Teresa Lipowska
Teresa Maria Lipowska-Zaliwska z domu Wittczak (ur. 14 lipca 1937 w Warszawie ) – polska aktorka teatralna , filmowa i telewizyjna .
Emil Karewicz i Teresa Lipowska w sztuce Teatru Nowego „Pułapka”. Warszawa, listopad 1979
Życiorys
Jest najstarszą córką urzędników, Marii z domu Niegowskiej i Eugeniusza Wittczaków[1] [2] . Pierwsze lata życia spędziła w Warszawie , po wojnie zamieszkała z rodziną w Łodzi [3] . Wychowywała się z dwójką młodszego rodzeństwa, siostrą Elżbietą (1941–1990) i bratem Andrzejem (ur. 1945)[4] .
W dzieciństwie rozpoczęła naukę gry na fortepianie[5] , poza tym grała w przedstawieniach szkolnych i recytowała wiersze, a w wieku dziewięciu lat zadebiutowała na deskach teatru, grając królewnę-żabkę w spektaklu Za siedmioma górami wystawianym w Teatrze Lutnia w Łodzi[6] . Mając 13 lat, debiutowała na ekranie jako statystka w filmie Pierwszy start Leonarda Buczkowskiego [7] .
W 1955 ukończyła średnią szkołę muzyczną w klasie fortepianu w Łodzi , dwa lata później ukończyła studia na Wydziale Aktorskim PWSFTviT w Łodzi[8] .
W latach 60. zaczęła występować w Teatrze Telewizji [9] , pracowała też w Teatrze Polskiego Radia [10] . W latach 1957–1975 występowała w warszawskim Teatrze Ludowym, następnie do 1985 – w Nowym [11] . Grała też w Teatrze Współczesnym [12] i TM „Roma” [13] . W latach 1985–1992 była etatową aktorką Teatru Syrena w Warszawie[14] , w którym kontynuowała pracę także po przejściu na emeryturę. Wiele lat była związana z kabaretem „Dudek” [15] .
Od 2000 występuje jako Barbara Mostowiak, nestorka rodu w serialu TVP2 M jak miłość [16] .
W 2007 obchodziła jubileusz 50 lat pracy zawodowej na scenie podczas benefisu w Teatrze Kwadrat w Warszawie [17] oraz została jedną z bohaterek książki Siła codzienności Marzanny Graff [18] .
W 2010 została wyróżniona nagrodą Wielki Splendor przez Zespół Artystyczny Teatru Polskiego Radia [19] .
W 2017 została uhonorowana Odznaką „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”[20] . Również w 2017 premierę miała książka pt. „Nad rodzinnym albumem”, będąca wywiadem z aktorką przeprowadzonym przez Ilonę Łepkowską [21] .
Życie prywatne
W 1957 poślubiła Aleksandra Lipowskiego [22] , operatora filmowego, z którym rozwiodła się po trzech latach małżeństwa[23] . W grudniu 1963 wyszła za aktora Tomasza Zaliwskiego [24] ; ślubu udzielił im ks. Jan Twardowski [25] . Byli małżeństwem aż do śmierci Zaliwskiego w 2006[23] . Ma z nim syna Marcina[26] . Mieszka na warszawskich Kabatach [27] .
