Szczecin Główny

Szczecin Główny

Dworzec kolejowy Szczecin Główny
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miejscowość	Szczecin
Lokalizacja	Śródmieście Nowe Miasto
Data otwarcia	1843
Poprzednie nazwy	Berliner Bahnhof, Stettin Hauptbahnhof
Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi peronowych	8[1]
Kasy
Linie kolejowe
273 Wrocław Główny – Szczecin Główny 351 Poznań Główny – Szczecin Główny 406 Szczecin Główny – Trzebież Szczeciński 408 Szczecin Główny – Grambow 433 Szczecin Główny – Szczecin Gumieńce
Schemat stacji
Położenie na mapie Szczecina Szczecin Główny
Położenie na mapie Polski Szczecin Główny
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Szczecin Główny
53°25′07″N 14°32′59″E
Strona internetowa

Stacja kolejowa Szczecin Główny (2021 r.)

Tymczasowy dworzec kolejowy.

Szczecin Główny – najważniejszy ze szczecińskich dworców, zlokalizowany na terenie osiedla Nowe Miasto pomiędzy ulicami Krzysztofa Kolumba i Owocową. Jedna z najstarszych stacji kolejowych na terenie Polski. Według klasyfikacji PKP stacja ma najwyższą kategorię Premium.

Ruch pasażerski

Rok	Wymiana roczna	Wymiana pasażerska na dobę	miejsce w Polsce
2017[2]	5 100 000	13 900	13
2018[3]	5 400 000	17 700	14
2019[2]	5 800 000	15 900	13
2020[2]	3 400 000	9 400	14
2021[2]	4 200 000	11 600	14
2022[4]		16 200	13

Historia

Otwarcie dworca w Szczecinie, 1843 r.

W roku 1836 założono w Berlinie Komitet Budowy Kolei Berlińsko-Szczecińskiej^[5]. Linia powstała w roku 1842^[6] , a pierwszy pociąg z Berlina wjechał na dworzec o ówczesnej nazwie Berliner Bahnhof, czyli Dworzec Berliński, 15 sierpnia 1843 roku. Dało to początek liniom kolejowym na Pomorzu^[5]. Dworzec był pierwszym etapem do likwidacji obwarowań miejskich Fortu Prusy (Fort Preußen). Linia ta kończyła się w Berlinie na Dworcu Szczecińskim (Berlin Stettiner Bahnhof, późniejszy Berlin Nordbahnhof)^[5]. W 1846 zbudowano linię kolejową do Stargardu^[5] (do 1848 przedłużoną do Poznania). Linia ta dobiegała do linii berlińskiej pod kątem prostym, bowiem dworzec był wówczas dworcem czołowym. Wymagało to wydrążenia 100-metrowego tunelu w skarpie wzgórza. Od dworca układ torów prowadził wówczas przez południową część wyspy Kępa Parnicka (obecną ul. Maklerską, niem. nazwa Eisenbahnstraße, czyli ul. Kolei Żelaznej), wzdłuż Kanału Rybnego (do 1859) oraz przez wyspę Siedlińską Kępę i wzdłuż obecnej ul. Hangarowej do dworca w Dąbiu. Do 1857 przez Szczecin prowadziła linia kolejowa z Berlina do Królewca przez Krzyż, Piłę, Bydgoszcz i Tczew.

Przystanek tramwajowy, 1975 r.

W 1859 rozbudowano i przekształcono dworzec w przelotowy, budując obecny układ torów przez północną część Kępy Parnickiej i obecny dworzec Szczecin Port Centralny^[5]. W 1898 z dworca poprowadzono ostatnią linię – do Jasienicy (obecnie północne osiedle miasta Police)^[7][8]. W skarpie została zlokalizowana nieczynna już lokomotywownia^[5].

Około 1900 powstał budynek dworca, który po przebudowach i odbudowie po zniszczeniach II wojny światowej istnieje do dzisiaj.

W latach 1975–1980 większość szczecińskiego węzła kolejowego została zelektryfikowana^[5]. Nieopodal stacji znajdują się 2 nastawnie: „SG” i „SG 11”. Obecnie na dworcu znajdują się 4 perony zadaszone wiatami (wiata na peronie pierwszym jest przedwojenna). Na perony prowadzą przejścia nadziemne; podziemne pozostały, ale nie są już przeznaczone dla podróżnych. Na Dworcu zaczyna się i kończy Miejski Szlak Turystyczny. Przystanki ZDiTM w pobliżu: „SKM Dworzec Główny (Kolumba)” i „SKM Dworzec Główny (Owocowa)”.

Nad dworcem dominuje kompleks budynków Dyrekcji Kolei w Szczecinie.

Historyczne nazwy

Nazwa stacji	Okres obowiązywania
Stettin Berliner Bahnhof	1843–1850
Stettin Hauptbahnhof	1850–1945
Szczecin Główny Osobowy	1945–1947
Szczecin Główny	od 1947

Remonty, renowacje i plany na przyszłość

Widok z lotu ptaka na perony (przed remontem)

Nowy hol główny

Hol kasowy

Mozaika w dawnym holu głównym

W 2007 dworzec został częściowo odremontowany w związku z finałem regat The Tall Ships’ Races^[5]. Odnowiona została elewacja gmachu od strony ulicy Krzysztofa Kolumba, a także odświeżony został hol dworca^[5].

