Złota jedenastka

Złota jedenastka (rzeźba Márton Kalmára w Szegedzie)

Złota jedenastka (węg. Aranycsapat) – określenie nadane reprezentacji Węgier w piłce nożnej z okresu 1950–1954, trenowanej przez Gusztavá Sebesa.

Drużyna ta od 14 maja 1950 do meczu finałowego mistrzostw świata 1954 z reprezentacją RFN w dniu 4 lipca 1954 nie poniosła porażki w 32 kolejnych meczach. W tym czasie zdobyła złoty medal na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach oraz wicemistrzostwo świata 1954 w Szwajcarii. Jej najsłynniejszym meczem było zwycięstwo 6:3 nad reprezentacją Anglii odniesione 25 listopada 1953 na stadionie Wembley w Londynie.

W skład Złotej jedenastki wchodzili: Grosics, Buzánszky, Lóránt, Lantos, Bozsik, Zakariás, Budai, Kocsis, Hidegkuti, Puskás (kapitan), Czibor.

Igrzyska Olimpijskie 1952

W 1952 roku reprezentacja Węgier wystąpiła na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach. W rundzie wstępnej drużyna pokonała reprezentację Rumunii 2:1, a następnie odnosiły zwycięstwa z reprezentacją Włoch 3:0, reprezentacją Turcji 7:1, reprezentacją Szwecji 6:0 oraz dnia 2 sierpnia 1952 roku w finale z reprezentacją Jugosławii 2:0, dzięki czemu reprezentacja Węgier po raz pierwszy w historii sięgnęła po złoty medal igrzysk olimpijskich.

Po triumfie w Helsinkach francuscy dziennikarze nadali reprezentacji Węgier nazwę „Złota jedenastka”, gdyż sukces ten przypadł w momencie, gdy reprezentacja Węgier już od dwóch lat był niepokonana. Okrzyknięto ich najwspanialszą drużyną w historii piłkarskich turniejów olimpijskich. W Helsinkach Złota jedenastka grała w swym najmocniejszym składzie: Gyula Grosics, Jenő Buzánszky, Gyula Lóránt, Mihály Lantos, József Bozsik, József Zakariás, László Budai, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti, Ferenc Puskás (kapitan), Zoltán Czibor.

Mecz Anglia – Węgry (1953)

 Osobny artykuł: Mecz piłkarski Anglia – Węgry (1953).

Dnia 25 listopada 1953 roku na stadionie Wembley w Londynie, odbył się mecz towarzyski pomiędzy reprezentacją Węgier a reprezentacją Anglii. Złota jedenastka, która zagrała w rewolucyjnym ustawieniu 2-3-3-2 (Nándor Hidegkuti jako cofniętym napastnik), wygrała ten mecz aż 6:3 po hat-tricku Nándor Hidegkutiego, dwóch bramkach Ferenca Puskása i Józsefa Bozsika, będąc tym samym pierwszą drużyną spoza Wysp Brytyjskich, która pokonała reprezentację Anglii na stadionie Wembley. Bramki dla reprezentacji Anglii zdobyli: Jackie Sewell, Stan Mortensen i Alf Ramsey.

Mecz Węgry – Anglia 7:1

Dnia 23 maja 1954 roku w Budapeszcie przed mistrzostwami świata 1954 w Szwajcarii, reprezentacja Węgier ponownie pokonały reprezentację Anglii tym razem 7:1, co stanowi najwyższą porażkę w historii reprezentacji Anglii

Mistrzostwa Świata 1954

 Osobny artykuł: Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1954.

Faza grupowa i pucharowa

Reprezentacja Węgier pojechała na mistrzostwa świata 1954 do Szwajcarii jako faworyt do zdobycia mistrzostwa. W eliminacjach ich rywalem miała być reprezentacja Polski, jednak ta wycofała się z eliminacji, w związku z czym Złota jedenastka wygrała je walkowerem. Pierwsze mecze Złota jedenastka w fazie grupowej wygrała bardzo wysoko: 9:0 z reprezentacją Korei Południowej i 8:3 z reprezentacją RFN.

