Cendl

Cendl

Math	pentref, cymuned
Poblogaeth	3,866, 2,693
Daearyddiaeth
Sir	Blaenau Gwent
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	343.88 ha
Cyfesurynnau	51.797°N 3.206°W
Cod SYG	W04001043
Cod post	NP23
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Alun Davies (Llafur Cymru)
AS/au y DU	Nick Smith (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Blaenau Gwent, Cymru, yw Cendl^[1] (Saesneg: Beaufort).^[2] Saif ym mhen uchaf Cwm Ebwy Fawr, ac erbyn hyn mae'n un o faestrefi Glynebwy. Roedd y boblogaeth yn 2001 yn 10,328.

Daw'r enw Cymraeg o enw Edwards Kendall, a gymerodd brydles yno yn 1782 ar gyfer gwaith haearn. Yn ddiweddarach, daeth Crawshay Bailey yn berchennog y gwaith yma. Daeth Capel Annibynnol Carmel yn adnabyddus.^[3] Roedd hwn wedi ei gynllunio gan y Parchedig Thomas Thomas, Abertawe, a bu Thomas Rees yn weinidog arno.

Theatr gymunedol Cendl

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Alun Davies (Llafur Cymru) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Nick Smith (Llafur).^[4][5]

Y Gymraeg

Yn ôl Cyfrifiad y Deyrnas Unedig 2011, mae 8.1% o'r boblogaeth yn medru'r Gymraeg. Mae 301 o bobl yn gallu siarad Cymraeg, mae 311 o bobl yn gallu darllen Cymraeg, ac mae 261 o bobl yn gallu ysgrifennu Cymraeg. Yn 2001, roedd 11.7% o'r boblogaeth yn medru'r Gymraeg.^[6]

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^{[7][8][9][10]}

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Cendl (pob oed) (3,866)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Cendl) (301)			8.1%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Cendl) (3526)			91.2%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Cendl) (684)			42.5%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau

1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
2. British Place Names; adalwyd 9 Rhagfyr 2021
3. Rees, Abertawe, Thomas; Thomas, Lerpwl, John (1871). "Carmel, Cendl" . Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1. Lerpwl: Swyddfa'r drych. tt. 152–162.
4. Gwefan y Cynulliad;^{[dolen farw]} adalwyd 24 Chwefror 2014
5. Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
6. "The Changing Face of Wales - Welsh Speakers". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-03-01. Cyrchwyd 2013-03-24.
7. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
8. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
9. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
10. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

Trefi a phentrefi Blaenau Gwent

Trefi
Abertyleri  · Blaenau  · Bryn-mawr  · Glynebwy  · Tredegar
Pentrefi
Aber-bîg  · Brynithel  · Cendl  · Cwm  · Cwmtyleri  · Chwe Chloch  · Llanhiledd  · Nant-y-glo  · Rasa  · St Illtyd  · -->Swffryd  · Tafarnau-bach  · Trefil  · Y Twyn  · Waun-lwyd