Afganistan İslam Emirliği lideri

Afganistan İslam Emirliği Lideri د افغانستان د اسلامي امارت مشر (Peştuca) رهبر امارت اسلامی افغانستان (Darice)
Afganistan İslam Emirliği Bayrağı
Resmi logo
Görevdeki Hibetullah Ahundzade 25 Mayıs 2016[not 1] tarihinden beri
İslam Emirliği Liderliği
Tür	Yüce lider[1]
Statü	Taliban'ın emiri[2][3][4] Afganistan devlet başkanı[5] (1996-2001; 2021-günümüz)
Üyelik	Liderlik Konseyi (başkan)[6]
Resmî ikamet	Kandehar
Atayan	Liderlik Konseyi[7]
Görev süresi	Ömür boyu
Önceli	Afganistan cumhurbaşkanı
Oluşum	4 Nisan 1996 (28 yıl önce) (1996-04-04)[8]
İlk sahibi	Muhammed Ömer
Yardımcı	Yardımcılar
Maaş	Aylık 228.750 afgani[9]

Afganistan İslam Emirliği lideri^[10] (Peştuca: د افغانستان د اسلامي امارت مشر, romanize: Də Afġānistān Islāmī Imārat Damshīr,^[11][12] Darice: رهبر امارت اسلامی افغانستان, romanize: Rahbar-e Imārat-i Islāmī-yi Afghānistān)^[13][14] veya Afganistan İslam Emirliği yüce lideri (Peştuca: د افغانستان د اسلامي امارت عالي مقام, Darice: مقام معظم رهبری امارت اسلامی افغانستان)^{[15][16][17][18]} Taliban'ın emiri^{[not 2][2][3][4]} 1996'dan 2001'e kadar ve 2021'de Kabil'in düşmesinden bu yana Afganistan'ın fiili yöneticisi ve devlet başkanıdır.^[5][1] Yüce lider olan emir, Taliban ve Afganistan yönetimiyle ilgili tüm konularda sınırsız yetkiye sahiptir, ancak danışma organı olan Liderlik Konseyi onun karar verme sürecini önemli ölçüde etkiler. Siyasi ve askeri liderliğe ek olarak ulusal bir dini liderdir.^[1] Mevcut lider, Liderlik Konseyi tarafından seçilerek 25 Mayıs 2016'da göreve başlayan Hibetullah Ahundzade'dir.

Tarih

Makam ilk olarak 1994'te Taliban'ı ve 1996'da Afganistan'ın ilk İslam Emirliği'ni kuran Molla Muhammed Ömer tarafından kuruldu. 4 Nisan 1996'da Kandehar'da, Ömer'in takipçileri ona "Müminlerin Emiri" anlamına gelen Emîrü'l-mü'minîn (أمير المؤمنين) unvanını verdiler, çünkü Ömer şehirdeki bir türbeden alınan ve İslam Peygamberi Muhammed'e ait olduğu düşünülen bir pelerin giymişti.^[8][23] Müminlerin emiri aslında bir devlet makamı değil, dini ve fahri bir unvandı.

2001 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Afganistan'ı istila etmesinin ardından, Ömer görevden alındı ve Yüksek Konsey Başkanlığının yerini cumhurbaşkanlığı aldı.^[24] Bununla birlikte, Taliban'ın sonraki tüm liderleri, müminlerin emiri unvanını taşıdı.^[25]

2021 Taliban saldırısının ardından örgüt, ABD güçlerinin geri çekilmesinden sonra Kabil'i geri aldı. Taliban, 15 Ağustos 2021'de İslam Emirliği'ni restore etti ve Taliban lideri Molla Mevlevî Hibetullah Ahundzade yeni devlet başkanı oldu.^[26][27][28]

Seçim

Afganistan İslam Emirliği'nin anayasa taslağı uyarınca, devlet başkanı bir İslam Konseyi tarafından seçilecek ve "Müminlerin Emiri" unvanına sahip olacaktır.^[29]

Yetkiler ve görevler

Muhammed Ömer yönetiminde, emir mutlak güce sahipti ve Taliban'ın şeriatı yorumlaması tamamen onun kararıydı.