W meczu ćwierćfinałowym z reprezentacją Brazylii, w którym reprezentacja Węgier musiała sobie radzić bez kontuzjowanego Ferenca Puskása pokonała Canarinhos 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Mihály'ego Lantosa. Mecz ten ze względu bardzo ostrą i brutalną grę obu reprezentacji, w którym angielski sędzia Arthur Ellis usunął z boiska aż trzech piłkarzy, brytyjscy dziennikarze określili Bitwą pod Bernem. W meczu półfinałowym „Złota jedenastka” wygrała z reprezentacją Urugwaju 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Zoltána Czibora.

Finał

 Osobny artykuł: Cud w Bernie.

Dnia 4 lipca 1954 roku na Wankdorfstadion w Bernie, reprezentacja Węgier z Ferencem Puskásem w składzie w finale spotkała się z reprezentacją RFN, którą pokonali w fazie grupowej aż 8:3.

Po ośmiu minutach meczu finałowego Złota jedenastka po bramkach Ferenca Puskása i Zoltána Czibora prowadziła już 2:0[1]. Jednak drużyna przeciwna w ciągu dziesięciu minut zdołała wyrównać na 2:2 po bramkach Maxa Morlocka i Helmuta Rahna.

W drugiej połowie meczu Złota jedenastka ponownie zdobyła przewagę, jednak Ferenc Puskás, Zoltán Czibor, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti i Mihály Tóth zmarnowali swoje sytuacje do zdobycia bramki[2], a następne próby zdobycia gola uniemożliwiała znakomita gra obrońców reprezentacji RFN.

W 84. minucie Hans Schäfer podał główką do Helmuta Rahna, który zdobył bramkę dla reprezentacji RFN na 3:2[3], a następnie strzał „nie do obrony” Zoltána Czibora został obroniony przez bramkarza Toniego Turka[4].

W 87. minucie Ferenc Puskás trafił do bramki przeciwników na 3:3, jednak angielski sędzia William King, nie uznał gola sądząc, że Ferenc Puskás znajdował się na pozycji spalonej[5].

Mecz zakończył się wynikiem 3:2 dla reprezentacji RFN, którzy zostali sensacyjnie mistrzami świata, gdyż nie dawano im szans na wyjście z grupy, a co dopiero na wygranie tego turnieju. Reprezentacja RFN przerwała również niesamowitą passę Złotej jedenastki, która w latach 1950-1954 rozegrała wszystkie 32 mecze bez porażki, ze względu na co ten mecz później został nazwany Cudem w Bernie.

Upadek „Złotej jedenastki”

Wicemistrzostwo świata było dla reprezentacji Węgier porażką. Po mistrzostwach świata 1954 kibice odwrócili się od swoich piłkarzy, którzy musieli w nocy, po cichu wracać do swoich domów. Była nawet plotka, że każdy z zawodników dostał od Niemców mercedesa w zamian za oddanie im zwycięstwa w finale. Inaczej zawodników potraktował węgierski rząd, szczególnie Mátyás Rákosi – I sekretarz generalny Węgierskiej Partii Robotniczej, którego zdaniem Złota jedenastka istnieje dzięki komunistycznym rządom na Węgrzech i przywitał reprezentację Węgier w Sándor Palace otwartymi ramionami i podziękował im za waleczną grę podczas Mistrzostw Świata 1954.

Jednak to był początek końca „Złotej Jedenastki”. Wkrótce bramkarz Gyula Grosics został oskarżony o zdradę i szpiegostwo. Został zdyskwalifikowany na półtora roku. Nie pozwolono mu już na grę w Honvedzie Budapeszt i trafił do Tatabánya Bányász[6].

Dnia 23 października 1956 roku na Węgrzech wybuchło powstanie węgierskie. W wyniku licznych represji w kraju na emigrację udali się: Zoltán Czibor, Sándor Kocsis (obaj FC Barcelona) i Ferenc Puskás do Realu Madryt, a trenerem od kilku miesięcy już nie był Gusztáv Sebes. To był całkowity rozpad „Złotej jedenastki”, a reprezentacja Węgier już nigdy więcej nie nawiązała ponownie do tych wspaniałych czasów.

