Łobozew – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1939, 1941–1944 i 1952–1954 w województwie lwowskim i woj. rzeszowskim (dzisiejsze woj. podkarpackie). Siedzibą władz gminy był Łobozew (obecnie są to wsie Łobozew Górny i Łobozew Dolny).
Historia
1934–1939
Gminę zbiorową Łobozew utworzono 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie leskim, z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Bóbrka, Daszówka, Łobozew, Sokole, Teleśnica Oszwarowa, Teleśnica Sanna, Ustjanowa i Zabrodzie[3]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w osiem gromad (sołectw) gminy Cisna[4].
Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła gminę wzdłuż Sanu. Zasadnicza częśc gminy Łobozew została włączona do ZSRR, gdzie została zniesiona i włączona do utworzonego 10 stycznia 1940 rejonu ustrzyckiego w obwodzie drohobyckim[5]. Jedynie gromadę Zabrodzie oraz lewobrzeżne fragmenty gromad Bóbrka i Teleśnica Sanna zostały zajęte przez Niemców, wchodząc w skład gminy Wołkowyja w Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa. Gromadę Zabrodzie zachowano, zasilając ją o fragment gromady Bóbrka i większą, aczkolwiek (na skutek przeprowadzenia granicy) pozbawioną siedziby część gromady Solina, natomiast fragment gromady Teleśnica Sanna zintegrowano z gromadą Horodek w gminie Wołkowyja[6].
1941–1944
Rejon ustrzycki przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941 obszar dawnej gminy Łobozew wszedł w skład Generalnego Gubernatorstwa i utworzonego tam nowego dystryktu Galicja, gdzie odtworzono gminę Łobozew w jej oryginalnych granicach. 15 listopada 1941 gminę Łobozew włączono do powiatu sanockiego w dystrykcie krakowskim[7]. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 7150: 917 w Bóbrce, 604 w Daszówce, 1375 w Łobozewie, 414 w Sokolem, 826 w Teleśnicy Oszwarowej, 701 w Teleśnicy Sannej, 1977 w Ustjanowej i 336 w Zabrodziu[8].
Latem 1944, po zajęciu terenów na wschód od Sanu przez Armię Czerwoną, podział obszaru zniesionej gminy Łobozew na Sanie zamanifestował się identycznie co w latach 1940–41. Prawie cały obszar włączono do reaktywowanego rejonu ustrzyckiego w obwodzie drohobyckim w ZSRR. Jedynie gromada Zabrodzie, położona w całości na lewym brzegu Sanu, nie została włączona do ZSRR, wchodząc przejściowo w skład gminy Wołkowyja[9]. W ZSRR zniesioną gminę Łobozew podzielono na sześć rad wiejskich[10]:
- rada wiejska Bóbrka (Бібрська сільська рада) – wieś Bóbrka (Бібрка);
- rada wiejska Daszówka (Дашівська сільська рада) – wieś Daszówka (Дашівка);
- rada wiejska Łobozew (Лобізвянська сільська рада) – wieś Łobozew (Лобізва);
- rada wiejska Sokole (Соколенська сільська рада) – wieś Sokole (Соколе), chutor Bukowina (Буковіна);
- rada wiejska Teleśnica Oszwarowa (Телешнице-Ошварівська сільська рада) – wieś Teleśnica Oszwarowa (Телешница Ошварова), wieś Teleśnica Sanna (Телешниця Сянна);
- rada wiejska Ustjanowa (Устянівська сільська рада) – wieś Ustjanowa (Устянове).
W marcu 1945 wyznaczono ostatecznie granicę państwową z ZSRR, w wyniku czego do Polski przeszła także Bóbrka oraz zachodnie części Łobozewa i Ustjanowej (Łobozew Dolny i Ustjanowa Dolna)[11]. Wszystkie te miejscowości, wraz z Zabrodziem w gminie Wołkowyja, weszły w skład reaktywowanej gminy Olszanica w powiecie leskim po przekazaniu Polsce także rejonu Olszanicy. Zabrodzie i Bóbrka utworzyły gromady w gminie Olszanica, natomiast przedzielone granicą Łobozew i Ustjanowa, jako zbyt małe, włączono odpowiednio do gromad Bóbrka (Łobozew Dolny) i Stefkowa (Ustjanowa Dolna) w gminie Olszanica[12].