Emirin şu anki rolünün tam olarak ne olduğu belli değil, ancak ilk İslam Emirliği'nin 1998 taslağı anayasasına göre Yüksek Mahkeme yargıçlarını atayacak.^[30]

Mevcut hükûmet altında, emir siyasi atamaların yanı sıra siyasi, dini ve askeri konularda da nihai yetkiye sahip. Emir, çalışmalarının çoğunu Afganistan Kabinesinin çalışmalarını denetleyen Kandehar'da bulunan Liderlik Konseyi ve kabine içindeki kilit görevlere kişilerin atanması aracılığıyla yürütür.^[31]

Bununla birlikte, Al Jazeera'den gelen bir raporda, kabinenin hiçbir yetkisi yok ve tüm kararlar Kandehar'daki Ahundzade ve Liderlik Konseyi tarafından gizlilikle alınıyor.^[32]

Lider listesi

Ana madde: Afganistan devlet başkanları listesi § Hükümdar olmayanlar

Statü

  Vekaleten Lider

No.	İsim (doğum–ölüm)	Ek pozisyon(lar)	Görev başlangıcı	Görev bitişi	Görev süresi	Kay.
1	Emîrü'l-mü'minîn Molla Muhammed Ömer (1960–2013)	–	4 Nisan 1996 27 Eylül 1996 tarihinden beri Afganistan devlet başkanı	23 Nisan 2013 † 13 Kasım 2001 tarihine kadar Afganistan devlet başkanı	17 yıl, 19 gün 5 yıl, 47 gün boyunca Afganistan devlet başkanı	[8][33][34]
–	Emîrü'l-mü'minîn Molla Ahtar Mansur (1968–2016)	Birinci Lider Yardımcısı (2010-2015)	23 Nisan 2013[not 3]	29 Temmuz 2015	2 yıl, 97 gün	[35][36][37]
2		–	29 Temmuz 2015	21 Mayıs 2016	297 gün
3	Emîrü'l-mü'minîn Molla Mevlevî Hibetullah Ahundzade (1961-)	Birinci Lider Yardımcısı (2015-2016) ve Baş Yargıç (2001-2016)	21 Mayıs 2016	25 Mayıs 2016	4 gün	[4][5][38][39]
		–	25 Mayıs 2016 15 Ağustos 2021 tarihinden beri Afganistan devlet başkanı	Görevde	8 yıl, 203 gün 3 yıl, 121 gündür Afganistan devlet başkanı

Zaman dilimi

Lider yardımcıları

Afganistan İslam Emirliği Lider Yardımcısı د افغانستان د اسلامي امارت مرستیال (Peştuca) معاون امارت اسلامی افغانستان (Darice)
Afganistan İslam Emirliği Bayrağı
Görevdeki Siraceddin Hakkani (birinci) Muhammed Yakub (ikinci) 25 May 2016 tarihinden beri[not 4] Abdülgani Birader (üçüncü) 24 Ocak 2019 tarihinden beri[not 4]
İslam Emirliği Liderliği
Statü	Taliban'ın emir yardımcısı[40] Afganistan devlet başkanı yardımcısı (1996-2001; 2021-günümüz)[41][42]
Üyelik	Liderlik Konseyi[41]
Rapor verilen	Lider[42]
Atayan	Lider
Görev süresi	Liderin isteğine göre
Önceli	Afganistan cumhurbaşkanı yardımcısı
Oluşum	4 Nisan 1996 (28 yıl önce) (1996-04-04)
İlk sahibi	Muhammed Rabbani[43]

Afganistan İslam Emirliği lider yardımcısı (Peştuca: د افغانستان د اسلامي امارت مرستیال,^[44] Darice: معاون امارت اسلامی افغانستان),^[45] görevlerinde lidere yardım etmekle görevli Taliban emrinin yardımcısıdır.^[42][40] Taliban'ın üç liderinin de yardımcıları vardı ve yardımcı sayısı bir ile üç arasında değişiyor.^[46] Ahundzade'nin üç yardımcısı var: Siraceddin Hakkani, Molla Yakub ve Abdülgani Birader. Hakkani, ilk olarak 2015 yılında Ahtar Mansur tarafından lider yardımcısı olarak atandı ve Ahundzade tarafından görevine devam ettirildi. 2016 yılında göreve başlayan Ahundzade, Molla Ömer'in oğlu Yakub'u ikinci yardımcı olarak atadı. Ahundzade, Birader'ı 2019'da siyasi işlerden özel bir sorumluluğa sahip üçüncü bir yardımcı olarak atadı.^[47]

Ayrıca bakınız

• Afganistan devlet başkanları listesi
• Taliban liderleri listesi, alt düzey rütbelileri de içerir
• Afganistan cumhurbaşkanı
• Afganistan başbakanı
• Afganistan tarihi
• Afganistan hükûmeti
• Afganistan'da siyaset

