Turniej o Złoty Kask

Turniej o Złoty Kask (od sezonu 2021 także memoriał Jerzego Szczakiela) – coroczny turniej indywidualny organizowany od 1961 roku przez Polski Związek Motorowy (GKSŻ). Jego zasady zmieniały się na przestrzeni lat – od cyklu zawodów z klasyfikacją generalną, przez turniej z eliminacjami.

Od sezonu 2021 turniej rozgrywany jest jako memoriał Jerzego Szczakiela, pierwszego polskiego indywidualnego mistrza świata na żużlu.

Medaliści

Rok	Miejsce	Złoto	Srebro	Brąz	Źr.
Turniej o Złoty Kask
1961	9 rund Bydgoszcz Rzeszów Nowa Huta Gdańsk Wrocław Rybnik Poznań Częstochowa Warszawa	Florian Kapała ZKS Stal Rzeszów	Henryk Żyto Unia Leszno	Marian Kaiser Legia Gdańsk
1962	8 rund Wrocław Rzeszów Bydgoszcz Gorzów Wielkopolski Rybnik Leszno Częstochowa Gdańsk	Marian Kaiser GKS Wybrzeże Gdańsk	Florian Kapała ZKS Stal Rzeszów	Joachim Maj Górnik Rybnik
1963	6 rund Gorzów Wielkopolski Rybnik Leszno Bydgoszcz Świętochłowice Wrocław	Joachim Maj Górnik Rybnik	Stanisław Tkocz Górnik Rybnik	Henryk Żyto Unia Leszno
1964	7 rund Rybnik Gdańsk Gorzów Wielkopolski Rzeszów Świętochłowice Bydgoszcz Wrocław	Andrzej Wyglenda Górnik Rybnik	Andrzej Pogorzelski Stal Gorzów Wielkopolski	Joachim Maj Górnik Rybnik
1965	8 rund Zielona Góra Rybnik Świętochłowice Gorzów Wielkopolski Toruń Gdańsk Bydgoszcz Wrocław	Stanisław Tkocz KS ROW Rybnik	Andrzej Pogorzelski Stal Gorzów Wielkopolski	Antoni Woryna KS ROW Rybnik
1966	7 rund Zielona Góra Poznań Bydgoszcz Nowa Huta Poznań Rybnik Gorzów Wielkopolski	Andrzej Pogorzelski Stal Gorzów Wielkopolski	Paweł Waloszek KS Śląsk Świętochłowice	Andrzej Wyglenda KS ROW Rybnik
1967	8 rund Rzeszów Rybnik Częstochowa Poznań Gdańsk Tarnów Bydgoszcz Ostrów Wielkopolski	Antoni Woryna KS ROW Rybnik	Henryk Glücklich Polonia Bydgoszcz	Andrzej Wyglenda KS ROW Rybnik
1968	8 rund Rybnik Wrocław Tarnów Gdańsk Toruń Gorzów Wielkopolski Ostrów Wielkopolski Bydgoszcz	Paweł Waloszek KS Śląsk Świętochłowice	Zygmunt Pytko Unia Tarnów	Stanisław Tkocz KS ROW Rybnik
1969	8 rund Częstochowa Wrocław Gdańsk Świętochłowice Gorzów Wielkopolski Bydgoszcz Rzeszów Rybnik	Edward Jancarz Stal Gorzów Wielkopolski	Andrzej Pogorzelski Stal Gorzów Wielkopolski	Andrzej Wyglenda KS ROW Rybnik
1970	8 rund Leszno Świętochłowice Rybnik Bydgoszcz Gorzów Wielkopolski Opole Wrocław Gdańsk	Jan Mucha KS Śląsk Świętochłowice	Paweł Waloszek KS Śląsk Świętochłowice	Andrzej Wyglenda KS ROW Rybnik
1971	7 rund Gorzów Wielkopolski Opole Rybnik Bydgoszcz Tarnów Wrocław Świętochłowice	Antoni Woryna KS ROW Rybnik	Paweł Waloszek KS Śląsk Świętochłowice	Jerzy Szczakiel KS Kolejarz Opole
1972	8 rund Częstochowa Gorzów Wielkopolski Opole Bydgoszcz Chorzów Poznań Wrocław Zielona Góra	Edward Jancarz Stal Gorzów Wielkopolski	Henryk Glücklich Polonia Bydgoszcz	Marek Cieślak Włókniarz Częstochowa
1973	8 rund Gorzów Wielkopolski Leszno Zielona Góra Opole Częstochowa Chorzów Bydgoszcz Chorzów	Zenon Plech Stal Gorzów Wielkopolski	Edward Jancarz Stal Gorzów Wielkopolski	Jan Mucha KS Śląsk Świętochłowice
1974	6 rund Rybnik Bydgoszcz Leszno Częstochowa Zielona Góra Gorzów Wielkopolski	Zenon Plech Stal Gorzów Wielkopolski	Jan Mucha KS Śląsk Świętochłowice	Edward Jancarz Stal Gorzów Wielkopolski