20 grudnia 2010 prezydent miasta Szczecin Piotr Krzystek podpisał umowę z Jackiem Prześlugą, członkiem zarządu Polskich Kolei Państwowych, oraz Zbigniewem Zarychtą członkiem zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe w sprawie przebudowy dworca i jego okolic. Planowano, że do końca 2014 na terenie obecnego dworca i na terenach przyległych ma zostać stworzone Zintegrowane Centrum Komunikacyjne^[9].

1 października 2014 PKP podpisały umowę na przebudowę dworca Szczecin Główny z konsorcjum firm Winnicki i Maxto^[10]. W ramach tej inwestycji przebudowany został budynek dworca, perony 1. i 4. oraz ma powstać nowa kładka. W przyszłości planowany jest drugi etap remontu^[11]. Główny budynek dworca został na czas remontu całkowicie zamknięty, uruchomiono tymczasowy dworzec w budynku po drugiej stronie ul. Krzysztofa Kolumba. 29 kwietnia 2016 roku, po półtorarocznym oczekiwaniu, udostępniono pasażerom nowy dworzec^[12].

14 listopada 2017 PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały z przedsiębiorstwem Porr umowę na kolejny etap przebudowy stacji, obejmujący m.in. przebudowę peronów nr 2 i 3 oraz kładki^[13].

13 listopada 2018 PKP PLK podpisały z Kolejowymi Zakładami Łączności umowę na rozbudowę systemu informacji pasażerskiej^[14].

Dojazd do dworca

Przystanek SKM Dworzec Główny (Kolumba) (od strony ulicy Kolumba):

• tramwaje: 3, 6. (Zawieszone z powodu remontu ulicy Kolumba)
• autobusy: 75, 521, 527.

Przystanek SKM Dworzec Główny (Owocowa) (od strony ulicy Owocowej):

• autobusy: 61, 70, 87, 90, 528, 806.

Schron

Schron przeciwlotniczy dla ludności cywilnej znajdujący się pod dworcem to największy cywilny schron w Polsce z okresu II wojny światowej. Bilety na zwiedzanie schronu można kupić w biurze Centrum Wynajmu i Turystyki obok dworca^[15], a wejście znajduje się na peronie 1.

Przypisy

1. http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2010_2011/Zalaczniki_1-9/new_P_10-11_Z_2.4A_w.0.pdf.
2. Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20]  (pol.).
3. Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .
4. Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
5. Jak i kiedy Dworzec Berliński rozbił Fort Prusy. szczecin.gazeta.pl. [dostęp 2013-10-07].
6. Beim, Perner i Arnold 2015 ↓.
7. Encyklopedia Szczecina. T. II, P-Ż. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000. ISBN 83-7241-089-5. (pol.). Brak numerów stron w książce
8. Encyklopedia Szczecina. T. I, A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-87341-45-2. (pol.). Brak numerów stron w książce
9. mh: Dworzec w Szczecinie będzie zmodernizowany. Przebudowa zakończy się w 2014 roku. Głos Szczeciński, 22 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-25].
10. Roboty budowlane – 360824-2014. ted.europa.eu, 2014-10-21. [dostęp 2014-11-04]. (pol.).
11. Jest umowa na remont dworca w Szczecinie. kurier-kolejowy.pl, 2014-10-02. [dostęp 2014-11-04]. (pol.).
12. Dworzec Szczecin Główny dostępny dla pasażerów. (pol.).
13. W pełni zmodernizowana stacja Szczecin Główny gotowa w przyszłym roku. 2017-11-14. [dostęp 2017-11-16].
14. Szczecin Główny z dodatkową informacją pasażerską [online], inforail.pl [dostęp 2018-12-04]  (pol.).
15. SZCZECIŃSKIE PODZIEMNE TRASY TURYSTYCZNE – Centrum Wynajmu i Turystyki. schron.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-13)].

Bibliografia

• MichałM. Beim MichałM., TorstenT. Perner TorstenT., JoannaJ. Arnold JoannaJ., Uwarunkowania rynkowe rozwoju linii kolejowej Berlin–Szczecin, „Transport Miejski i Regionalny”, redaktor naczelny Wiesław Starowicz, 10/2015, Kraków: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej, październik 2015, s. 25, ISSN 1732-5153  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Szczecin Główny w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Szczecin Główny w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
• Marcin Łukasz Makowski – Historia powstania i budowy dworca głównego w Szczecinie
• Dyrekcja Kolei w Szczecinie

Szczecin Główny
Linia 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny (355,903 km)
Szczecin Port Centralny odległość: 1,368 km
Linia 351 Poznań Główny – Szczecin Główny (213,499 km)
Szczecin Zdroje odległość: 12,334 km
Linia 406 Szczecin Główny – Trzebież Szczeciński (0,000 km)
		Szczecin Pomorzany odległość: 2,000 km
Linia 408 Szczecin Główny – Grambow (0,063 km)
		Szczecin Gumieńce odległość: 4,779 km