Qarahəmzəli

Tarixi Azərbaycan əraziləri
Qarahəmzəli
Ümumi məlumatlar
Ölkə	Qərbi Azərbaycan
Bölgə	Gərnibasar mahalı
İndiki adı	Burastan
Adının dəyişdirilmə tarixi	1978
Əhalisi	2.867 nəf. (2015)
Saat qurşağı	UTC+04:00
Xəritədə yeri
Qarahəmzəli
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qarahəmzəli, Qarahamzalı — Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan Respublikası) Qəmərli (Artaşat) rayonu ərazisində kənd.^{[1] [2]}

Tarixi

Toponim İrəvan quberniyası İrəvan qəzasında qarahəmzəli nəsil adı əsasında əmələ gəlmişdir. Patronomik və sadə toponimdir. 1918-ci ildə kəndin adı dəyişdirilib Tamamlı, 1920-ci ildə yenidən dəyişdirilərək Burastan qoyulmuşdur. Yaxınlıqda yerləşən Tamamlı kəndi Qarahəmzalı kəndi ilə birləşdirilmişdir. Tamamlıda 1905-ci ildə 27 nəfər azərbaycanlı olmuşdur. Birləşdirilmiş kəndlər Burastan adlandırılmışdır. Erməni əhalisi buraya 1829-1830-cu illərdə İrandan gəlmişlər^[3].

Coğrafiyası və iqlimi

Ermənistan SSR Artaşat (Qəmərli) rayonunda, rayon mərkəzindən 4 km şimal-qərbdə kənd.

Əhalisi

Kənddə tarixən yalnız azərbaycanlılar yaşamışdır. Ermənilər buraya 1828-ci ildən sonra İrandan köçürülmüşdür^[4]. Kənddə ermənilərlə yanaşı 1831-ci ildə 55 nəfər, 1873-cü ildə 192 nəfər, 1886-cı ildə 247 nəfər, 1897-ci ildə 269 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[5]. 1918-ci ilin fevral ayında azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur^[6]. Yalnız indiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra sağ qalan azərbaycanlılar öz kəndlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 143 nəfər, 1926-cı ildə 157 nəfər, 1931-ci ildə 167 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[5]. SSRİ Nazirlər Sovetinin xüsusi qərarı ilə 1948-1953-cü illərdə azərbaycanlılar tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya edilərək zorla Azərbaycana köçürülmüşdür. İndi burada ancaq gəlmə ermənilər yaşayırlar.^[7]

Toponimi

XIX əsrin əvvəllərində əhalisi qarışıq idi. 1918-ci ildə əhalisi qovulduqdan sonra kənd dağılmışdır ^{[8] [9]}. 1590-cı ildən mə'lumdur^[10] Еhtimal ki, Qars əyalətində Qara Həmzə kəndindən ^{[11] [12]} gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. 1728-ci ilə aid mənbəyə görə digər adı "Nəhri-Mustafa" idi^[13]. 1935-ci ildə kənd Tamamlı, 1950-ci ildə ermənicə Burastan adlandırılmışdır. Qəryə (kənd) və Həmzəli etnonimindən ibarətdir.

İstinadlar

1. Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
2. Мамедова Фарида. О некоторых вопросах исторической географии Албании I в. до н. э. - VIII в. “Историческая география Азербайджана”. Баку, 1987.
3. [1]^{[ölü keçid]}
4. Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852,s.551-553
5. Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, İrəvan, «Melkonyan fond», 1932, s.46-47, 126-127
6. История Азербайджана по документам и публикациям,Баку, «Элм», 1990,s.216
7. "Arxivlənmiş surət". 2011-05-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-22.
8. Гейбуллаев Г.А. О происхождении некоторых этнотопонимов Азербайджана. (Доланлар, Онгутлу, Араткенд, Абад, Алат, Керки, Кылычлы). “ДАН Азерб. ССР”, 1981, № 2.
9. Hubschmann H.Die Altarmenische grammatik, I. Jaepzig, 1985.
10. Iravan eyaletinin mufessel defteri. Istanbul. Basbakanlik Arsivi, № 633.
11. Лерх П. Исследование об иранских курдах и их предках северных халдеях. Спб., 1832.
12. Мамедова Фарида. О некоторых вопросах исторической географии Албании I в. до н. э. - VIII в. “Историческая география Азербайджана”. Баку, 1987.
13. Yüzbaşov R. Azərbaycanın coğrafi tеrminləri. Bakı, 1966.