1975	8 rund Wrocław Częstochowa Rybnik Gorzów Wielkopolski Leszno Opole Bydgoszcz Gdańsk	Edward Jancarz Stal Gorzów Wielkopolski	Zenon Plech Stal Gorzów Wielkopolski	Bogusław Nowak Stal Gorzów Wielkopolski
1976	4 rundy Opole Leszno Gorzów Wielkopolski Częstochowa	Marek Cieślak Włókniarz Częstochowa	Edward Jancarz Stal Gorzów Wielkopolski	Jerzy Rembas Stal Gorzów Wielkopolski
1977	4 rundy Opole Gorzów Wielkopolski Częstochowa Leszno	Jerzy Rembas Stal Gorzów Wielkopolski	Jan Mucha KS Śląsk Świętochłowice	Bogusław Nowak Stal Gorzów Wielkopolski
1978	Chorzów	Zenon Plech GKS Wybrzeże Gdańsk	Bolesław Proch Stal Gorzów Wielkopolski	Andrzej Huszcza Falubaz Zielona Góra
1979	4 rundy Częstochowa Gdańsk Chorzów Rybnik	Robert Słaboń Sparta Wrocław	Piotr Pyszny KS ROW Rybnik	Mariusz Okoniewski Unia Leszno
1980	4 rundy Rybnik Wrocław Toruń Leszno	Robert Słaboń Sparta Wrocław	Eugeniusz Błaszak SKS Start Gniezno	Marek Kępa RKS Motor Lublin
1981	4 rundy Wrocław Bydgoszcz Grudziądz Leszno	Bolesław Proch Polonia Bydgoszcz	Leonard Raba KS Kolejarz Opole	Jan Ząbik Apator Toruń
1982	Leszno	Roman Jankowski Unia Leszno	Wojciech Żabiałowicz Apator Toruń	Mirosław Berliński GKS Wybrzeże Gdańsk
1983	Leszno	Jan Krzystyniak Falubaz Zielona Góra	Mirosław Berliński GKS Wybrzeże Gdańsk	Andrzej Huszcza Falubaz Zielona Góra
1984	Wrocław	Roman Jankowski Unia Leszno	Grzegorz Dzikowski GKS Wybrzeże Gdańsk	Leonard Raba KS Kolejarz Opole
1985	3 rundy Opole Gdańsk Zielona Góra	Wojciech Żabiałowicz Apator Toruń	Mirosław Berliński GKS Wybrzeże Gdańsk	Maciej Jaworek Falubaz Zielona Góra
1986	4 rundy Częstochowa Rybnik Gniezno Wrocław	Roman Jankowski Unia Leszno	Wojciech Żabiałowicz Apator Toruń	Andrzej Huszcza Falubaz Zielona Góra
1987	4 rundy Gdańsk Rzeszów Opole Wrocław	Zenon Kasprzak Unia Leszno	Wojciech Żabiałowicz Apator Toruń	Roman Jankowski Unia Leszno
1988	4 rundy Toruń Gniezno Gorzów Wielkopolski Wrocław	Piotr Świst Stal Gorzów Wielkopolski	Jan Krzystyniak Unia Leszno	Zenon Kasprzak Unia Leszno
1989	2 rundy Tarnów Wrocław	Wojciech Załuski KS Kolejarz Opole	Andrzej Huszcza Falubaz Zielona Góra	Janusz Stachyra ZKS Stal Rzeszów
1990	6 rund Toruń Rybnik Zielona Góra Leszno Rzeszów Wrocław	Mirosław Korbel KS ROW Rybnik	Roman Jankowski Unia Leszno	Jacek Gomólski SKS Start Gniezno
1991	2 rundy Gdańsk Wrocław	Sławomir Drabik Włókniarz Częstochowa	Andrzej Huszcza Morawski Zielona Góra	Piotr Pawlicki Unia Leszno
1992	Wrocław	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Roman Jankowski Unia Leszno	Krzysztof Kuczwalski Apator Toruń
1993	Wrocław	Dariusz Śledź WTS Wrocław	Jerzy Mordel RKS Motor Lublin	Jan Krzystyniak ZKS Stal Rzeszów
1994	Wrocław	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Dariusz Śledź WTS Wrocław	Jacek Krzyżaniak Apator Toruń
1995	Wrocław	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Jarosław Olszewski GKS Wybrzeże Gdańsk	Tomasz Bajerski Apator Toruń
1996	Wrocław	Jacek Gollob Polonia Bydgoszcz	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Roman Jankowski Unia Leszno
1997	Wrocław	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Tomasz Bajerski Pergo Gorzów Wielkopolski	Sebastian Ułamek Włókniarz Częstochowa
