por. Rypińskiego wraz z oddziałami sowieckimi został zaatakowany przez batalion szturmowy SS; po dwu i pół godzinie walki oderwano się od nieprzyjaciela, który stracił 7 zabitych i 3 rannych; AL-owcy stracili 6 zabitych i 4 rannych.
Pododdziały brygady kontynuowały działalność bojową do stycznia 1945, atakując transport wojskowy okupanta i tocząc walki z jego pododdziałami policyjnymi i wojskowymi. Ostatnią walkę brygada stoczyła w rejonie Podlasia w powiecie rypińskim, gdzie 10 stycznia 1945 kompania sztabowa dowodzona przez ppor. Włodzimierza Ziemieckiego „Żelaznego” wraz z oddziałem radzieckim zaatakowała pododdział artylerii Wehrmachtu, który stracił 35 zabitych i rannych i uległ rozproszeniu; partyzanci nie ponieśli strat. Zdobyto dwa działa, amunicję i tabory. Po styczniu 1945 większość dotychczasowych żołnierzy brygady wstąpiła do MO.
↑[1]Ryszard Juszkiewicz, Oddziały partyzanckie i wywiadowcze na pograniczu północnego Mazowsza i Prus Wschodnich w: Komunikaty Mazursko-Warmińskie, Numer 3 (1973).
Bibliografia
[przew.] Kazimierz Sobczak: Polski ruch oporu 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07038-5.
Mała Encyklopedia Wojskowa t. I, Warszawa 1967.
Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