Mecze „Złotej jedenastki”

Wyniki meczów reprezentacji Węgier w piłce nożnej pod wodzą Gusztavá Sebesa.

Lp. Data Miejsce Przeciwnik Wynik Mecz Strzelcy bramek dla Węgrów Widzów
1. 08.05.1949 Budapeszt  Austria 6:1 Central European Cup Puskás (3), Kocsis, Deák (2) 50 000
2. 12.06.1949 Budapeszt  Włochy 1:1 Central European Cup Deák 47 000
3. 19.06.1949 Szwecja Sztokholm  Szwecja 2:2 Mecz towarzyski Kocsis, Budai 38 000
4. 10.07.1949 Debreczyn  Polska 8:2 Mecz towarzyski Deák (4), Puskás (2), Egresi, Kesthelyi 30 000
5. 16.10.1949 Austria Wiedeń  Austria 4:3 Mecz towarzyski Deák (2), Puskás (2) 65 000
6. 30.10.1949 Budapeszt  Bułgaria 5:0 Mecz towarzyski Puskás (2), Deák, Budai, Rudas 36 000
7. 20.11.1949 Budapeszt  Szwecja 5:0 Mecz towarzyski Kocsis (3) Puskás, Deák 50 000
8. 30.04.1950 Budapeszt  Czechosłowacja 5:0 Mecz towarzyski Kocsis (2) Puskás (2), Szilágyi 47 000
9. 14.05.1950 Austria Wiedeń  Austria 3:5 Mecz towarzyski Kocsis, Puskás, Szilágyi 65 000
10. 4.06.1950 Polska Warszawa  Polska 5:2 Mecz towarzyski Puskás (2), Szilágyi (3) 60 000
11. 24.09.1950 Budapeszt  Albania 12:0 Mecz towarzyski Puskás (4), Budai (3), Palotás (2), Kocsis (2) 38 000
12. 29.10.1950 Budapeszt  Austria 4:3 Mecz towarzyski Puskás (2), Szilágyi 45 000
13. 12.11.1950 Sofia  Bułgaria 1:1 Mecz towarzyski Szilágyi 35 000
14. 27.05.1951 Budapeszt  Polska 6:0 Mecz towarzyski Kocsis (2), Sándor, Puskás (2), Czibor 42 000
15. 14.10.1951 Czechosłowacja Ostrawa  Czechosłowacja 2:1 Mecz towarzyski Kocsis (2) 45 000
16. 18.11.1951 Budapeszt  Finlandia 8:0 Mecz towarzyski Hidegkuti (3), Kocsis (2), Czibor, Puskás (2) 40 000
17. 18.05.1952 Budapeszt  NRD 5:0 Mecz towarzyski Hidegkuti (2), Szusza, Kocsis, Sándor 38 000
18. 15.06.1952 Polska Warszawa  Polska 5:1 Mecz towarzyski Kocsis (2), Puskás (2), Hidegkuti 50 000
19. 22.06.1952 Finlandia Helsinki  Finlandia 6:1 Mecz towarzyski Puskás (2), Bozsik, Kocsis (3), Palotás 25 000
20. 15.07.1952 Finlandia Turku  Rumunia 2:1 Igrzyska olimpijskie 1952 Czibor, Kocsis 14 000
21. 21.07.1952 Finlandia Helsinki  Włochy 3:0 Igrzyska olimpijskie 1952 Palotás (2), Kocsis 20 000
22. 24.07.1952 Finlandia Kotka  Turcja 7:1 Igrzyska olimpijskie 1952 Palotás, Kocsis (2), Lantos, Puskás (2), Bozsik 20 000
23. 28.07.1952 Finlandia Helsinki  Szwecja 6:0 Igrzyska olimpijskie 1952 Puskás, Palotás, Lindh (sam.), Kocsis (2), Hidegkuti 35 000
24. 2.08.1952 Finlandia Helsinki  Jugosławia 2:0 Igrzyska olimpijskie 1952 Puskás, Czibor 60 000
25. 20.09.1952 Szwajcaria Berno  Szwajcaria 4:2 Central European Cup Puskás (2), Kocsis, Hidegkuti 35 000
26. 19.10.1952 Budapeszt  Czechosłowacja 5:0 Mecz towarzyski Hidegkuti, Egresi, Kocsis (3) 48 000
27. 26.04.1953 Budapeszt  Austria 1:1 Mecz towarzyski Czibor 44 000
28. 17.05.1953 Włochy Rzym  Włochy 3:0 Central European Cup Hidegkuti, Puskás (2) 90 000
29. 5.07.1953 Szwecja Sztokholm  Szwecja 4:2 Mecz towarzyski Puskás, Budai, Kocsis, Hidegkuti 40 000
30. 4.10.1953 Sofia  Bułgaria 1:1 Mecz towarzyski Szilágyi 45 000
