Cisna (gmina)

Cisna

gmina wiejska
Herb
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leski
TERC	1821022
Siedziba	Cisna
Wójt	Dariusz Wethacz
Powierzchnia	286,89 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	1749[1]
• gęstość	6 os./km²
Nr kierunkowy	13
Kod pocztowy	38-607, 38-608
Tablice rejestracyjne	kiedyś RBI, teraz RLS
Adres urzędu:  Cisna 49 38-607 Cisna
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 7[2][3] Liczba miejscowości 18[3]
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Cisna
Położenie na mapie Polski Cisna
49°13′N 22°20′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Cisna – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie leskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim. Gmina Cisna jest najmniej ludną gminą wiejską w Polsce. Obejmuje środkową część Bieszczadów.

Siedziba gminy to Cisna.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 1665 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 1749 osób^[5].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[6] gmina Cisna ma obszar 286,89 km², w tym:

• użytki rolne: 5%
• użytki leśne: 87%

Gmina stanowi 34,36% powierzchni powiatu.

Gmina Cisna obejmuje środkową część Bieszczadów. W jej południowej części położone jest pasmo graniczne. W części północno-zachodniej obejmuje południowo-wschodnie fragmenty pasm Wysokiego Działu oraz Łopiennika, natomiast w części północno-wschodniej obejmuje południowe stoki Połoniny Wetlińskiej, która jest największym górotworem na obszarze gminy^[7]. Granica gminy biegnie wzdłuż głównego grzbietu połoniny^[7].

44% powierzchni gminy (126,4 km²) obejmuje dorzecze Solinki, a 56% (160,6 km²) dorzecze Wetliny^[8]. Główną rzeką jest Solinka, o długości na obszarze gminy 27 km, a najdłuższą jest Wetlina (32,3 km na obszarze gminy)^[8].

Historia

1934–1939

Gmina zbiorowa Cisna została utworzona 1 sierpnia 1934 w powiecie leskim w województwie lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Buk, Cisna, Dołżyca, Habkowce, Jaworzec, Kalnica ad Cisna, Krywe ad Cisna, Liszna, Łopienka, Łuh, Przysłup, Smerek, Wetlina, Zawój i Żubracze^[9]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w 15 gromad (sołectw) gminy Cisna^[10].

1939–1944

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła powiat leski wzdłuż Sanu. Cała gmina Cisna została zajęta przez Niemców, wchodząc w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa^[11]. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 6674: 353 w Buku, 491 w Cisnej, 394 w Dołżycy, 186 w Habkowcach, 622 w Jaworcu, 331 w Kalnicy, 285 w Krywem, 328 w Lisznej, 376 w Łopience, 212 w Łuhu, 241 w Przysłupie, 869 w Smereku, 1057 w Wetlinie, 284 w Zawoju i 299 w Żubraczem^[12].

1944–1954

Po wojnie gmina znalazła się ponownie w Polsce, w reaktywowanym powiecie leskim. 18 sierpnia 1945 gmina weszła w skład nowego województwa rzeszowskiego^[13].

Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się nadal z 11 gromad: Buk, Cisna, Dołżyca, Habkowce, Jaworzec, Kalnica ad Cisna, Krywe ad Cisna, Liszna, Łopienka, Łuh, Przysłup, Smerek, Wetlina, Zawój i Żubracze^[14]. W 1953 roku utworzona szesnastą gromadę Strubowiska z części gromady Kalnica ad Cisna^[15].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[16]. Jej obszar wszedł w całości w skład nowej gromady Cisna, którą zasilono także o sołectwo Solinka ze zniesionej gminy Wola Michowa, przez co był to rzadki przypadek utworzenia gromady większej niż gmina^[15].

1973–

Gminę Cisna reaktywowano 1 stycznia 1973 w powiecie bieszczadzkim w woj. rzeszowskim w związku z kolejną reformą administracyjną^[17]. Gmina objęła^[18]:

• 7 sołectw: Cisna, Kalnica, Liszna, Przysłup, Smerek, Wetlina i Żubracze,
• 11 obrębów ewidencyjnych: Buk, Dołżyca, Habkowce, Jaworzec, Krzywe, Łopienka, Ług, Roztoki Górne, Solinka, Strzebowiska i Zawój;

Nowa gmina Cisna objęła obszar większy niż w odsłonie sprzed 1954 roku, ponieważ w jej skład weszła część niereaktywowanej gminy Wola Michowa (Solinka i Roztoki Górne)^[14].

W latach 1975–1998 (od 1 czerwca 1975) gmina położona była w województwie krośnieńskim^[19].

Od 1 stycznia 1999 w nowym w województwie podkarpackim i powiecie bieszczadzkim z siedzibą w Ustrzykach Dolnych.

1 stycznia 2002 gmina weszła w skład (wydzielonego z powiatu bieszczadzkiego) powiatu leskiego^[20].

Demografia

Dane z 31 grudnia 2017 roku^[5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	1 749	100	883	50,5	866	49,5
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	6		3,5		2,5

• Piramida wieku mieszkańców gminy Cisna w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Cisna, Kalnica, Przysłup, Smerek, Strzebowiska, Wetlina, Żubracze^[2]

Sąsiednie gminy

Baligród, Czarna, Komańcza, Lutowiska, Solina, od południa słowacki kraj preszowski

Przypisy

1. Gmina Cisna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. BIP gminy,sołectwa
3. Urząd Statystyczny w Rzeszowie
4. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
5. Gmina Cisna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-29] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
6. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
7. Krukar 1996 ↓, s. 7-8.
8. Krukar 1996 ↓, s. 9-10.
9. Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
10. Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
11. Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940).
12. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
13. Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
14. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
15. Uchwała Nr 33/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sanockiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
16. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
17. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
18. Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
19. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 19
20. Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631

Bibliografia

• Wojciech Krukar: Środowisko geograficzne gminy Cisna. W: Stanisław Kryciński: Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Część 2. Gmina Cisna. Warszawa: Wydawnictwo Stanisław Kryciński , 1996. ISBN 83-85531-07-6.