Leonard Buczkowski

Leonard Buczkowski

Data i miejsce urodzenia	5 sierpnia 1900 Warszawa
Data i miejsce śmierci	19 lutego 1967 Warszawa
Zawód	reżyser, scenarzysta
Lata aktywności	1928–1966
Odznaczenia

Janusz Meissner i Leonard Buczkowski na planie filmu "Gwiaździsta eskadra"

Grób Leonarda Buczkowskiego na Powązkach Wojskowych (Warszawa, 22 lipca 2008)

Leonard Buczkowski (ur. 5 sierpnia 1900 w Warszawie, zm. 19 lutego 1967 tamże) – polski reżyser i scenarzysta filmowy.

Życiorys

Syn Władysława. Karierę filmową zaczął przed I wojną światową wystawiając amatorskie przedstawienia w cukierni swego ojca przy ul. Moniuszki w Warszawie. Po zdaniu egzaminu maturalnego w 1919 roku został powołany do odbycia służby wojskowej w Wojsku Polskim. Na własną prośbę ukończył kurs mechaników lotniczych, służbę odbywał w 2. pułku lotniczym w Krakowie, gdzie przeszedł kurs pilotażu i poznał środowisko pilotów^[1].

W 1921 roku zaangażował się w działalność awangardowego teatrzyku przy ul. Mokotowskiej^[2]. W latach 1920–1922 studiował aktorstwo w Dramatycznym Studio Filmowym Stanisławy Wysockiej, następnie zatrudnił się jako asystent reżysera u Wiktora Biegańskiego. Wystąpił jako aktor w kilku filmach fabularnych. Posługiwał się pseudonimem artystycznym Marian Leonard^[3]. Nakręcił również kilkanaście filmów krótkometrażowych, dzięki którym został zauważony jako reżyser^[2].

Zadebiutował w 1928 roku niemym filmem Szaleńcy^[4]. Przed wojną zrealizował najdroższy polski film batalistyczny pt. Gwiaździsta eskadra. Film powstał w 1930 roku i opowiadał o grupie amerykańskich pilotów, którzy sformowali w Polsce tzw. Eskadrę Kościuszkowską i walczyli w szeregach armii polskiej w latach 1918–1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej. Film miał premierę polską oraz światową i był dystrybuowany w kraju. Został kompletnie zapomniany, ponieważ wszystkie jego kopie zostały wywiezione lub zniszczone przez Rosjan po 1945 roku. Buczkowski zrealizował pierwszy po II wojnie światowej polski, pełnometrażowy film kinowy – Zakazane piosenki (1947). Był reżyserem pierwszej polskiej powojennej komedii – Skarb (1948). W 1954 wyreżyserował pierwszy polski film barwny Przygoda na Mariensztacie. Nakręcił też m.in. dramat wojenny Orzeł (1959) oraz film Smarkula (1963). Jego krótki film W chłopskie ręce zatrzymała cenzura.

Film Leonarda Buczkowskiego Sprawa pilota Maresza został w 1957 roku wybrany przez czytelników tygodnika „Film” najlepszym filmem w 1956 roku i uhonorowany Złotą Kaczką^[4].

Był mężem aktorki Barbary Orwid. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 2C-5-12)^[5].

Filmografia

Аktor

• 1923 – Kule, które nie trafiają
• 1923 – Awantury miłosne panny D.

Reżyser

• 1928 – Szaleńcy
• 1930 – Gwiaździsta eskadra
• 1932 – Szyb L-23
• 1935 – Rapsodia Bałtyku
• 1936 – Wierna rzeka
• 1936 – Straszny dwór
• 1938 – Florian
• 1939 – Biały Murzyn
• 1939 – Testament profesora Wilczura
• 1947 – Zakazane piosenki
• 1948 – Skarb
• 1951 – Pierwszy start
• 1954 – Przygoda na Mariensztacie
• 1956 – Sprawa pilota Maresza
• 1958 – Deszczowy lipiec
• 1959 – Orzeł
• 1961 – Czas przeszły
• 1963 – Smarkula
• 1964 – Przerwany lot
• 1966 – Marysia i Napoleon

Scenarzysta

• 1939 – Biały Murzyn
• 1956 – Sprawa pilota Maresza
• 1957 – Szkice węglem
• 1958 – Deszczowy lipiec
• 1959 – Orzeł
• 1961 – Czas przeszły
• 1963 – Smarkula
• 1966 – Marysia i Napoleon

Odznaczenia i wyróżnienia

• Złoty Krzyż Zasługi (uchwałą Rady Państwa z 10 lipca 1954 za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie kinematografii)^[6]
• 1954 – Wyróżnienie w Paryżu w konkursie na najlepszy film rozrywkowy dla dzieci dla filmu „Pierwszy start”^[7].
• 1957 – Złota Kaczka (przyznawana przez pismo Film) w kategorii: najlepszy film polski za rok 1956 za film pt. Sprawa pilota Maresza
• 1967 – Wyróżnienie na Międzynarodowym Festiwalu Filmu Barwnego w Barcelonie za film pt. Marysia i Napoleon

Przypisy

1. Jerzy Peltz: Filmy Leonarda Buczkowskiego. Akademia polskiego filmu. [dostęp 2020-08-10]. (pol.).
2. Sylwia Kunówna: Leonard Buczkowski – popularność bez recepty. Akademia polskiego filmu. [dostęp 2020-v]. (pol.).zły zapis daty dostępu
3. Leonard Buczkowski. Film Polski. [dostęp 2020-08-10]. (pol.).
4. Skrzydlata Polska 1957 ↓, s. 4.
5. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
6. M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1243
7. Leonard Buczkowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2020-08-10] .

Bibliografia

• 35 lat pracy w filmie. „Skrzydlata Polska”. 15/1957, 9 kwietnia 1957. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 

Linki zewnętrzne

• Leonard Buczkowski w bazie IMDb (ang.)
• Leonard Buczkowski w bazie filmpolski.pl
• Leonard Buczkowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .
• Leonard Buczkowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Leonard Buczkowski w bazie Akademii Polskiego Filmu

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000071510615
• VIAF: 63927667
• LCCN: nr99013473
• GND: 1048668940
• BnF: 17016687b
• SUDOC: 25274747X
• NKC: xx0158511
• PLWABN: 9810640954805606
• NUKAT: n2008093932

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3881559
• ETP: 5071

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 1110859