1998	Wrocław	Jacek Gollob Polonia Bydgoszcz	Rafał Dobrucki TS Polonia Piła	Piotr Świst ZKS Stal Rzeszów
1999	Wrocław	Jacek Krzyżaniak WTS Wrocław	Robert Sawina SKS Start Gniezno	Rafał Dobrucki TS Polonia Piła
2000	Wrocław	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Sebastian Ułamek GKS Wybrzeże Gdańsk	Andrzej Huszcza ZKŻ Zielona Góra
2001	Wrocław	Piotr Protasiewicz Polonia Bydgoszcz	Robert Sawina WTS Wrocław	Sebastian Ułamek WTS Wrocław
2002	Bydgoszcz	Tomasz Gollob Polonia Bydgoszcz	Jacek Gollob Polonia Bydgoszcz	Piotr Protasiewicz Polonia Bydgoszcz
2003	Wrocław	Rafał Okoniewski ZKŻ Zielona Góra	Tomasz Jędrzejak WTS Wrocław	Jarosław Hampel WTS Wrocław
2004	Bydgoszcz	Wiesław Jaguś Apator Toruń	Tomasz Gapiński WTS Wrocław	Grzegorz Walasek Włókniarz Częstochowa
2005	Rybnik	Janusz Kołodziej Unia Tarnów	Damian Baliński Unia Leszno	Krzysztof Słaboń WTS Wrocław
2006	Częstochowa	Tomasz Gollob Unia Tarnów	Sebastian Ułamek Włókniarz Częstochowa	Piotr Protasiewicz Polonia Bydgoszcz
2007	Bydgoszcz	Grzegorz Walasek ZKŻ Zielona Góra	Rafał Dobrucki Speedway Stal Rzeszów	Krzysztof Kasprzak Unia Leszno
2008	Wrocław	Damian Baliński Unia Leszno	Jarosław Hampel Unia Leszno	Adrian Miedziński Unibax Toruń
2009[a]	Zielona Góra	Janusz Kołodziej Unia Leszno	Piotr Protasiewicz ZKŻ Zielona Góra	Krzysztof Kasprzak Unia Tarnów
2010	Częstochowa	Janusz Kołodziej Unia Leszno	Adrian Miedziński Unibax Toruń	Piotr Protasiewicz ZKŻ Zielona Góra
2011	Toruń	Adrian Miedziński Unibax Toruń	Piotr Protasiewicz ZKŻ Zielona Góra	Janusz Kołodziej Unia Leszno
2012	Gorzów Wielkopolski	Piotr Pawlicki Unia Leszno	Grzegorz Zengota Włókniarz Częstochowa	Przemysław Pawlicki Unia Leszno
2013	Rawicz	Maciej Janowski Unia Tarnów	Adrian Miedziński Unibax Toruń	Jarosław Hampel ZKŻ Zielona Góra
2014	Rawicz	Przemysław Pawlicki Unia Leszno	Kacper Gomólski Unia Tarnów	Grzegorz Walasek Włókniarz Częstochowa
2015	Lublin	Przemysław Pawlicki Unia Leszno	Mirosław Jabłoński Speedway Stal Rzeszów	Piotr Pawlicki Unia Leszno
2016	Tarnów	Patryk Dudek ZKŻ Zielona Góra	Bartosz Zmarzlik Stal Gorzów Wielkopolski	Janusz Kołodziej Unia Tarnów
2017	Zielona Góra	Przemysław Pawlicki Stal Gorzów Wielkopolski	Janusz Kołodziej Unia Leszno	Piotr Pawlicki Unia Leszno
2018	Piła	Jarosław Hampel Unia Leszno	Bartosz Zmarzlik Stal Gorzów Wielkopolski	Janusz Kołodziej Unia Leszno
2019	Gdańsk	Krzysztof Kasprzak Stal Gorzów Wielkopolski	Jakub Jamróg WTS Wrocław	Piotr Protasiewicz ZKŻ Zielona Góra
2020	Bydgoszcz	Bartosz Zmarzlik Stal Gorzów Wielkopolski	Paweł Przedpełski Włókniarz Częstochowa	Krzysztof Kasprzak Stal Gorzów Wielkopolski
Turniej o Złoty Kask / Memoriał Jerzego Szczakiela
2021	Zielona Góra	Bartosz Zmarzlik Stal Gorzów Wielkopolski	Janusz Kołodziej Unia Leszno	Paweł Przedpełski KS Toruń
2022	Opole	Bartosz Zmarzlik Stal Gorzów Wielkopolski	Dominik Kubera Speedway Lublin	Patryk Dudek KS Toruń
2023	Opole	Maciej Janowski WTS Wrocław	Bartosz Zmarzlik Speedway Lublin	Piotr Pawlicki WTS Wrocław
2024	Opole	Dominik Kubera Speedway Lublin	Kacper Woryna Włókniarz Częstochowa	Przemysław Pawlicki ZKŻ Zielona Góra