Notlar

Kaynakça

1. ^ Ramachandran, Sudha (10 Eylül 2021). "What Role Will the Taliban's 'Supreme Leader' Play in the New Government?". The Diplomat. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
2. ^ Jones, Seth G. (December 2020). "Afghanistan's Future Emirate? The Taliban and the Struggle for Afghanistan". CTC Sentinel. Combating Terrorism Center. 13 (11). 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. The Taliban is led by Mawlawi Haibatullah Akhunzada, who was appointed emir after the United States killed his predecessor, Mullah Akhtar Mansour, in a May 2016 drone strike. 
3. ^ Roggio, Bill (11 Ağustos 2021). "The Taliban now control two-thirds of Afghanistan. How did it happen so quickly?". PBS. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. ...the only acceptable outcome of this war would be the reestablishment of the Islamic Emirate with Mawlawi Hibatullah Akhundzada, its emir, as the leader of the Islamic Emirate of Afghanistan. 
4. ^ "Afghan Taliban announce successor to Mullah Mansour". BBC News. 25 Mayıs 2016. 18 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016. 
5. ^ Faulkner, Charlie (3 Eylül 2021). "Spiritual leader is Afghanistan's head of state — with bomb suspect set to be PM". The Times. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
6. "Three-day meeting of the Leadership Council of Islamic Emirate headed by esteemed Amir-ul-mumineen held in Kandahar". Islamic Emirate of Afghanistan. 31 Ağustos 2021. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2022. 
7. Burke, Jason (17 Ağustos 2021). "The Taliban leaders in line to become de facto rulers of Afghanistan". The Guardian. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022. 
8. ^ Weiner, Tim (7 Eylül 2001). "Man in the News; Seizing the Prophet's Mantle: Muhammad Omar". The New York Times. 3 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022. 
9. Hakimi, Amina (5 Aralık 2021). "Senior Officials' Salaries Reduced: MoF". TOLOnews. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2022. 
10. * Akhundzada, Ahundzade (8 Eylül 2021). "Statement of the Leadership Office regarding Policies of Islamic Emirate following announcement of New Islamic Government and Cabinet". Islamic Emirate of Afghanistan – Voice of Jihad. 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2021. 
    • "Esteemed Amir-ul-Momineen completes two-day visit of Zabul province". Islamic Emirate of Afghanistan – Voice of Jihad (İngilizce). Zabul. 11 Şubat 2022. 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022. 
    • "Afghan Taliban announce successor to Mullah Mansour". BBC. 25 Mayıs 2016. 18 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. Hibatullah Akhundzada has been appointed as the new leader of the Islamic Emirate (Taliban) after a unanimous agreement in the shura (supreme council) 
    • Siddique, Abubakar (7 Eylül 2021). "Who Is Haibatullah Akhundzada, The Taliban's 'Supreme Leader' Of Afghanistan?". Gandhara. Radio Free Europe/Radio Liberty. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. The leader of the Islamic Emirate offered comprehensive instructions and made everyone aware of their responsibilities 
    • Roggio, Bill (11 Ağustos 2021). "The Taliban now control two-thirds of Afghanistan. How did it happen so quickly?". PBS. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. ...the only acceptable outcome of this war would be the reestablishment of the Islamic Emirate with Mawlawi Hibatullah Akhundzada, its emir, as the leader of the Islamic Emirate of Afghanistan. 
    • "Taliban publish surprise biography of leader Mullah Omar". Agence France-Presse. France 24. 4 Haziran 2015. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. Despite being 'regularly tracked by the enemy, no major change and disruption has been observed in the routine works of (Omar) in... organising the jihadi activities as the leader of the Islamic Emirate,' it said. 
11. "Hibatullah Akhundzada reiterates his commitment to amnesty". The Killid Group (Peştuca). 30 Aralık 2021. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
12. "IEA's supreme leader calls on officials to adhere to amnesty orders". Ariana News (Peştuca). 30 Aralık 2021. 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
13. "IEA takes massive anti-drug step, bans poppy cultivation". Ariana News (Peştuca). 3 Nisan 2022. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
14. "Taliban leadership council meets". The Killid Group (Peştuca). 1 Eylül 2021. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
15. "Message of Amir-ul-Mumineen Sheikh-ul-Hadith Hibatullah Akhundzadah, the Supreme Leader of IEA on the Arrival of Eid-ul-Fitr – Islamic Emirate of Afghanistan" (İngilizce). 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
16. "IEA leader gives order to round up Kabul beggars, provide them with jobs | Ariana News". www.ariananews.af (İngilizce). 8 Ağustos 2022. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022. 
17. "Ulema Council established over Takhar provincial government | Ariana News". www.ariananews.af (İngilizce). 13 Haziran 2022. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
18. "IEA leader appoints new acting minister of agriculture | Ariana News". www.ariananews.af (İngilizce). 21 Ağustos 2022. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022. 
19. Panda, Ankit (2 Eylül 2015). "Here's What the Taliban Wants You to Know About Their New Leader". The Diplomat. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. The Taliban have published a biography of their newly appointed Amir al-Muminin (Commander of the Faithful) 