Filmografia
Filmy
Rok
Tytuł
Rola
Uwagi
1950
Pierwszy start
junaczka
obyczajowy, reżyseria: Leonard Buczkowski
1956
Szkice węglem
pomocnica kucharki
obyczajowy, reżyseria: Antoni Bohdziewicz
Nikodem Dyzma
kobieta towarzysząca złodziejowi w restauracji
komedia, reżyseria: Jan Rybkowski
1962
Spóźnieni przechodnie. Stary profesor
dziewczyna na rowerze
obyczajowy, reżyseria: Jerzy Antczak
1965
Piwo
barmanka we współczesności
krótkometrażowy, reżyseria: Stanisław Różewicz
Sam pośród miasta
żona Pawła
psychologiczny, reżyseria: Halina Bielińska
1966
Sublokator
milicjantka Fredzia Kwaśniewska
komedia, reżyseria: Janusz Majewski
1967
Skok
kasjerka Anna Pielak
sensacyjny, reżyseria: Kazimierz Kutz
1968
Wniebowstąpienie
kobieta przed sklepem z wiadomością od Bukina
wojenny, reżyseria: Jan Rybkowski
Hasło Korn
por. Krystyna Kacperska
szpiegowski, reżyseria: Waldemar Podgórski
1969
Rzeczpospolita babska
sierżant Danuta Pawlak
komedia, reżyseria: Hieronim Przybył
Nowy
Barbara
komedia, reżyseria: Jerzy Ziarnik
1970
Przystań
Żeberkiewiczowa
obyczajowy, reżyseria: Paweł Komorowski
1971
Złote koło
porucznik Elżbieta Zalewska
sensacyjny, reżyseria: Stanisław Wohl
1972
Znak
żona
krótkometrażowy, reżyseria: Irena Kamieńska
1973
Profesor na drodze
Helena Grzegorkowa
komediodramat, reżyseria: Zbigniew Chmielewski
Bułeczka
Szulcowa, matka Karola, sąsiadka Marczaków
dla dzieci, reżyseria: Anna Sokołowska
1974
Linia
Elżbieta Górczynowa
obyczajowy, reżyseria: Kazimierz Kutz
Obrazki z życia. Dziewczyna i „Akwarius”
matka Bożeny
obyczajowy, reżyseria: Agnieszka Holland
1975
Noce i dnie
Stacha Łuczakówna
kostiumowy, psychologiczny, reżyseria: Jerzy Antczak
1978
Wśród nocnej ciszy
Helena Wańkowa
kryminał, reżyseria: Tadeusz Chmielewski
1979
Ty pójdziesz górą
Maria Konopnicka
biograficzny, reżyseria: Zygmunt Skonieczny
1980
Placówka
Jagna
obyczajowy, reżyseria: Zygmunt Skonieczny
Dziewczyna i chłopak
ciocia Ola
przygodowy, reżyseria: Stanisław Loth
Klucznik
żona klucznika
psychologiczny, reżyseria: Wojciech Marczewski
Ballada o Januszku
Pola Karolakowa (sąsiadka Smoliwąsowej)[28]
etiuda, reżyseria: Ryszard Zatorski , Tomasz Snopkiewicz
1981
Kto ty jesteś
Halina, żona rencisty
cykl filmowy, reżyseria: Ryszard Filipski
1983
Podróż nad morze
dyrektorka pogotowia opiekuńczego
film drogi, reżyseria: Ryszard Rydzewski
Marynia
Bigielowa
obyczajowy, reżyseria: Jan Rybkowski
Katastrofa w Gibraltarze
Helena Sikorska
wojenny, reżyseria: Bohdan Poręba
1984
Alabama
matka Bożeny
obyczajowy, reżyseria: Ryszard Rydzewski
Dłużnicy śmierci
gość na weselu „Wertepa”
dramat, reżyseria: Włodzimierz Gołaszewski
1986
A żyć trzeba dalej
żona kapitana Wenty[29]
psychologiczny, reżyseria: Roman Wionczek
1987
Zakole
pani Teresa
obyczajowy, reżyseria: Włodzimierz Olszewski
1988
Przeprawa
żona lubelskiego współpracownika Karola
wojenny, reżyseria: Wiktor Turow
1989
Qui vivra verra…
Maria Koszutska
biograficzny, reżyseria: Lucyna Smolińska
Czarny wąwóz
gospodyni Ludwika (głos)
sensacyjny, reżyseria: Janusz Majewski
1990
Armelle
ciotka Jurka (głos)
obyczajowy, reżyseria: Jacek Lenczowski
1991
Kuchnia polska
dyrektorka szkoły
polityczny, reżyseria: Jacek Bromski
1993
Kraj świata
kobieta w kolejce po paszport
komedia, reżyseria: Maria Zmarz-Koczanowicz
1995
Tato
Jadwiga Fornalczyk
dramat, reżyseria: Maciej Ślesicki
1996
Pułkownik Bunkier
matka
dramat, reżyseria: Kujtim Çashku
1997
Sara
sprzedawczyni
sensacyjny, reżyseria: Maciej Ślesicki
Przystań
matka Jana
dramat, reżyseria: Jan Hryniak
2009
Królowa śniegu
babcia
dramat obyczajowy, reżyseria: Maciej Michalski
2016
Za niebieskimi drzwiami
pani Cybulska
dla dzieci, reżyseria: Mariusz Palej
Framed
matka (głos)
thriller, reżyseria: Piotr Śmigasiewicz
2023
Uwierz w Mikołaja
babcia Helenka[29]
film familijny, reżyseria: Anna Wieczur-Bluszcz
Źródło: Filmpolski.pl[29] .
