Toponimi come Arbanaška e Đjake mostrano una presenza albanese nelle regioni della Toplica e della Morava meridionale (a nord-est del Kosovo contemporaneo) fin dal tardo Medioevo.[5][6] Gli albanesi della regione di Niš si convertirono all'Islam dopo che l'area divenne parte dell'Impero ottomano.
XVII e XVIII secolo
Nel 1689 (durante la Grande guerra turca) e nel 1737 Niš fu conquistata per un breve periodo dalla monarchia austriaca. I conflitti ottomano-asburgici con i loro postumi portarono la città di Niš e l'area più ampia a perdere una parte considerevole della sua popolazione, a causa della fuga o della morte. Alcuni albanesi dell'Albania settentrionale contemporanea e del Kosovo occidentale si stabilirono nelle regioni di Toplica e Morava nella seconda metà del XVIII secolo, a volte su iniziativa delle autorità ottomane.[6][7]
XIX secolo
Mithat Pascià fu uno dei sanjak-bey più importanti di Niš (1861-1864) le cui riforme nel sangiaccato furono così benefiche che il sultano lo incaricò di preparare un piano per adattarli all'intero impero. Il sangiaccato di Niš divenne parte del Vilayet del Danubio quando quest'ultimo fu creato nel 1864. Nel 1868 il sangiaccato fu unito ai sangiaccati di Prizren, Skopje e Dibra nel vilayet di Prizren esistito brevemente fino al 1877.[8] Nel 1871 il sangiaccato fu unito al sangiaccato di Novi Pazar per fondare il nuovo Vilayet di Novi Pazar che esisteva da meno di un anno, quando la situazione precedente fu ripristinata.[9]
Gli albanesi erano una popolazione maggioritaria in alcune aree del sangiaccato di Niš, come la regione di Toplica e alcuni villaggi nel distretto di Vranje, prima della guerra russo-turca (1877-1878).[10] Durante e dopo la guerra serbo-ottomana del 1876-1878, tra 30.000 e 70.000 musulmani, per lo più albanesi, furono espulsi dall'esercito serbo dal Sangiaccato di Niș e fuggirono nel Vilayet del Kosovo.[11][12][13][14][15][16]
^Uka, Sabit (2004). Jeta dhe veprimtaria e sqiptarëve të Sanxhakut të Nishit deri më 1912 [Life and activity of Albanians in the Sanjak of Nish up to 1912]. Verana. pp. 244–245. "Eshtë, po ashtu, me peshë historike një shënim i M. Gj Miliçeviqit, i cili bën fjalë përkitazi me Ivan Begun. Ivan Begu, sipas tij ishte pjesëmarrës në Luftën e Kosovës 1389. Në mbështetje të vendbanimit të tij, Ivan Kullës, fshati emërtohet Ivan Kulla (Kulla e Ivanit), që gjendet në mes të Kurshumlisë dhe Prokuplës. M. Gj. Miliçeviqi thotë: “Shqiptarët e ruajten fshatin Ivan Kullë (1877–1878) dhe nuk lejuan që të shkatërrohet ajo”. Ata, shqiptaret e Ivan Kullës (1877–1878) i thanë M. Gj. Miliçeviqit se janë aty që nga para Luftës se Kosovës (1389). [12] Dhe treguan që trupat e arrave, që ndodhen aty, ata i pat mbjellë Ivan beu. Atypari, në malin Gjakë, nodhet kështjella që i shërbeu Ivanit (Gjonit) dhe shqiptarëve për t’u mbrojtur. Aty ka pasur gjurma jo vetëm nga shekulli XIII dhe XIV, por edhe të shekullit XV ku vërehen gjurmat mjaft të shumta toponimike si fshati Arbanashka, lumi Arbanashka, mali Arbanashka, fshati Gjakë, mali Gjakë e tjerë. [13] Në shekullin XVI përmendet lagja shqiptare Pllanë jo larg Prokuplës. [14] Ne këtë shekull përmenden edhe shqiptarët katolike në qytetin Prokuplë, në Nish, në Prishtinë dhe në Bulgari.[15].... [12] M. Đj. Miličević. Kralevina Srbije, Novi Krajevi. Beograd, 1884: 354. "Kur flet mbi fshatin Ivankullë cekë se banorët shqiptarë ndodheshin aty prej Betejës së Kosovës 1389. Banorët e Ivankullës në krye me Ivan Begun jetojnë aty prej shek. XIV dhe janë me origjinë shqiptare. Shqiptarët u takojnë të tri konfesioneve, por shumica e tyre i takojnë atij musliman, mandej ortodoks dhe një pakicë i përket konfesionit katolik." [13] Oblast Brankovića, Opširni katastarski popis iz 1455 godine, përgatitur nga M. Handžic, H. Hadžibegić i E. Kovačević, Sarajevo, 1972: 216. [14] Skënder Rizaj, T,K “Perparimi” i vitit XIX, Prishtinë 1973: 57.[15] Jovan M. Tomić, O Arnautima u Srbiji, Beograd, 1913: 13.
^abGeniş, Şerife, and Kelly Lynne Maynard (2009). "Formation of a diasporic community: The history of migration and resettlement of Muslim Albanians in the Black Sea Region of Turkey." Middle Eastern Studies. 45. (4): 556–557: Using secondary sources, we establish that there have been Albanians living in the area of Nish for at least 500 years, that the Ottoman Empire controlled the area from the fourteenth to nineteenth centuries which led to many Albanians converting to Islam, that the Muslim Albanians of Nish were forced to leave in 1878, and that at that time most of these Nishan Albanians migrated south into Kosovo, although some went to Skopje in Macedonia. ; pp. 557–558. In 1690 much of the population of the city and surrounding area was killed or fled, and there was an emigration of Albanians from the Malësia e Madhe (North Central Albania/Eastern Montenegro) and Dukagjin Plateau (Western Kosovo) into Nish.
«Prior to the Second Serbo-Ottoman War (1877–78), Albanians were the majority population in some areas of Sanjak of Nis (Toplica region), while from the Serb majority district of Vranje Albanian-inhabited villages were emptied after the 1877–1878 war.»
^Pllana, Emin (1985). "Les raisons de la manière de l'exode des refugies albanais du territoire du sandjak de Nish a Kosove (1878–1878) [The reasons for the manner of the exodus of Albanian refugees from the territory of the Sanjak of Niš to Kosovo (1878–1878)] ". Studia Albanica. 1: 189–190.
^Rizaj, Skënder (1981). "Nënte Dokumente angleze mbi Lidhjen Shqiptare të Prizrenit (1878–1880). Gjurmine Albanologjike (Seria e Shkencave Historike). 10: 198.
^Şimşir, Bilal N, (1968). Rumeli’den Türk göçleri. Emigrations turques des Balkans [Turkish emigrations from the Balkans]. Vol I. Belgeler-Documents. p. 737.
^ Robert Elsie, Historical Dictionary of Kosovo, Scarecrow Press, 2010, p. XXXII, ISBN9780333666128.
^Stefanović, Djordje (2005). "Seeing the Albanians through Serbian eyes: The Inventors of the Tradition of Intolerance and their Critics, 1804–1939." European History Quarterly. 35. (3): 470.
^Balcanica, Volume 37, Srpska Akademija Nauka i Umetnosti, Balkanološki Institut, 2007, p. 122.
«Serbia retained the largest part of the former Sanjak of Nis, while the smaller part and the whole Sanjak of Sofia were annexed by the Sanjak of Sofia.»