1952–1954
Gminę Łobozew reaktywowano ponownie 1 stycznia 1952 w woj. rzeszowskim w ramach umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951. Do Polski włączono wówczas ze zniesionego rejonu ustrzyckiego w ZSRR: Daszówkę, Teleśnicę Oszwarową i Teleśnica Sanną oraz wschodnie części Łobozewa i Ustjanowej (Łobozew Górny i Ustjanowa Górna), które połączono ponownie z ich zachodnimi częściami w Polsce (Łobozewem Dolnym i Ustjanową Dolną). Nowa gmina weszła w skład nowo utworzonego powiatu ustrzyckiego w województwie rzeszowskim[13]. 29 września 1952 obszar gminy podzielno na pięć gromad[14]:
Sokole, należące przed wojną do gminy Łobozew, a po wojnie do ZSRR, weszło w 1952 roku w skład nowej gminy Polana w powiecie ustrzyckim. Natomiast należące przed wojną do gminy Łobozew gromady Zabrodzie i Bóbrka, które powróciły do Polski już w roku 1944 (Zabrodzie[15]) i 1945 (Bóbrka[16]) i odtąd należały do gminy Olszanica w powiecie leskim, pozostały przy gminie Olszanica także po 1952 roku.
30 maja 1953 gromadę Ustianowa podzielona na dwie odrębne gromady: Ustianowa Dolna i Ustianowa Górna[17], a już 21 września 1953 gromadę Ustjanowa Górna wyłączono z gminy Łobozew, włączając ją do gminy Jasień w tymże powiecie[18]. Pod koniec 1953 roku skład gminy Łobozew obejmował zatem gromady: Daszówka, Łobozew, Teleśnica Oszwarowa, Teleśnica Sanna i Ustjanowa Dolna.
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[19]:
Osobny artykuł: Łobozew (gromada).Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[20]. Jej oryginalny obszar sprzed 1939 wszedł w skład gmin: Ustrzyki Dolne (Daszówka, Łobozew Dolny i Górny, Sokole, Teleśnica Oszwarowa, Teleśnica Sanna oraz Ustjanowa Dolna i Górna) i Olszanica (Bóbrka i Zabrodzie)[21].
Przypisy
- ↑ W czasie II wojny światowej i do 1951 przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Po wejściu w struktury administracyjne powiatu ustrzyckiego, którego większość terenów została przyłączona z ZSRR, gmina w 1952 roku w dalszym ciągu nie była podzielona na gromady
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
- ↑ Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
- ↑ Хроніка за 17 січня 1940 року на сайті Інститут історії України НАН України
- ↑ Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940).
- ↑ Dekret o zmianie granic Starostw Powiatowych i Związków Gmin w Okręgu Krakau, z dnia 3 listopada 1941 r. (Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa z dnia 30 listopada 1941 r., Krakau, Nr. 111, str. 659)
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ 1944 рік в історії (history.org.ua)
- ↑ NBUV
- ↑ History 1944
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 448
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie. 1952, nr 12, poz. 55
- ↑ Zabrodzie, jako jedyna gromada gminy Łobozew położona na leweym brzegu Sanu, nie weszła w skład rejonu ustrzyckiego w ZSRR w sierpniu 1944, wchodząc przejściowo w skład gminy Wołkowyja. Po przekazaniu rejonu Olszanicy Polsce w marcu 1945, Zabrodzie weszło w skład rekatywowanej gminy Olszanica.
- ↑ Bóbrka, położona na lewym brzegu Sanu, weszła w sierpniu 1944 w skład rejonu ustrzyckiego w ZSRR, lecz po wyznaczeniu granicy państwowej w marcu 1945 znalazła się ostatcznie po polskiej stronie, gdzie weszła w skład rekatywowanej gminy Olszanica.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie. 1953, nr 5, poz. 33
- ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 202
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