20. Siddique, Abubakar (7 Eylül 2021). "Who Is Haibatullah Akhundzada, The Taliban's 'Supreme Leader' Of Afghanistan?". Gandhara. Radio Free Europe/Radio Liberty. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. On September 7 Ahmadullah Wasiq, a Taliban spokesman, confirmed to the BBC that Akhundzada will be formally called 'commander of the faithful.' 
21. "Reclusive Taliban supreme leader makes rare public appearance". The Guardian. 31 Ekim 2021. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. Akhundzada, known as the leader of the faithful or Amir ul Momineen 
22. Gibb, H. A. R. (1960). "Amīr al-Muʾminīn". Gibb, H. A. R.; Kramers, J. H.; Lévi-Provençal, E.; Schacht, J.; Lewis, B.; Pellat, Ch. (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. s. 445. OCLC 495469456. 
23. "Kandahar residents feel betrayed". www.sfgate.com. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
24. "Karzai declared elected president". news.bbc.co.uk. 4 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
25. "Statement by the Leadership Council of Islamic Emirate regarding the martyrdom of Amir ul Mumineen Mullah Akhtar Muhammad Mansour and the election of the new leader". jihadology.net. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
26. Mistlin (15 Ağustos 2021). "Afghanistan: Kabul to shift power to 'transitional administration' after Taliban enter city – live updates". The Guardian. ISSN 0261-3077. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 
27. "Afghanistan: Heavy fighting ongoing on the outskirts of Kabul as of early Aug. 15; a total blackout reported in the city". 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 
28. "Taliban officials: there will be no transitional government in Afghanistan". Reuters. 15 Ağustos 2021. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 
29. "Taliban Constitution Offers Glimpse Into Militant Group's Vision For Afghanistan". www.rferl.org. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
30. "Beyond Republic or Emirate: Afghan Constitutional System at Crossroads". www.iconnectblog.com. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
31. "What Role Will the Taliban's 'Supreme Leader' Play in the New Government?". thediplomat.com (İngilizce). 10 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021. 
32. Latifi, Ali M. "Taliban divisions deepen as hardliners seek spoils of war". www.aljazeera.com (İngilizce). 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021. 
33. "Afghanistan: Who's who in the Taliban leadership". BBC News. 7 Eylül 2021. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
34. CNN Umair (29 Temmuz 2015). "Mullah Omar: Life chapter of Taliban's supreme leader comes to end". ireport.cnn.com. Faisalabad, Pakistan: CNN. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021. 
35. Goldstein, Joseph (4 Ekim 2015). "Taliban's New Leader Strengthens His Hold With Intrigue and Battlefield Victory". The New York Times. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 
36. "Taliban sources - Afghan Taliban appoint Mansour as leader". Reuters. 30 Temmuz 2015. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022. 
37. "Taliban resignation points to extent of internal divisions in leadership crisis". Agence France-Presse. Kabul. The Guardian. 4 Ağustos 2015. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 
38. Mellen, Ruby (3 Eylül 2021). "The Taliban has decided on its government. Here's who could lead the organization". The Washington Post. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
39. Mellen, Ruby (3 Eylül 2021). "The Taliban has decided on its government. Here's who could lead the organization". The Washington Post. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
40. ^ Seldin, Jeff (20 Mart 2022). "How Afghanistan's Militant Groups Are Evolving Under Taliban Rule". Voice of America. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. Haqqani has a $10 million bounty on his head from the U.S. government and works as a deputy emir of the Taliban 
41. ^ Jones, Seth G. (December 2020). "Afghanistan's Future Emirate? The Taliban and the Struggle for Afghanistan". CTC Sentinel. Combating Terrorism Center. 13 (11). 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022. 
42. ^ Sayed, Abdul (8 Eylül 2021). "Analysis: How Are the Taliban Organized?". Voice of America. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2022. This leadership structure remains in place, with Shaikh Hibatullah Akhundzada serving as supreme leader, aided by the three deputies 
43. Elias, Barbara. "The Taliban Biography – Documents on the Structure and Leadership of the Taliban 1996-2002" (PDF). National Security Archive. George Washington University. 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Haziran 2022. 
44. @Zabehulah_M33 (24 Şubat 2019). "The Deputy Leader of the Islamic Emirate and Head of the Political Office, Mullah Abdul Ghani Baradar Pakhir arrived in Doha" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. 
45. @suhailshaheen1 (20 Mayıs 2020). "The Deputy Leader of the Islamic Emirate, Mullah Baradar Akhund, and his accompanying delegation met several times with Dr. Zalmai Khalilzad and his accompanying delegation" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. 
46. Ruttig, Thomas (March 2021). "Have the Taliban Changed?". CTC Sentinel. Combating Terrorism Center. 14 (3). 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022. 
47. Sayed, Abdul (8 Eylül 2021). "Analysis: How Are the Taliban Organized?". Voice of America. 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 

Kaynak hatası: <ref> "not" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="not"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)