जम्मू आणि काश्मीरचे मुख्यमंत्री

जम्मू आणि काश्मीरचे मुख्यमंत्री مرکزی زیر انتظام ریاست جموں و کشمیر کے وزیر اعلیٰ Chief Minister of The Union Territory of Jammu and Kashmir
जम्मू आणि काश्मीरची राजमुद्रा
भारतीय ध्वजचिन्ह
विद्यमान ओमर फारूख अब्दुल्ला (जम्मू आणि काश्मीर नॅशनल कॉन्फरन्स) १६ ऑक्टोबर २०२४ पासून
शैली	राज्यसरकार प्रमुख
सदस्यता	जम्मू आणि काश्मीर विधानसभा
वरिष्ठ अधिकारी	जम्मू आणि काश्मीरचे राज्यपाल
मुख्यालय	सचिवालय, श्रीनगर
नियुक्ती कर्ता	जम्मू आणि काश्मीरचे राज्यपाल
कालावधी	५ वर्ष
निर्मिती	३० मार्च १९६५
पहिले पदधारक	गुलाम मोहम्मद सादिक
उपाधिकारी	जम्मू आणि काश्मीरचे उपमुख्यमंत्री

जम्मू आणि काश्मीरचा मुख्यमंत्री हा भारताच्या जम्मू आणि काश्मीर सरकारप्रमुख आहे. ३० मार्च १९६५ पूर्वी ह्या राज्याचा मुख्यमंत्री पंतप्रधान (वझीर-ए-आझम) तर राज्यपाल राष्ट्रपती (सद्र-ए-रियासत) ह्या नावाने ओळखले जात असत. जम्मू काश्मीरच्या संविधानात १९६५ साली बदल घडवण्यात आले व वझीर-ए-आझम आणि सद्र-ए-रियासत ही पदे बरखास्त करून मुख्यमंत्री व राज्यपाल पदे निर्माण केली गेली. जम्मू आणि काश्मीरचा राज्यप्रमुख जरी राज्यपाल असला तरी राज्याची सर्व सुत्रे व निर्णयक्षमता मुख्यमंत्र्याच्या व त्याच्या मंत्रीमंडळाच्या हातात असते. जम्मू आणि काश्मीर विधानसभा निवडणुकीमध्ये सर्वाधिक जागा मिळवणाऱ्या राजकीय पक्षाला राज्यपाल सरकारस्थापनेसाठी आमंत्रित करतो. त्या पक्षाच्या विधिमंडळ समितीद्वारे मुख्यमंत्र्याची निवड केली जाते. बहुमत सिद्ध करून मुख्यमंत्री आपल्या पदावर सहा वर्षे राहू शकतो (इतर राज्यांमध्ये मुख्यमंत्रीपद कमाल ५ वर्षांचे असते).

यादी

वझीर-ए-आझम

क्र.	नाव	कार्यकाळ[१] (अवधी)	पक्ष
१	मेहर चंद महाजन	15 ऑक्टोबर 1947 – 5 मार्च 1948 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000142.000000१४२ दिवस)	अपक्ष
२	शेख अब्दुल्ला	5 मार्च 1948 – 9 ऑगस्ट 1953 (&0000000000000005.000000५ वर्षे, &0000000000000157.000000१५७ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स
३	बक्षी गुलाम महंमद	9 ऑगस्ट 1953 – 12 ऑक्टोबर 1963 (&0000000000000010.000000१० वर्षे, &0000000000000064.000000६४ दिवस)
४	ख्वाजा शमशुद्दीन	12 ऑक्टोबर 1963 – 29 फेब्रुवारी 1964 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000140.000000१४० दिवस)
५	गुलाम मोहम्मद सादिक	29 फेब्रुवारी 1964 – 30 मार्च 1965 (&0000000000000001.000000१ वर्ष, &0000000000000030.000000३० दिवस)	भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस

राज्याचे मुख्यमंत्री

क्र.	नाव	कार्यकाळ[१] (अवधी)	पक्ष
१	गुलाम मोहम्मद सादिक	30 मार्च 1965 – 12 डिसेंबर 1971 (&0000000000000006.000000६ वर्षे, &0000000000000257.000000२५७ दिवस)	भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
२	सय्यद मीर कासिम	12 डिसेंबर 1971 – 25 फेब्रुवारी 1975 (&0000000000000003.000000३ वर्षे, &0000000000000075.000000७५ दिवस
३	शेख अब्दुल्ला	25 फेब्रुवारी 1975 – 26 मार्च 1977 (&0000000000000002.000000२ वर्षे, &0000000000000029.000000२९ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	26 मार्च – 9 जुलै 1977 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000105.000000१०५ दिवस)	N/A
(३)	शेख अब्दुल्ला [२]	9 जुलै 1977 – 8 सप्टेंबर 1982 (&0000000000000005.000000५ वर्षे, &0000000000000061.000000६१ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स
४	फारूक अब्दुल्ला	8 सप्टेंबर 1982 – 2 जुलै 1984 (&0000000000000001.000000१ वर्ष, &0000000000000298.000000२९८ दिवस
५	गुलाम मोहम्मद शाह	2 जुलै 1984 – 6 मार्च 1986 (&0000000000000001.000000१ वर्ष, &0000000000000247.000000२४७ दिवस)	आवामी नॅशनल कॉन्फरन्स
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	6 मार्च – 7 नोव्हेंबर 1986 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000246.000000२४६ दिवस)	N/A
(४)	फारूक अब्दुल्ला [२]	7 नोव्हेंबर 1986 – 19 जानेवारी 1990 (&0000000000000003.000000३ वर्षे, &0000000000000073.000000७३ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	19 जानेवारी 1990 – 9 ऑक्टोबर 1996 (&0000000000000006.000000६ वर्षे, &0000000000000264.000000२६४ दिवस)	N/A
(४)	फारूक अब्दुल्ला [३]	9 ऑक्टोबर 1996 – 18 ऑक्टोबर 2002 (&0000000000000006.000000६ वर्षे, &0000000000000009.000000९ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	18 ऑक्टोबर – 2 नोव्हेंबर 2002 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000015.000000१५ दिवस)	N/A
६	मुफ्ती महंमद सईद	2 नोव्हेंबर 2002 – 2 नोव्हेंबर 2005 (&0000000000000003.000000३ वर्षे, &-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० दिवस)	पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी
७	गुलाम नबी आझाद	2 नोव्हेंबर 2005 – 11 जुलै 2008 (&0000000000000002.000000२ वर्षे, &0000000000000252.000000२५२ दिवस)	भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	11 जुलै 2008 – 5 जानेवारी 2009 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000178.000000१७८ दिवस)	N/A
८	ओमर अब्दुल्ला	5 जानेवारी 2009 – 8 जानेवारी 2015 (&0000000000000006.000000६ वर्षे, &0000000000000003.000000३ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)[३]	8 जानेवारी 2015 – 1 मार्च 2015 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000052.000000५२ दिवस)	N/A
(६)	मुफ्ती महंमद सईद	1 मार्च 2015 – 7 जानेवारी 2016 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000312.000000३१२ दिवस)	पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी
–	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	7 जानेवारी 2016 – 4 एप्रिल 2016 (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000088.000000८८ दिवस)
९	मेहबूबा मुफ्ती	4 एप्रिल 2016 - २० जून 2018 (&0000000000000002.000000२ वर्षे, &0000000000000077.000000७७ दिवस)	पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी
-	पद रिकामे[a] (राज्यपाल राजवट)	२० जून २०१८ - १९ डिसेंबर २०१८ (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000182.000000१८२ दिवस)
–	पद रिकामे[a] (राष्ट्रपती राजवट)	२० डिसेंबर २०१८ – ३० ऑक्टोबर २०१९ (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000314.000000३१४ दिवस)

केंद्रशासित प्रदेशाचे मुख्यमंत्री

क्र.	नाव	कार्यकाळ[१] (अवधी)	पक्ष
–	पद रिकामे[a] (राष्ट्रपती राजवट)	३१ ऑक्टोबर २०१९ - १४ ऑक्टोबर २०२४ (&0000000000000004.000000४ वर्षे, &0000000000000349.000000३४९ दिवस)
१	उमर अब्दुल्ला	१६ ऑक्टोबर २०२४ - पदस्थ (&-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.000000० वर्षे, &0000000000000086.000000८६ दिवस)	नॅशनल कॉन्फरन्स

1. राज्यामध्ये राज्यपाल राजवट किंवा केंद्रशासित प्रदेशात राष्ट्रपती राजवट लागू असताना राज्यमंत्रीमंडळ बरखास्त केले जाते. म्हणून मुख्यमंत्र्याचे पद रिकामे राहते. काही वेळा विधानसभा देखील बरखास्त केली जाऊ शकते.^[२]

संदर्भ

1. Prime Ministers and Chief Ministers of Jammu and Kashmir since 1947. General Administration Department, Government of Jammu and Kashmir. Retrieved on 29 April 2014.
2. अंबरीष दिवाणजी. "राष्ट्रपती राजवटीवरील माहिती". Rediff.com. 15 मार्च 2005.
3. Bharti Jain. "Governor's rule imposed in Jammu & Kashmir". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 9 जानेवारी 2015.