31. 4.10.1953 Czechosłowacja Praga  Czechosłowacja 5:1 Mecz towarzyski Csordás (2), Hidegkuti, M.Tóth, Puskás 50 000
32. 11.10.1953 Austria Wiedeń  Austria 3:2 Mecz towarzyski Csordás, Hidegkuti (2) 65 000
33. 15.11.1953 Budapeszt  Szwecja 2:2 Mecz towarzyski Palotás, Czibor 80 000
34. 25.11.1953 Anglia Londyn  Anglia 6:3 Mecz towarzyski Hidegkuti (3), Puskás (2), Bozsik 105 000
35. 12.02.1954 Egipt Kair  Egipt 3:0 Mecz towarzyski Puskás (2), Hidegkuti 28 000
36. 11.04.1954 Austria Wiedeń  Austria 1:0 Mecz towarzyski Happel (sam.) 65 000
37. 23.05.1954 Budapeszt  Anglia 7:1 Mecz towarzyski Lantos, Puskás (2), Kocsis (2), M.Tóth, Hidegkuti 92 000
38. 17.06.1954 Szwajcaria Zurych  Korea Południowa 9:0 Mundial 1954 Puskás (2), Lantos, Kocsis (3), Czibor, Palotás (2) 15 000
39. 20.06.1954 Szwajcaria Bazylea  RFN 8:3 Mundial 1954 Kocsis (4), Puskás, Hidegkuti (2), J.Tóth 53 000
40. 27.06.1954 Szwajcaria Berno  Brazylia 4:2 Mundial 1954 Hidegkuti, Kocsis (2), Lantos 60 000
41. 30.06.1954 Szwajcaria Lozanna  Urugwaj 4:2 (p.d.) Mundial 1954 Czibor, Hidegkuti, Kocsis (2) 50 000
42. 4.07.1954 Szwajcaria Berno  RFN 2:3 Mundial 1954 Puskás, Czibor 65 000
43. 19.09.1954 Budapeszt  Rumunia 5:1 Mecz towarzyski Kocsis (2), Hidegkuti (2), Budai 93 000
44. 19.09.1954 Moskwa  ZSRR 1:1 Mecz towarzyski Kocsis 85 000
45. 10.10.1954 Budapeszt  Szwajcaria 3:0 Mecz towarzyski Kocsis (2), Bozsik 94 000
46. 24.10.1954 Budapeszt  Czechosłowacja 4:1 Mecz towarzyski Kocsis (3), Sándor 93 000
47. 14.11.1954 Budapeszt  Austria 4:1 Mecz towarzyski Kocsis, Czibor, Sándor, Palotás 94 000
48. 8.12.1954 Szkocja Glasgow  Szkocja 4:2 Mecz towarzyski Kocsis, Hidegkuti, Bozsik, Sándor 134 000
49. 24.04.1955 Austria Wiedeń  Austria 2:2 Central European Cup Hidegkuti, Fenyvesi 65 000
50. 8.05.1955 Norwegia Oslo  Norwegia 5:0 Mecz towarzyski Puskás, Kocsis, Palotás (2), Tichy 34 000
51. 11.05.1955 Szwecja Sztokholm  Szwecja 7:3 Mecz towarzyski Puskás (2), Kocsis (3), Hidegkuti, Szojka 40 000
52. 15.05.1955 Dania Kopenhaga  Dania 6:0 Mecz towarzyski Kocsis (2), Sándor (3), Palotás 41 000
53. 19.05.1955 Finlandia Helsinki  Finlandia 9:1 Mecz towarzyski Palotás (3), Puskás, Tichy (2), Csordás (2), J.Tóth 30 000
54. 29.05.1955 Budapeszt  Szkocja 3:1 Mecz towarzyski Kocsis, Hidegkuti, Fenyvesi 100 000
55. 17.09.1955 Budapeszt  Szwajcaria 5:4 Central European Cup Puskás (2), Kocsis, Machos (2) 45 000
56. 25.09.1955 Budapeszt  ZSRR 1:1 Mecz towarzyski Puskás 103 000
57. 2.10.1955 Czechosłowacja Praga  Czechosłowacja 3:1 Central European Cup Kocsis, Tichy, Czibor 50 000
58. 16.10.1955 Budapeszt  Austria 6:1 Central European Cup Kocsis, Puskás, Czibor, Tichy, J.Tóth 104 000
59. 13.11.1955 Budapeszt  Szwecja 6:1 Mecz towarzyski Puskás, Tichy, Czibor (2) 90 000
60. 27.11.1955 Budapeszt  Włochy 2:0 Central European Cup Puskás, J.Tóth 103 000
61. 3.06.1956 Belgia Bruksela  Belgia 4:5 Mecz towarzyski Puskás, Czibor (2), Budai 75 000
62. 23.09.1956 Moskwa  ZSRR 1:0 Mecz towarzyski Czibor 105 000

Bilans: 62 mecze (50 zwycięstw – 9 remisów – 3 porażki)

Rekordy i statystyki

  • Rekord świata: 42 zwycięstwa, 7 remisów, 1 porażka („Cud w Bernie”). 91% wygranych meczów
  • Rekord świata: Liczba meczów bez porażki – 31 meczów (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
  • Rekord świata: Najdłuższy czas bycia niepokonaną drużyną – 4 lata, 1 miesiąc (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
  • Rekord świata: Liczba meczów z rzędu ze zdobytym golem – 73 mecze (10 kwietnia 1949 – 16 czerwca 1957)
  • Najlepszy duet napastników: Ferenc Puskás i Sándor Kocsis – 159 bramek
  • Rekord XX wieku: Najwięcej bramek dla reprezentacji – Ferenc Puskás (84 gole)
  • Rekord mistrzostw świata: Najwięcej bramek w jednym turnieju – 27 goli (śr. 5,4 gole na mecz)
  • Rekord mistrzostw świata: Największa różnica bramek w jednym turnieju – +17
  • Rekord mistrzostw świata: Najlepsza średnia zdobytych bramek przez zawodnika w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2,2 gole na mecz)
  • Rekord mistrzostw świata: Najwięcej hat-tricków w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2 hat-tricki)
  • Rekord własny: Najwyższe zwycięstwo – 12:0 z Albanią (23 września 1950)

Osiągnięcia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ 1950–1954 „Złota jedenastka”. [dostęp 2012-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-03)].
  2. ↑ Finał – „Cud z Berna”
  3. ↑ Futbol jest Wielki: Cud w Bernie. [dostęp 2012-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-07)].
  4. ↑ Obrona strzału Toniego Turka na YouTube
  5. ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 69-70
  6. ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 70.

Bibliografia

  • Ferenc Puskás, Puskas on Puskas: The Life and Times of a Footballing Legend, Klara Jamrich, Rogan P Taylor, London: Robson Books, 1998, ISBN 1-86105-156-5, OCLC 58414635.
  • Terry Crouch, The World Cup: The Complete History, wyd. Rev. ed, London: Aurum Press Ltd, 2006, ISBN 1-84513-149-5, OCLC 63401233.
  • Michael L. LaBlanc, Richard Henshaw: The World Encyclopedia of Soccer. Invisible Ink Press, 1994, ISBN 0-8103-9442-1.
  • Jonathan Wilson: Behind the Curtain: Travels in Eastern European Football. Orion Publishing, 2006, ISBN 978-0-7528-7945-1.
  • Rogan Taylor, Andrew War: Kicking & Screaming: An Oral History of Football in England. Robson Books, 1996, ISBN 0-86051-912-0.
  • Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7.

Linki zewnętrzne

Złota jedenastka

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!