Klasyfikacja medalowa

Według zawodników

Stan po sezonie 2024

Lp.	Zawodnik	Lata[b]	Złoto	Srebro	Brąz	Razem
1.	Gollob, TomaszTomasz Gollob	1992–2006	7	1	–	8
2.	Zmarzlik, BartoszBartosz Zmarzlik	2016–2023	3	3	–	6
3.	Kołodziej, JanuszJanusz Kołodziej	2005–2021	3	2	3	8
4.	Jankowski, RomanRoman Jankowski	1982–1996	3	2	2	7
5.	Jancarz, EdwardEdward Jancarz	1969–1976	3	2	1	6
6.	Plech, ZenonZenon Plech	1973–1978	3	1	–	4
7.	Pawlicki, PrzemysławPrzemysław Pawlicki	2012–2024	3	–	2	5
8.	Gollob, JacekJacek Gollob	1996–2002	2	1	–	3
9.	Woryna, AntoniAntoni Woryna	1965–1971	2	–	1	3
10.	Słaboń, RobertRobert Słaboń	1979–1980	2	–	–	2
	Janowski, MaciejMaciej Janowski	2013–2023	2	–	–	2
12.	Pogorzelski, AndrzejAndrzej Pogorzelski	1964–1969	1	3	–	4
	Waloszek, PawełPaweł Waloszek	1966–1971	1	3	–	4
	Żabiałowicz, WojciechWojciech Żabiałowicz	1982–1987	1	3	–	4
15.	Protasiewicz, PiotrPiotr Protasiewicz	2001–2019	1	2	4	7
16.	Mucha, JanJan Mucha	1970–1977	1	2	1	4
	Miedziński, AdrianAdrian Miedziński	2008–2013	1	2	1	4
18.	Hampel, JarosławJarosław Hampel	2003–2018	1	1	2	4
19.	Tkocz, StanisławStanisław Tkocz	1963–1968	1	1	1	3
	Krzystyniak, JanJan Krzystyniak	1983–1993	1	1	1	3
21.	Kapała, FlorianFlorian Kapała	1961–1962	1	1	–	2
	Proch, BolesławBolesław Proch	1978–1981	1	1	–	2
	Śledź, DariuszDariusz Śledź	1993–1994	1	1	–	2
	Baliński, DamianDamian Baliński	2005–2008	1	1	–	2
	Kubera, DominikDominik Kubera	2022–2024	1	1	–	2
26.	Wyglenda, AndrzejAndrzej Wyglenda	1964–1970	1	–	4	5
27.	Kasprzak, KrzysztofKrzysztof Kasprzak	2007–2020	1	–	3	4
	Pawlicki, PiotrPiotr Pawlicki	2012–2023	1	–	3	4
29.	Maj, JoachimJoachim Maj	1962–1964	1	–	2	3
	Walasek, GrzegorzGrzegorz Walasek	2004–2014	1	–	2	3
31.	Kaiser, MarianMarian Kaiser	1961–1962	1	–	1	2
	Cieślak, MarekMarek Cieślak	1972–1976	1	–	1	2
	Rembas, JerzyJerzy Rembas	1976–1977	1	–	1	2
	Kasprzak, ZenonZenon Kasprzak	1987–1988	1	–	1	2
	Świst, PiotrPiotr Świst	1988–1998	1	–	1	2
	Krzyżaniak, JacekJacek Krzyżaniak	1994–1999	1	–	1	2
	Dudek, PatrykPatryk Dudek	2016–2022	1	–	1	2
38.	Załuski, WojciechWojciech Załuski	1989	1	–	–	1
	Korbel, MirosławMirosław Korbel	1990	1	–	–	1
	Drabik, SławomirSławomir Drabik	1991	1	–	–	1
	Okoniewski, RafałRafał Okoniewski	2003	1	–	–	1
	Jaguś, WiesławWiesław Jaguś	2004	1	–	–	1
43.	Huszcza, AndrzejAndrzej Huszcza	1978–2000	–	2	4	6
44.	Ułamek, SebastianSebastian Ułamek	1997–2006	–	2	2	4
45.	Berliński, MirosławMirosław Berliński	1982–1985	–	2	1	3
	Dobrucki, RafałRafał Dobrucki	1998–2007	–	2	1	3
47.	Glücklich, HenrykHenryk Glücklich	1967–1972	–	2	–	2
	Sawina, RobertRobert Sawina	1999–2001	–	2	–	2
49.	Żyto, HenrykHenryk Żyto	1961–1963	–	1	1	2
	Raba, LeonardLeonard Raba	1981–1984	–	1	1	2
	Bajerski, TomaszTomasz Bajerski	1995–1997	–	1	1	2
	Przedpełski, PawełPaweł Przedpełski	2020–2021	–	1	1	2
53.	Pytko, ZygmuntZygmunt Pytko	1968	–	1	–	1
	Pyszny, PiotrPiotr Pyszny	1979	–	1	–	1
	Błaszak, EugeniuszEugeniusz Błaszak	1980	–	1	–	1
	Dzikowski, GrzegorzGrzegorz Dzikowski	1984	–	1	–	1
	Mordel, JerzyJerzy Mordel	1993	–	1	–	1
	Olszewski, JarosławJarosław Olszewski	1995	–	1	–	1
	Jędrzejak, TomaszTomasz Jędrzejak	2003	–	1	–	1
	Gapiński, TomaszTomasz Gapiński	2004	–	1	–	1
	Zengota, GrzegorzGrzegorz Zengota	2012	–	1	–	1
	Gomólski, KacperKacper Gomólski	2014	–	1	–	1
	Jabłoński, MirosławMirosław Jabłoński	2015	–	1	–	1
	Jamróg, JakubJakub Jamróg	2019	–	1	–	1
	Woryna, KacperKacper Woryna	2024	–	1	–	1
66.	Nowak, BogusławBogusław Nowak	1975–1977	–	–	2	2
67.	Szczakiel, JerzyJerzy Szczakiel	1971	–	–	1	1
	Okoniewski, MariuszMariusz Okoniewski	1979	–	–	1	1
	Kępa, MarekMarek Kępa	1980	–	–	1	1
	Ząbik, JanJan Ząbik	1981	–	–	1	1
	Jaworek, MaciejMaciej Jaworek	1985	–	–	1	1
	Stachyra, JanuszJanusz Stachyra	1989	–	–	1	1
	Gomólski, JacekJacek Gomólski	1990	–	–	1	1
	Pawlicki, PiotrPiotr Pawlicki	1991	–	–	1	1
	Kuczwalski, KrzysztofKrzysztof Kuczwalski	1992	–	–	1	1
	Słaboń, KrzysztofKrzysztof Słaboń	2005	–	–	1	1

Pogrubioną czcionką – zostali zaznaczeni zawodnicy, którzy kontynuują karierę żużlową.

Według klubów

Stan po sezonie 2024

Lp.	Klub	Złoto	Srebro	Brąz	Razem
1.	Gorzów Wielkopolski, StalStal Gorzów Wielkopolski[c]	13	10	5	28
2.	Leszno, UniaUnia Leszno	11	8	12	31
3.	Bydgoszcz, PoloniaPolonia Bydgoszcz[d]	10	4	2	16
4.	Rybnik, KS ROWKS ROW Rybnik[e]	6	2	8	16
5.	Wrocław, WTSWTS Wrocław[f]	5	5	4	14
6.	Zielona Góra, ZKŻZKŻ Zielona Góra[g]	4	4	9	17
7.	Toruń, KSKS Toruń[h]	3	5	7	15
8.	Tarnów, UniaUnia Tarnów	3	2	2	7
9.	Gdańsk, GKS WybrzeżeGKS Wybrzeże Gdańsk[i]	2	5	2	9
10.	Świętochłowice, KS ŚląskKS Śląsk Świętochłowice	2	5	1	8
11.	Częstochowa, WłókniarzWłókniarz Częstochowa[j]	2	4	4	10
12.	Rzeszów, Speedway StalSpeedway Stal Rzeszów[k]	1	3	3	7
13.	Lublin, SpeedwaySpeedway Lublin	1	2	–	3
14.	Opole, KS KolejarzKS Kolejarz Opole	1	1	2	4
15.	Gniezno, SKS StartSKS Start Gniezno	–	2	1	3
16.	Lublin, RKS MotorRKS Motor Lublin	–	1	1	2
	Piła, TS PoloniaTS Polonia Piła	–	1	1	2

Uwagi

1. Turniej o Złoty Kask 2009 rozegrano 30 kwietnia 2010 roku.
2. Lata, w których dany zawodnik zdobywał medale.
3. Także jako Pergo Gorzów Wielkopolski.
4. Uwzględniono starty zawodników sekcji klubu BKS „Polonia”, który został rozwiązany po sezonie 2003, oraz stowarzyszenia BTŻ „Polonia”, które za zgodą władz PZM zajęło miejsce dotychczasowego klubu w rozgrywkach, i wywodzącej się z niego spółki ŻKS „Polonia Bydgoszcz” SA.
5. Także jako Górnik Rybnik.
6. Także jako Sparta Wrocław.
7. Także jako Falubaz Zielona Góra oraz Morawski Zielona Góra.
8. Także jako Apator Toruń oraz Unibax Toruń.
9. Także jako Legia Gdańsk.
10. Uwzględniono starty zawodników stowarzyszenia CKM „Włókniarz” oraz dwóch wywodzących się z niego spółek – CKM „Włókniarz” SA, której władze PZM obebrały licencję po sezonie 2014, i „Włókniarz Częstochowa” SA, która powstała pośrednio po odebraniu licencji tej pierwszej.
11. Także jako ZKS Stal Rzeszów.

Bibliografia

• Historia Speedwaya w Polsce. rlach.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-17)].
• Historia turnieju Złotego Kasku