Seriale telewizyjne
Rok
Tytuł
Rola
Reżyseria
1964
Barbara i Jan
robotnica w zakładach im. Róży Luksemburg (odc. 1)
Hieronim Przybył , Jerzy Ziarnik
1970
Przygody psa Cywila
nauczycielka (odc. 7)
Krzysztof Szmagier
1973
Wielka miłość Balzaka
Olimpia Rossini (głos)
Wojciech Solarz
1973
Stawiam na Tolka Banana
kurator Turska (odc. 1, 5, 7)
Stanisław Jędryka
1974
Polizeiruf 110
Drau Fischer (odc. specjalny)
Heinz H. Seibert
1975
Dyrektorzy
siostra Szymanka (odc. 4)
Zbigniew Chmielewski
1976
Zezem
Polskie drogi
żona właściciela nowego fiata
kierowniczka szkoły podstawowej w Porytem
Janusz Zaorski
Janusz Morgenstern
1977
Noce i dnie
Stacha Łuczakówna (odc. 4, 6)
Jerzy Antczak
1977
Lalka
Szperlingowa (odc. 1)
Ryszard Ber
1977
Dziewczyna i chłopak
ciocia Ola (odc. 2-3, 5-6)
Stanisław Loth
1978
Ślad na ziemi
Zofia Jasparska (odc. 5)
Zbigniew Chmielewski
1978
Rodzina Połanieckich
Bigielowa (odc. 1-2, 4-7)
Jan Rybkowski
1980
Tylko Kaśka
nauczycielka Piotrkowska (odc. 1-5)
Włodzimierz Haupe
1983–1986
Blisko, coraz bliżej
Teresa Pasternik-Wanota
Zbigniew Chmielewski
1984
Pan na Żuławach
Teosia Markowiczka
Sylwester Szyszko
1987
Ballada o Januszku
Pola Karolakowa (odc. 1-6, 8)
Henryk Bielski
1990
W labiryncie
pielęgniarka na oddziale doktora Kubiaka
Paweł Karpiński
1991–1992
Kuchnia polska
dyrektorka szkoły (odc. 1-3)
Jacek Bromski
1993–1994
Zespół adwokacki
Maria Malak (odc. 2-3, 9)
Andrzej Kotkowski
1995
Dom
pułkownikowa Poznańska (odc. 14)
Jan Łomnicki
1996–1998
Matki, żony i kochanki
Stefania Pawelec
Juliusz Machulski , Ryszard Zatorski
1997
13 posterunek
pani Lucynka, właścicielka psa Homera (odc. 5)
Maciej Ślesicki
1999–2000
Klan
mgr Helena Frączak (sezon 3)
różni
1998
Gosia i Małgosia
matka Gosi
Jerzy Gruza
2000–2001
Miasteczko
przyjaciółka babci Oli
Maciej Wojtyszko
2000, 2003
Miodowe lata
Hanna Halska z d. Kuczek (odc. 52, 116)
2000–nadal
M jak miłość
Barbara Mostowiak
różni
2003
Baśnie i bajki polskie
Czarownica / kruk (głos, odc. 3)
Artur Wrotniewski
2009
Na dobre i na złe
Jadwiga Białobrzeska (odc. 378)
Grzegorz Lewandowski
2010
Duch w dom
Krysia (odc. 6)
Maciej Dutkiewicz
Źródło: Filmpolski.pl[29] .
Słuchowiska radiowe
Polski dubbing
Spis sporządzono na podstawie materiału źródłowego[29] [31] :
Odznaczenia i nagrody
Odznaczenia
Nagrody
2004: nagroda „Tele Ekran” przyznana przez czytelników pisma „Tele Tydzień ” za rolę Barbary Mostowiak w M jak miłość [29]
2017: nagroda „Platynowa Telekamera 2017”[35]
Przypisy
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 20–21.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 55.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 27.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 24.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 28.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 30.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 184.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 72.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 170–171.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 169.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 76.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 155.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 157.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 160.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 217.
↑ Barbara Mostowiak – Teresa Lipowska . mjakmilosc.vod.tvp.pl. [dostęp 2021-01-28]. (pol. ) .
↑ Warszawa. Teresa Lipowska 50 lat na scenie – e-teatr.pl .
↑ Anna Ziółkowska: Rozmowa z nową mieszkanką ziemi płońskiej – aktorką, pisarką, dziennikarką, autorką bajek i spektakl . plonszczak.pl, 2008-04-08. [dostęp 2021-01-28]. (pol. ) .
↑ Polskie Radio. Wielki Splendor – nagrody Teatru Polskiego Radia przyznane! . e-teatr.pl , 2010-12-06. [dostęp 2010-12-06].
↑ Anna Gronczewska Nagrody dla łodzian. Rada Miejska przyznała Nagrody Miasta Łodzi oraz Odznaki „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”. Wśród wyróżnionych znaleźli się m.in. Teresa Lipowska i raper Adam Ostrowski O.S.T.R. „Dziennik Łódzki” nr 112 (24553) wtorek 16 maja 2017 s. 5.
↑ Michał Kurdupski: „Nad rodzinnym albumem” – nowa książka Ilony Łepkowskiej (fragment) . wirtualnemedia.pl, 2017-05-13. [dostęp 2021-01-28]. (pol. ) .
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 82.
↑ a b Teresa Lipowska w programie Krzysztofa Ibisza Zrozumieć kobietę , Polska , 2012, odc. 5.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 98.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 91.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 38.
↑ Łepkowska i Lipowska 2017 ↓ , s. 116.
↑ Ballada o Januszku (1987) – Pełna obsada – Filmweb . filmweb.pl. [dostęp 2016-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 sierpnia 2016)].
↑ a b c d e f FilmPolski.pl – Teresa Lipowska . filmpolski.pl. [dostęp 2021-01-28]. (pol. ) .
↑ W Jezioranach – Teatr Polskiego Radia – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2023-02-19] (pol. ) .
↑ Teresa Lipowska . sfp.org.pl. [dostęp 2021-01-28]. (pol. ) .
↑ 60-lecia Teatru Syrena w Warszawie . gazeta.pl, 2007-12-14. [dostęp 2012-12-16].
↑ Redakcja , Nagrody Miasta Łodzi oraz Odznaki „Za Zasługi dla Miasta Łodzi” [ZDJĘCIA] [online], Łódź Nasze Miasto, 15 maja 2017 [dostęp 2020-12-29] (pol. ) .
↑ https://muzeum-lodz.pl/trwaja-rozdania-medali-z-okazji-600-lecia-lodzi/
↑ Telekamery „Tele Tygodnia” 2017: oto zwycięzcy . kultura.onet.pl, 2017-01-30. [dostęp 2021-01-28]. (pol. ) .
Bibliografia
Identyfikatory zewnętrzne: